۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
الإلهيات من المحاكمات بين شرحي الإشارات (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶، ساعت ۱۹:۵۶
، ۱۸ دسامبر ۲۰۱۶جایگزینی متن - 'فخر رازى' به 'فخر رازى'
جز (جایگزینی متن - 'عبد الله' به 'عبدالله') |
جز (جایگزینی متن - 'فخر رازى' به 'فخر رازى') |
||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
== معرفى اجمالى == | == معرفى اجمالى == | ||
'''الهيات المحاكمات مع تعليقات الباغنوى'''، بخشى از كتاب محاكمات، همراه با حواشى ملا ميرزا جان باغنوى شيرازى و به زبان عربى است. كتاب«المحاكمات بين شرحى الاشارات»، اثر قطب الدين رازى است كه در قرن هشتم هجرى، به زبان عربى تأليف گرديده است. اين كتاب، به انگيزه قضاوت بين شرح فخر رازى و شرح [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير الدين طوسى]] بر اشارات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]](كه اولى به نقد وى نشسته و دومى به دفاع از او برخاسته)، نوشته شده است و باغنوى، تعليقاتى بر آن نگاشته است و از آن‌جا كه باغنوى، در اصول، اشعرى مذهب بوده، جانب فخر رازى را گرفته تا مبانى بعضا نامعقول اشاعره را از آسيب برهاند. | '''الهيات المحاكمات مع تعليقات الباغنوى'''، بخشى از كتاب محاكمات، همراه با حواشى ملا ميرزا جان باغنوى شيرازى و به زبان عربى است. كتاب«المحاكمات بين شرحى الاشارات»، اثر قطب الدين رازى است كه در قرن هشتم هجرى، به زبان عربى تأليف گرديده است. اين كتاب، به انگيزه قضاوت بين شرح [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] و شرح [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصير الدين طوسى]] بر اشارات [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سينا]](كه اولى به نقد وى نشسته و دومى به دفاع از او برخاسته)، نوشته شده است و باغنوى، تعليقاتى بر آن نگاشته است و از آن‌جا كه باغنوى، در اصول، اشعرى مذهب بوده، جانب [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] را گرفته تا مبانى بعضا نامعقول اشاعره را از آسيب برهاند. | ||
== ساختار == | == ساختار == | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
2- نمط پنجم: معناى صنع و ابداع؛ بررسى اين سخن كه هر حادثى، مسبوق به موجودى غير قار الذات است؛ محدث، يا حدوثش از فاعل، بدون واسطه چيزى است كه محدث بالمباشره خواهد بود يا به واسطه چيزى است كه آن چيز نيز از فاعل است كه اين محدث بالتولد مى‌باشد و يا به واسطه چيزى است كه آن چيز از فاعل مزبور نيست كه اين محدث بالآله نام دارد؛ ظاهر الانيّه و خفىّ المهيّه بودن زمان؛ عدم تخلف معلول از علت تامه... تعليقاتى كه محقق باغنوى بر اين نمط نوشته، در چندين بند مى‌باشد كه بعضاً توضيحى در مورد جملات شارح و بعضا نقد آنها و بيان عدم صحت برداشت‌ها از متن اشارات يا شروح آن است. | 2- نمط پنجم: معناى صنع و ابداع؛ بررسى اين سخن كه هر حادثى، مسبوق به موجودى غير قار الذات است؛ محدث، يا حدوثش از فاعل، بدون واسطه چيزى است كه محدث بالمباشره خواهد بود يا به واسطه چيزى است كه آن چيز نيز از فاعل است كه اين محدث بالتولد مى‌باشد و يا به واسطه چيزى است كه آن چيز از فاعل مزبور نيست كه اين محدث بالآله نام دارد؛ ظاهر الانيّه و خفىّ المهيّه بودن زمان؛ عدم تخلف معلول از علت تامه... تعليقاتى كه محقق باغنوى بر اين نمط نوشته، در چندين بند مى‌باشد كه بعضاً توضيحى در مورد جملات شارح و بعضا نقد آنها و بيان عدم صحت برداشت‌ها از متن اشارات يا شروح آن است. | ||
