گلشن راز «متن و شرح»
گلشن راز، متن و شرح مشتمل بر منظومه عرفانی عارف و شاعر قرن هشتم هجری شیخ محمود شبستری (687-720ق) و پنج شرح مهم این کتاب است. این اثر به اهتمام کاظم دزفولیان منتشر شده است.
| گلشن راز «متن و شرح» | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | شبستری، محمود بن عبدالکریم (نويسنده)
ترکه اصفهانی، علی بن محمد (شارح) دزفولیان، کاظم (گردآورنده) |
| عنوان‌های دیگر | "متن و شرح" براساس قدیمترین و مهمترین شروح گلشن راز؛ شرح صاینالدین علی ترکه اصفهانی... ** گلشن راز. شرح ** متن و شرح گلشن راز |
| ناشر | طلايه |
| مکان نشر | ایران - تهران |
| سال نشر | 1382ش |
| چاپ | 1 |
| شابک | 964-7751-38-9 |
| موضوع | شبستری، محمود بن عبد الکریم، 687 - 720ق. گلشن راز - نقد و تفسیر - شعر عرفانی - قرن 8ق. - تاریخ و نقد - شعر فارسی - قرن 8ق. - تاریخ و نقد |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | /گ7084 5502 BP |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
شروح ارائه شده در این کتاب به ترتیب عبارتند از:
- شرح صاینالدین علی ترکه اصفهانی (متوفی 836ق): این شرح مشتمل بر ترکیبات و عبارات و اصطلاحات فراوانی است و بدین‌جهت نثر آن مصنوع و متکلف است.[۱]
- شرح شاه داعی الی الله شیرازی (متوفی 870ق) موسوم به نسائم گلشن: از شروح خوب و ارزنده گلشن راز است که مطالب خود را غالباً به‌صورت موجز و دور از اطناب نوشته و مانند شرح صاینالدین غالباً دو یا چند بیت را با همدیگر معنی و شرح کرده است.[۲]
- شرح شیخ محمد لاهیجی (متوفی 912ق) موسوم به «مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز»: جامع‌ترین و بهترین شرح گلشن راز و تنها شرحی است که تمام ابیات را بیت به بیت شرح و معنی کرده است.[۳]
- شرح الهی اردبیلی (متوفی 950ق): این شرح تا حدود زیادی تحت تأثیر مفاتیح الاعجاز لاهیجی بوده و شارح گاه عیناً مطالب مفاتیح الاعجاز را در کتاب خود نقل کرده است.[۴]
- شرح بابا نعمت‌الله نخجوانی (متوفی 920ق): از شروح نسبتاً خوب گلشن راز است که خیلی مختصر هر بیت را در دو یا چند جمله ساده شرح نموده و گاهی چند بیت را با همدیگر توضیح داده است.[۵]
دزفولیان در ذکر سبب گزینش این شروح چنین می‌نویسد: «در مقایسه‌ای که بین شروح به دست آمده انجام یافت، نتیجه گرفتم که بجز چند شرح آغازین –از نظر قدمت تاریخی- بقیه شروح حرف تازه‌ای ندارند».[۶] در مقدمه کتاب فهرستی از چند ده شرح بر گلشن راز به اختصار معرفی شده است.[۷]
نویسنده در این کتاب سعی کرده لب کلام هر شرح را در مورد هر بیت بنویسد تا خواننده هم با دیدگاه شارحین مختلف آشنا گردد و هم معنی جامع و مفید هر بیت را بر اساس مهمترین شروح به‌دست آورد.[۸]
فهرست آیات، احادیث، اقوال، واژگان، ترکیبات، اصطلاحات و اعلام متن و شرح و کشف الابیات در پایان کتاب درج شده است.
پانویس
منابع مقاله
پیشگفتار و مقدمه کتاب.