مباحث في علم القراءات مع بيان أصول رواية حفص
| نام کتاب | مباحث فی علم القراءات مع بیان اصول روایه حفص |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | باز، محمد بن عباس (نويسنده) |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 75 /ب2م2 |
| موضوع | حفص بن سلیمان، 90 - 180ق.
قاریان عشره قرآن - قرائت |
| ناشر | دار الکلمة |
| مکان نشر | منصوره - مصر |
| سال نشر | 1425 هـ.ق |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3138AUTOMATIONCODE |
معرفى كتاب:
موضوعى كه اين كتاب بدان پرداخته يكى از علوم مربوط به
قرآن كريم؛يعنى علم قرائت است.قرائت علمى است كه از اشكال و صورتهاى نظم
كلام الهى از جهت اختلافهاى متواتر بحث مى‌كند و هدف آن حاصل كردن ملكۀ
ضبط اختلافهاى متواتر است و فائدۀ آن محفوظ ماندن سخن خداوند از تحريف و تغيير مى‌باشد.
نويسنده كتاب محمد بن عباس الباز در اين اثر به بيان قرائت حفص از عاصم پرداخته و واژگان و كلماتى را كه
تنها حفص از استادش عاصم روايت كرده و هيچ راوى يا قارى ديگرى با وى در آن اتفاق
نظر ندارد فراهم آورده است.
نگارنده در اين كتاب ابتدا به تبيين جايگاه قرآن كريم و فضيلت اين كتاب آسمانى و اهميت حفظ و فضيلت
تلاوت آن اشاره مى‌كند و در ادامه قواعد طلايى حفظ قرآن را تحت عناوينى چون اخلاص،
تصحيح نطق، محدود ساختن مقدار حفظ، انتخاب زمان و مكان مناسب براى حفظ و...يادآور
مى‌شود.در بخشى ديگر به كيفيت قرائت اين كتاب مقدس اشاره و اهميت تجويد را يادآورى
مى‌كند.تعريف علم قرائت،بيان موضوع، منابع،فضيلت،غايت،واضع و حكم آن
در بخشى ديگر از كتاب آمده است.اركان قرائت صحيح، منشأ قرائت‌ها و سير تطور و تحول آنها و چگونگى
پيدايش اختلاف قرائت در شهرهاى گوناگون، مراد از«أحرف سبعة»و بيان احتمالات هفت گانه
در اين باب و حكمت نزول قرآن بر اين وجوه و ارتباط قرائات با احرف سبعة،بيان تفاوت
قرائت و روايت و طريق،شجره اسناد قاريان دهگانه،شرح حال عاصم و حفص، اصول روايت حفص از عاصم و بيان تفاوت اصول و فرش و نيز بيان مواردى كه روايت
حفص متضمن اصول فراوانى از ساير قرّاء مى‌باشد كه خود نشان‌دهندۀ ارتباط
روايت حفص با روايت ديگر راويان است، ارائه جدولى از روايت‌هاى خاص حفص كه او را از
ساير راويان و قاريان ممتاز مى‌كند و...موضوعات ديگرى است كه در اين اثر بدانها پرداخته
شده است.
ساختار:
كتاب مشتمل بر دو تقريظ يكى از شيخ محمد عبدالحميد عبداللّه و ديگرى
از شيخ محمد عوض زايد الحرباوى،يك مقدمه،يك تمهيد و بخش‌هاى ذيل مى‌باشد.
مكانة القرآن و أهمية حفظه، القواعد الذهبية لحفظ القرآن الكريم،كيف نقرأ القرآن
الكريم، علم القرائات(تعريفه، موضوعه، استمداده،فضله،غايته،واضعه،
حكمه و فائدته)، اركان القرائة الصحيحة،نشأة القرائات و تطورها،كيف نشأ
اختلاف القرائات في الامصار؟ما المقصود بالأحرف السبعة؟، ما الحكمة في انزال
القرآن على هذه الأوجه؟،صلة القرائات بالاحرف السبعة، اثر القرائات في علوم العربية،
القرائة...الرواية...الطريق،جدول القراء العشرة و رواتهم و طرقهم،شجرة إسناد
القراء العشرة،إسناد فضيلة الشيخ محمد حميد عبداللّه،إسناد قراءة حمزة،
ترجمة الامام عاصم، ترجمة حفص، اصول رواية حفص عن عاصم، الاصول و الفرش،
اصول رواية حفص تشمل القرائات، المشكاة فى بيان ما انفرد به حفص عن غيره من القراء و الرواة،سكتات،حفص الخاصة، ما يراعى لحفص عند القرائة،قصر المنفصل
لحفص و ما يترتب عليه من احكام من طريق روضة الحفاظ للامام ابى اسماعيل موسى بن
الحسين ابن موسى المعدل.
در پايان كتاب منابع و مصادر اثر و فهرست موضوعى مطالب كتاب فراهم آمده است.
انگيزه تأليف:
نويسنده انتشار و اشتهار وسيع قرائت حفص از عاصم در گوشه گوشۀ
جهان و در نتيجه عدم آشنايى عموم مسلمانان و بسيارى از خواص با قرائتى غير از اين قرائت را انگيزۀ
نگارش اين اثر برشمرده و در صدد آنست كه اختلافات فراوانى را كه قرائت حفص با ساير قرائت‌ها
دارد يادآور شود.
نسخه‌شناسى:
كتاب توسط محمد بن عباس الباز نگارش يافته و در قطع وزيرى با جلد شوميز در
127 صفحه براى بار اول در سال 1425 ه-2004 م از سوى دار الكلمة للنشر
و التوزيع، مصر منتشر شده است.
منبع:1-بهاء الدين خرمشاهى،دانشنامه قرآن،ج 2،ص 1741
2-متن كتاب
پیوندها
مطالعه کتاب مباحث فی علم القراءات مع بیان اصول روایه حفص در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور