ویکی‌نور:ناوبری پایه
ناوبری پایه در ویکی‌نور
مقالات در ویکی‌نور به هم دیگر پیوند شده‌اند. با کلیک کردن روی لینک‌ها و پیوندهایی که در همه مقالات ویکی‌نور وجود دارد، شما به یک مقاله دیگر در ویکی‌نور هدایت خواهید شد. معمولاً این پیوندها به این منظور ایجاد می‌شوند که یک مقاله به جای آن که هر کلمه یا عبارت را به طور مفصل بشکافد، به مقالهٔ دیگری که به طور ویژه در آن باره است پیوند می‌دهد. به این ترتیب شما همیشه فقط یک کلیک با دانستن جزئیات آن موضوع فاصله دارید.
برای آسان سازی فرایند پژوهش برای محققان، این امکان فراهم شده تا کاربران کتابها و یا پدیدآورانی را نیز که به شکلی با یک کتاب ارتباط دارند، مشاهده کنند، به بیان دیگر، در این پایگاه سعی شده ارتباط کتابها با هم، ارتباط کتابها با پدیدآران و همچنین ارتباط با پایگاههای مرکز گنجانده شود.[۱]
غیر از پیوندهایی که در لابه‌لای متن مقالات می‌بینید، معمولاً مقالات ویکی‌نور پیوندهای دیگری را نیز شامل می‌شوند. در پایان مقالات ویکی‌نور، معمولاً پیوندهایی به مقالات دیگری دیده می‌شود که با موضوع اول ارتباط دارند. همچنین در انتهای خیلی از مقالات پیوندهایی به سایت‌های دیگر (خارج از ویکی) داده می‌شود که به عنوان منبع متن مقاله مورد استفاده قرار گرفته‌اند. در پایین مقالات نیز پیوندهایی دربارهٔ «رده‌هایی» که مقاله به آن تعلق دارد می‌بینید.
شما هم می‌توانید پیوندهای مرتبط را به مقاله اضافه کنید، و به این ترتیب به رشد دانشنامه کمک کنید.
صفحه اصلی
در صفحه اصلی ویکی‌نورعلاوه بر فهرست الفبایی مقالات، فهرستی از رده‌ها، همه مقالات کتابشناسی و زندگی‌نامه و خلاصه‌ای از دو مقاله را مشاهده می‌کنید که معمولا یکی از آنها درباره زندگی‌نامه و دیگری درباره کتابشناسی کتابها می‌باشد. سعی می‌شود این دو مقاله مرتبط با رویدادهای هفته بوده باشد و هفته‌ای یک بار تغییر می‌کند.
رده‌ها روشی برای طبقه‌بندی و ساختارمند کردن دانش موجود در مقالات ویکی‌نور هستند. ورودی‌ها، درست مانند صفحهٔ اصلی، خلاصه‌ای از مقالات مرتبط به هم را ارائه می‌کنند. اگر به دنبال تازه‌ترین مقالات هستید به شما پیشنهاد می‌کنیم، در صفحه اصلی بخش تازه‌های ویکی نور را ببینید، و اگر به دنبال مقالات برگزیده هستید در همین صفحه برگزیده‌ها را دنبال کنید.
رده‌ها
همان‌طور که پیش‌تر یادآور شدیم، هر مقاله در یک یا چند ردهٔ اصلی طبقه‌بندی می‌شود که به صورت پیوندهایی در پایین مقاله مشخص می‌شود. با کلیک روی این پیوندها می‌توانید مقالات دیگری که در آن رده قرار دارند را پیدا کنید، و به این ترتیب مقالات مختلفی که به هم مرتبط هستند را بخوانید. به علاوه هر رده در یک ساختار درختی قرار دارد، یعنی ممکن است خودش زیر رده‌هایی داشته باشد، یا خودش شاخه‌ای از ردهٔ بزرگتری باشد. با این حساب می‌توانید به گستره‌های دیگری از دانش نیز به سادگی دست پیدا کنید.
