شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام (انتشارات مؤسسة الإمام الصادق): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد'
جز (جایگزینی متن - 'ملا عبدالرزاق لاهيجى' به 'ملا عبدالرزاق لاهيجى ')
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
خط ۱۲: خط ۱۲:
|data-type='authors'|[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نويسنده)
|data-type='authors'|[[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد]] (نويسنده)


[[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی]] (شارح)
[[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی]] (شارح)


[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (مقدمه نويس)
[[سبحانی تبریزی، جعفر]] (مقدمه نويس)
خط ۴۴: خط ۴۴:




'''شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام'''، از آثار كلامى [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|ملا عبدالرزاق لاهيجى]]  است كه همانند «كشف المراد» [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] به شرح كتاب «تجريد الكلام» (تجريد الاعتقاد) [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] پرداخته؛ جز آنكه شرح [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] كامل است، ولى [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  موفق به اتمام شرحش نشده و فقط توانسته تا مقصد سوم، مسئله ششم (كلام خداى متعال) را توضيح دهد. اين اثر بارها و به‌صورت دو جلدى نيز منتشر شده كه متأسفانه تصحيح نشده است. درباره اين نسخه چند نكته گفتنى است:
'''شوارق الإلهام في شرح تجريد الكلام'''، از آثار كلامى [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|ملا عبدالرزاق لاهيجى]]  است كه همانند «كشف المراد» [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] به شرح كتاب «تجريد الكلام» (تجريد الاعتقاد) [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] پرداخته؛ جز آنكه شرح [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] كامل است، ولى [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  موفق به اتمام شرحش نشده و فقط توانسته تا مقصد سوم، مسئله ششم (كلام خداى متعال) را توضيح دهد. اين اثر بارها و به‌صورت دو جلدى نيز منتشر شده كه متأسفانه تصحيح نشده است. درباره اين نسخه چند نكته گفتنى است:


#نسخه حاضر پنج جلدى است و آن را محقق فاضل آقاى اكبر اسد على‌زاده با اشراف علمى [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]، به شكلى فنى و عالمانه همراه با ذكر منابع و توضيحات، تصحيح كرده است. ايشان، تصحيح اين اثر را در ماه رجب 1429ق، در مؤسّسه امام صادق(ع) به انجام رسانده است <ref>متن كتاب، ج5، ص5-321</ref>.
#نسخه حاضر پنج جلدى است و آن را محقق فاضل آقاى اكبر اسد على‌زاده با اشراف علمى [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]، به شكلى فنى و عالمانه همراه با ذكر منابع و توضيحات، تصحيح كرده است. ايشان، تصحيح اين اثر را در ماه رجب 1429ق، در مؤسّسه امام صادق(ع) به انجام رسانده است <ref>متن كتاب، ج5، ص5-321</ref>.
#[[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]  براى كتاب حاضر مقدمه‌اى عالمانه و مستند نوشته و در آن، زندگى و فعاليت‌ها و آثار علمى محقق بزرگ [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] و كتاب تجريد الاعتقاد و همچنين [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  و كتاب شوارق را معرفى كرده و نسخه‌هاى خطى مورد استفاده براى تصحيح را شناسانده و در مورد چگونگى آن توضيحاتى ارائه كرده است. استاد سبحانى مقدمه مفصلش را در تاريخ 18 شوال المكرم سال 1425ق، در مؤسّسه امام صادق(ع) به پايان برده است <ref>مقدمه كتاب، ج1، ص5-36</ref>.
#[[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله جعفر سبحانى]]  براى كتاب حاضر مقدمه‌اى عالمانه و مستند نوشته و در آن، زندگى و فعاليت‌ها و آثار علمى محقق بزرگ [[نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد|خواجه نصيرالدين طوسى]] و كتاب تجريد الاعتقاد و همچنين [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  و كتاب شوارق را معرفى كرده و نسخه‌هاى خطى مورد استفاده براى تصحيح را شناسانده و در مورد چگونگى آن توضيحاتى ارائه كرده است. استاد سبحانى مقدمه مفصلش را در تاريخ 18 شوال المكرم سال 1425ق، در مؤسّسه امام صادق(ع) به پايان برده است <ref>مقدمه كتاب، ج1، ص5-36</ref>.
