کشفی، سید جعفر بن ابیاسحاق
سید جعفر بن ابیاسحاق دارابى کشفى (1189-1267ق)، معروف به آیت‌الله کشفی دارابی بروجردی، عالم امامی، فقیه اصولی، محدث، مفسر، متکلم، نحوی، عارف، ادیب، شاعر
| نام | کشفی، سید جعفر بن ابیاسحاق |
|---|---|
| نام‌های دیگر | سید جعفر کشفی
دارابی بروجردی، جعفر دارابی کشفی، جعفر ع‍لام‍ه کشفی، جعفر بن ابیاسحاق کشفی، سید جعفر بن سید یعقوب |
| نام پدر | سید یعقوب |
| متولد | 1189ق |
| محل تولد | اصطهبانات فارس |
| رحلت | 1267ق |
| اساتید | سید محمدمهدى بحرالعلوم |
| برخی آثار | میزان الملوک و الطوائف و صراط المستقیم فی سلوک الخلائف |
| کد مؤلف | AUTHORCODE04022AUTHORCODE |
ولادت
در سال 1189ق در خانواده‌اى از علماى دین در قصبه «اصطهبانات» از توابع استان فارس دیده به جهان گشود.
بنا بر برخى مدارک، پدرش سید یعقوب نام داشت که در آن روزگار یکى از علماى مشهور داراب محسوب مى‌گردید. برخى از سیره‌نویسان چندان که باید درباره زندگى فردى و اجتماعى او سخن نگفته‌اند.
تحصیلات
تحصیلات مقدماتى خود را در آن قصبه فراگرفت. گویند اندکى از دروس را نزد مادر فاضله‌اش، که دختر شیخ حسن بحرانى، عالم برجسته اصطهبانات بود خواند.
سپس در آستانه سن بلوغ على‌رغم تهیدستى روانه یزد شد و پس از سه یا چهار سال اقامت در آن دیار، در حدود سال 1211ق رهسپار نجف اشرف شد و در درس اساتید بزرگ آن روز، به‌ویژه سید محمدمهدى بحرالعلوم، شرکت جست.
وى بر اثر هوش سرشار و استعداد فراوان و نیز تاییدات ربانى و ریاضات نفسانى بر کرسى تدریس تکیه زد و به‌تدریج به عنوان فقیهى اصولى و عارفى سالک و حکیمى آگاه به زمان، شهره آفاق گردید.
در آشوب عراق (حمله وهّابیون به کربلا و نجف)، به ایران مسافرت کرد و در اثر دعوت‌هاى پى در پى شاهزاده محمدتقى میرزا، به بروجرد آمد و در این دیار اقامت گزیداز این رو، دانشمندان زیادى از اطراف به محضرش شرفیاب شده و علوم گوناگونى را فراگرفتند.
یکى از دلائل سفرهاى متعدّد علاّمه کشفى و عدم اقامت وى در یک منطقه، خوددارى از پذیرش مقام «مرجعیت» بودزیرا مسئولیت آن را بسیار سنگین و خطیر مى دانست.
اعتمادالسلطنه، وزیر انطباعات دوره ناصرى، وى را از اجله علماى جامعین مابین علم و ایقان و ذوق و عرفان مى‌خواند و فرصت شیرارى نیز از او به عنوان قدوه علماى عصر و زبده فضلاى دهر یاد مى‌کند که در اجتهاد و فتاوى شهیر و در علم، تفسیر و حدیث بى نظیر بوده است. على‌رغم حضور نسبتاً فعال علما در حوادث سیاسى دوره قاجاریه و نیز بروز رویدادهاى سرنوشت‌سازى مثل جنگ‌هاى طولانى ایران و روس، کشفى نه مستقیماً مسئولیت سیاسى برعهده گرفت و نه در حوادث این دوره نشانى از خود گذاشت. لکن با حسام‌السلطنه، که در میان فرزندان فتحعلیشاه به اوصاف میانه‌روى و مآل‌اندیشى شهرت داشت، رابطه‌اى نیکو برقرار کرد و به درخواست وى برخى از آثار خود، هم‌چون، میزان‌الملوک و تحفةالملوک و کفایه‌الایتام را به نگارش درآورد.
شاگردان
- سید حسین بروجردى
- ملاّ عبدالله بروجردى
- حاج میرزا صالح لرستانى
- اورنگ زیب میرزا
- عبدالحسین بروجردى
وفات
وی در سال 1267ق در بروجرد درگذشت. پیکر ایشان پس از تشییع باشکوه، در جنب مسجد «دو خواهران» بروجرد دفن گردید.
آثار
- تحفة الملوک؛
- میزان‌الملوک و الطوائف؛
- الشریفیة؛
- منظومه‌اى در علم صرف؛
- نخبة العقول فى علم الاصول؛
- اجابة المضطرین فى بیان الاصول و الفروع؛
- کفایة الایتام.
- الرقّ المنشور فى معراج نبیّنا المنصور
- الشهب القابوس المکرّم و الابواب القاموس المعظّم
- صید البحر
- الرطب الیابس فى الاجماع المتخالف المتعاکس
- جمع الشتات المتفرقة فى الاجماعات المحقة المحققة
- التنزیل فى معنى التأویل
- عکوس ملکیه شموس فلکیه
- منظومه اى در منطق
- منظومه اى در علم صرف.
- میزان الملوک و الطوائف و الصراط المستقیم فى سلوک الخلایق
- تحفة الملوک فى السیر و السلوک