در واقع شما می‌توانید این کار را همین الآن شروع کنید! روی یکی از پیوندهای زیر کلیک کنید تا مقالات آن رده را ببینید:
قابل توجه این که رده‌های کتابشناسی در ویکی نور بر اساس استاندارد جهانی کد کنگره انجام شده است، به این معنا که از هر یک از قسمت‌های کد کنگره کتابها رمز گشایی گردیده و برگردان فارسی آنها به عنوان رده در پایگاه قرار داده شده است.
وابسته‌ها
از دیگر بخشهای مهم هر یک از مقالات کتابشناسی و زندگی‌نامه در ویکی نور بخش وابسته‌های آن مقاله است. در صورتی که شما به دنبال پدیدآوری می‌گردید، بخش وابسته‌های آن مقاله به شما کمک می‌کند تا کتابهای آن نویسنده را مشاهده کنید، همچنین بخش وابسته‌های یک کتاب شما را با کتابهای دیگری که در آن موضوع نوشته شده است، آشنا می‌کند. به این ترتیب شما با با کلیک روی هر یک از کتابهای وابسته با تعداد زیادی از کتابهای یک نویسنده و نیز کتابهای فراوانی که در موضوع مورد نظر شما مواجه هستید.
سایر ابزارهای ناوبری
نوار کناری
در سمت راست همهٔ صفحات ویکی‌نور یک نوار کناری (Sidebar) وجود دارد و در بالای سمت چپ آن باکس جستجو در ویکی‌نور به چشم می‌خورد. پیوندهای اصلی به چند صفحهٔ مهم در ویکی را در این قسمت بیابید و از آنها برای گشتن در ویکی استفاده کنید. این پیوندها به شرح زیر هستند:
- صفحهٔ اصلی - شما را به صفحهٔ اصلی ویکی‌نوری فارسی می‌برد.
- تغییرات اخیر - با کلیک روی این بخش از آخرین ویرایشهای در حال انجام ویکی‌نور آگاه خواهید شد.
- مقالهٔ تصادفی - شما را از تازه‌ترین اخبار و اتفاقات مطلع می‌سازد.
پایگاههای ما
در سمت راست همهٔ صفحات ویکی، بخشی مستقل با عنوان پایگاههای ما قرار گرفته است و و در آن لینک برخی از مهمترین پایگاههای مرکز تحقیقات علوم کامپیوتری اسلامی نور را برای استفاده کاربران محترم به نمایش می‌گذارد. یکی از چشم‌اندازهای ما از ابتدای راه‌اندازی این پایگاه ارائه مقالات آن به دیگر زبانها بوده است، در اقدام اول الأعلام زرکلی در ویکی‌نور عربی قرار داده شده و در آینده ای نزدیک مقالاتی به زبان انگلیسی در بخش ویکی‌نور انگلیسی افزوده خواهد شد.
جعبه ابزار
در سمت راست همهٔ صفحات ویکی، پایین تر از بخش پایگاههای ما، یک جعبهٔ ابزار می‌بینید که حاوی لینک‌هایی به شرح زیر است:
- پیوندها به این صفحه - فهرستی از مقالاتی را نشان می‌دهد که به مقالهٔ فعلی ارجاع می‌کنند.
- تغییرات مرتبط - فهرستی از تغییرات اخیر که به مقاله فعلی مربوط هستند نشان می‌دهد.
- بارگذاری پرونده - شما را به صفحه‌ای هدایت می‌کند که از طریق آن می‌توانید در ویکی پرونده‌ای (نظیر یک تصویر یا یک پروندهٔ صوتی) بارگذاری کنید.
- صفحات ویژه - شما را به فهرستی از چندین پیوند هدایت می‌کند که هر کدام رابط شما به یک صفحهٔ ویژه در ویکی‌نور هستند. نمونه‌های از صفحات ویژه عبارتند از صفحهٔ فهرست کاربران، صفحهٔ تغییرات اخیر و صفحهٔ ترجیحات شما.