#همچنين ايشان چهار مقدمه ارزشمند ديگر بر هريك از جلدهاى دو، سه، چهار و پنج نوشته و در آن توضيحاتى در مورد مباحث هر جلد افزوده است. اين مقدمات به ترتيب در تاريخ‌هاى 25 جمادى‌الآخره 1426ق، اول رجب 1427ق، 20 رجب 1428ق و 25 رمضان 1429ق و همگى در مؤسسه امام صادق(ع) در قم نوشته شده است <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ج2، ص5-19؛ ج3، ص7-18؛ ج4، ص7-16 و ج5، ص7-45</ref>. اين توضيحات با نظر به منزلت علمى [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] و تخصص ايشان در زمينه كلام و فرق اسلامى بسيار راهگشاست.
#همچنين ايشان چهار مقدمه ارزشمند ديگر بر هريك از جلدهاى دو، سه، چهار و پنج نوشته و در آن توضيحاتى در مورد مباحث هر جلد افزوده است. اين مقدمات به ترتيب در تاريخ‌هاى 25 جمادى‌الآخره 1426ق، اول رجب 1427ق، 20 رجب 1428ق و 25 رمضان 1429ق و همگى در مؤسسه امام صادق(ع) در قم نوشته شده است <ref>ر.ك: مقدمه كتاب، ج2، ص5-19؛ ج3، ص7-18؛ ج4، ص7-16 و ج5، ص7-45</ref>. اين توضيحات با نظر به منزلت علمى [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] و تخصص ايشان در زمينه كلام و فرق اسلامى بسيار راهگشاست.
#گفتنى است كه [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] يادآور شده است كه آيت‌الله محمد محمدى گيلانى كار ناتمام [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  را به انجام رسانده و مسائل باقى‌مانده را شرح داده و در كتابى به نام «تكملة شوارق الإلهام» منتشر كرده است <ref>ر.ك: همان، ج1، ص35</ref>.
#گفتنى است كه [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] يادآور شده است كه آيت‌الله محمد محمدى گيلانى كار ناتمام [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  را به انجام رسانده و مسائل باقى‌مانده را شرح داده و در كتابى به نام «تكملة شوارق الإلهام» منتشر كرده است <ref>ر.ك: همان، ج1، ص35</ref>.
#همچنين گفتنى است كه اثر حاضر هرچند يكى از چند شرح نوشته‌شده بر تجريد است، وليكن به جهت ارزش علمى آن و نيز اهميت [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  مورد توجه دانشمندان بعدى واقع شده است؛ به‌طورى‌كه [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] يادآور شده است كه محققانى كه بعد از [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|محقق لاهيجى]]  آمده‌اند بر شرح او تعليقه نوشته‌اند كه برخى از آن‌ها را ذكر مى‌كنيم: 1. تعليقه مولى اسماعيل بن مولى سميع اصفهانى از شاگردان مولى على نورى (متوفّى 1277ق)؛ 2. تعليقه مولى عبدالرحمن بن ميرزا نصراللّه شيرازى مدرس در رضويه، متولد 1268ق؛ 3. تعليقه مولى محمدنصير بن زين‌العابدين لاهيجى چهاردهى، پدر شيخ ميرزا محمدعلى مدرسى (متوفّى 127ق) كه آن را در اصفهان نوشته و همچنين بر هر دو مقصد امور عامه و جواهر و اعراض تعليقه نوشته و از نگارش آن در سال 1243ق، فراغت يافته و بسيارى از حواشى مولى اسماعيل اصفهانى مذكور را نقل كرده است و همچنين مولى آقا على مدرس زنوزى بر شوارق تعليقاتى نوشته است كه ذكر خواهد شد <ref>ر.ك: همان، ج1، ص26</ref>.