3- نمط ششم: غايات و مبادى آنها؛ بحثى اجمالى راجع به حسن و قبح عقلى؛ بررسى اينكه فاعلى كه در فعل خود غرض دارد، در پى تكميل خويش است؛ بررسى اينكه مباشر تحريك افلاك، نفس منطبعه در آنهاست كه داراى اراده‌هاى جزيى است يا چيز ديگر؛ حركت حافظ زمان، مستدير است؛ متناهى بودن قواى جسمانى؛ نامتناهى بودن قواى محركه افلاك؛ نياز محرك متحرك به محرك ديگر و منتهى شدن آن به معلول اولى كه جسمانى نيست؛ متصدى بحث از وحدت اجسام، رياضيات است يا الهيات؟... تعليقات باغنوى بر اين نمط، در چندين بند است كه در برخى از موارد، ايراد خواجه نصير را بر فخر رازى نپذيرفته و در بعضى جاها از خواجه حمايت كرده و در پاره‌اى موارد به برداشت همه شارحين، ايراد كرده و برداشت ثالثى را از كلام شيخ ارائه نموده است. | 3- نمط ششم: غايات و مبادى آنها؛ بحثى اجمالى راجع به حسن و قبح عقلى؛ بررسى اينكه فاعلى كه در فعل خود غرض دارد، در پى تكميل خويش است؛ بررسى اينكه مباشر تحريك افلاك، نفس منطبعه در آنهاست كه داراى اراده‌هاى جزيى است يا چيز ديگر؛ حركت حافظ زمان، مستدير است؛ متناهى بودن قواى جسمانى؛ نامتناهى بودن قواى محركه افلاك؛ نياز محرك متحرك به محرك ديگر و منتهى شدن آن به معلول اولى كه جسمانى نيست؛ متصدى بحث از وحدت اجسام، رياضيات است يا الهيات؟... تعليقات باغنوى بر اين نمط، در چندين بند است كه در برخى از موارد، ايراد خواجه نصير را بر [[فخر رازی، محمد بن عمر|فخر رازى]] نپذيرفته و در بعضى جاها از خواجه حمايت كرده و در پاره‌اى موارد به برداشت همه شارحين، ايراد كرده و برداشت ثالثى را از كلام شيخ ارائه نموده است. | ||
4- نمط هفتم: تجريد؛ بيان مراتب عود كه پنج مرتبه و ابتداى آن اجسام بسيطه فلكيه و عنصريه مى‌باشد؛ ابزار تعقل نفس؛ دلايل بقاى نفس بعد از موت؛ بحث از اتحاد عاقل و معقول؛ احاطه واجب بر جميع موجودات؛ بررسى نظريه عينيّت معلولات واجب با علمش؛ مراد از علم خداوند، حضور معلولات در نزد خداوند است و علم واجب تعالى در واقع تميّز اشياء در نزد وى مى‌باشد و تميّز اشياء در نزد وى، عين ذات اوست؛ اجسام حيوانيه؛ قواى انسانى؛ عامل شقاوت انسان... تعليقات باغنوى، طبق روال انماط سابقه، در پايان اين نمط آمده است. از جمله نكات اين تعليقات، بحثى است در تابعيت علم از معلوم و نه بر عكس، بنا بر اين علم به معصيت، سبب معصيت نمى‌گردد. | 4- نمط هفتم: تجريد؛ بيان مراتب عود كه پنج مرتبه و ابتداى آن اجسام بسيطه فلكيه و عنصريه مى‌باشد؛ ابزار تعقل نفس؛ دلايل بقاى نفس بعد از موت؛ بحث از اتحاد عاقل و معقول؛ احاطه واجب بر جميع موجودات؛ بررسى نظريه عينيّت معلولات واجب با علمش؛ مراد از علم خداوند، حضور معلولات در نزد خداوند است و علم واجب تعالى در واقع تميّز اشياء در نزد وى مى‌باشد و تميّز اشياء در نزد وى، عين ذات اوست؛ اجسام حيوانيه؛ قواى انسانى؛ عامل شقاوت انسان... تعليقات باغنوى، طبق روال انماط سابقه، در پايان اين نمط آمده است. از جمله نكات اين تعليقات، بحثى است در تابعيت علم از معلوم و نه بر عكس، بنا بر اين علم به معصيت، سبب معصيت نمى‌گردد. | ||