سربرگ‌های بالای صفحات
در بالای صفحات ویکی‌نور تعدادی سربرگ به نمایش در می‌آید که هر کدام متنی کوتاه در خود جای می‌دهد. در بالای همین صفحه که مشغول خواندنش هستید، متن این زبانه‌ها به ترتیب «صفحهٔ پروژه»، «بحث»، «این صفحه را ویرایش کنید»، «تاریخچه» و غیره است. هر مقاله یک صفحه در ویکی را به خود اختصاص می‌دهد. به علاوه برای هر مقاله یک صفحهٔ بحث هم به طور خود به خود ایجاد می‌شود، تا کاربران اختلاف نظرهای خود راجع به متن مقاله را در آن حل و فصل کنند، یا پیشنهاد تغییرات اساسی در متن را در آن‌جا مطرح کنند و به مشورت بپردازند. آخرین سربرگ در بالای صفحات یکی از عناوین «پی‌گیری» یا «توقف پی‌گیری» را دارد. اگر مقاله‌ای را قبلاً به فهرست پی‌گیری‌های خود اضافه کرده‌باشید، با کمک گزینهٔ «توقف پی‌گیری» می‌توانید آن را از این فهرست خارج کنید. گزینهٔ «پی‌گیری» هم به شما این امکان را می‌دهد که مقاله‌ای را به فهرست تعقیبات خود اضافه کنید، تا اگر کاربر دیگری تغییری در آن ایجاد کرد، از طریق صفحهٔ «فهرست پی‌گیری‌های من» مطلع شوید. (توجه داشته باشید، که تنها اگر در ویکی‌نور حساب کاربری ایجاد کرده باشید، و وارد حساب کاربری‌تان شده باشید، گزینهٔ پی‌گیری و سیستم فهرست پی‌گیری‌ها فعال خواهند شد.)
گاهی اوقات به‌جای گزینهٔ «این صفحه را ویرایش کنید» سربرگ دیگری با نام «نمایش مبدأ» دیده می‌شود. در این حالت شما اجازه ویرایش کردن آن صفحه را ندارید. معمولاً مقالاتی که ویرایش کردنشان باعث اختلال در ویکی‌نور می‌شود، یا مقالاتی که به دفعات توسط افراد خرابکار ویرایش شده‌اند، توسط مدیران ویکی‌نور قفل می‌شوند تا از خرابکاری‌های بعدی جلوگیری شود.
امکانات کاربری
تقریباً تمام کاربران دائم یا حرفه‌ای ویکی‌نور برای خودشان یک حساب کاربری ایجاد می‌کنند تا با کمک آن از خدمات بیشتری در ویکی‌نور بهره‌مند گردند.
شما نیز می‌توانید فقط با انتخاب نام و کلمه عبور مناسب، یک حساب کاربری در ویکی‌نور برای خود ایجاد کنید. پس از وارد شدن به ویکی‌نور با حساب کاربری خودتان، در بالای صفحهٔ گزینه‌های جدیدی می‌بینید شامل «مشارکت‌های من»، «فهرست پی‌گیری‌های من» و «ترجیحات من». از طریق این پیوندها می‌توانید گزارشی از عملکرد خودتان در ویکی‌نور را ببینید، فهرستی از مقالاتی را که دنبال می‌کنید مشاهده کنید، یا تنظیمات شخصی دلخواه خود را در ویکی‌نور اعمال کنید، تا ویکی به شیوهٔ دلخواه شما به نمایش در آید. ضمنا با عضویت در این پایگاه، شما با یک حساب کاربری (نام کاربری و رمز عبور) می‌توانید از امکانات کلیه سامانه‌های مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی شامل پایگاه مجلات تخصصی نور، پایگاه کتابخانه دیجیتال نور، پایگاه جامع الاحادیث و سامانه مشابه یاب متون نور استفاده کنید.
پانویس
منابع مقاله
باقی زاده، حسن؛ ره آورد نور بهار 1396 - شماره 58 (5 صفحه - از 47 تا 51 ).