#همچنين گفتنى است كه اثر حاضر هرچند يكى از چند شرح نوشته‌شده بر تجريد است، وليكن به جهت ارزش علمى آن و نيز اهميت [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  مورد توجه دانشمندان بعدى واقع شده است؛ به‌طورى‌كه [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] يادآور شده است كه محققانى كه بعد از [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|محقق لاهيجى]]  آمده‌اند بر شرح او تعليقه نوشته‌اند كه برخى از آن‌ها را ذكر مى‌كنيم: 1. تعليقه مولى اسماعيل بن مولى سميع اصفهانى از شاگردان مولى على نورى (متوفّى 1277ق)؛ 2. تعليقه مولى عبدالرحمن بن ميرزا نصراللّه شيرازى مدرس در رضويه، متولد 1268ق؛ 3. تعليقه مولى محمدنصير بن زين‌العابدين لاهيجى چهاردهى، پدر شيخ ميرزا محمدعلى مدرسى (متوفّى 127ق) كه آن را در اصفهان نوشته و همچنين بر هر دو مقصد امور عامه و جواهر و اعراض تعليقه نوشته و از نگارش آن در سال 1243ق، فراغت يافته و بسيارى از حواشى مولى اسماعيل اصفهانى مذكور را نقل كرده است و همچنين مولى آقا على مدرس زنوزى بر شوارق تعليقاتى نوشته است كه ذكر خواهد شد <ref>ر.ك: همان، ج1، ص26</ref>.
#براى شناخت [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  و فهم دقيق كتاب حاضر و از منظر تاريخ فلسفه و كلام، توضيحات [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] درباره داورى [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|محقق لاهيجى]]  در زمينه مسئله اصالت وجود يا ماهيت بسيار مفيد و سرنوشت‌ساز است. با توضيحات ايشان روشن مى‌گردد كه برخلاف پندار برخى از انديشمندان، [[لاهیجی، عبد الرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  معتقد به اصالت ماهيت نيست بلكه قائل به اصالت وجود است و... <ref>ر.ك: همان، ج1، ص23 و ص27-29</ref>.
#براى شناخت [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  و فهم دقيق كتاب حاضر و از منظر تاريخ فلسفه و كلام، توضيحات [[سبحانی تبریزی، جعفر|آيت‌الله سبحانى]] درباره داورى [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|محقق لاهيجى]]  در زمينه مسئله اصالت وجود يا ماهيت بسيار مفيد و سرنوشت‌ساز است. با توضيحات ايشان روشن مى‌گردد كه برخلاف پندار برخى از انديشمندان، [[لاهیجی، عبدالرزاق بن علی|حكيم لاهيجى]]  معتقد به اصالت ماهيت نيست بلكه قائل به اصالت وجود است و... <ref>ر.ك: همان، ج1، ص23 و ص27-29</ref>.
#براى كتاب حاضر، در پايان هريك از جلدهاى پنج‌گانه، فهرست مطالب و همچنين در پايان جلد پنجم فهارس فنى (آيات، احاديث، اسامى انبياء و معصومين(ع) و ملائكه، اعلام، قبائل و طوائف و فرق، كتب و قواعد كلى كلامى و فلسفى) و فهرست منابع تحقيق و تصحيح تنظيم شده است.
#براى كتاب حاضر، در پايان هريك از جلدهاى پنج‌گانه، فهرست مطالب و همچنين در پايان جلد پنجم فهارس فنى (آيات، احاديث، اسامى انبياء و معصومين(ع) و ملائكه، اعلام، قبائل و طوائف و فرق، كتب و قواعد كلى كلامى و فلسفى) و فهرست منابع تحقيق و تصحيح تنظيم شده است.
#مصحح محترم براى تحقيق و تصحيح اثر حاضر از منابع معتبر و متعددى (290 كتاب) به زبان عربى و فارسى استفاده كرده است <ref>ر.ك: متن كتاب، ج5، ص366-411</ref>.
#مصحح محترم براى تحقيق و تصحيح اثر حاضر از منابع معتبر و متعددى (290 كتاب) به زبان عربى و فارسى استفاده كرده است <ref>ر.ك: متن كتاب، ج5، ص366-411</ref>.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش