ترجمه تاریخ یمینی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد'
جز (جایگزینی متن - 'ابن القاضى' به 'ابن القاضى ')
جز (جایگزینی متن - ' عبد ' به ' عبد')
خط ۸۸: خط ۸۸:
3 - تاج الدّين عيسى پسر محفوظ
3 - تاج الدّين عيسى پسر محفوظ


4 - حميد الدّين ابو عبد اللّه محمود بن عمر نجاتى نيشابورى، كه شرح خود را بساتين العلماء ناميده(معروف به شرح نجاتى)و در آغاز آن گفته است: پس از بررسى پنج شرح اين گزارش را نوشته‌ام و به تبريز(در 709 ه.ق.)به پايانش رسانيده، سپس آن را بر قطب شيرازى خواندم و به دستور او بر آن افزودم و به سال 721 ه. ق. به پايان رسانيدم(نسخه خطى از اين شرح در كتابخانه مجلس شوراى ملى ايران هست).
4 - حميد الدّين ابو عبداللّه محمود بن عمر نجاتى نيشابورى، كه شرح خود را بساتين العلماء ناميده(معروف به شرح نجاتى)و در آغاز آن گفته است: پس از بررسى پنج شرح اين گزارش را نوشته‌ام و به تبريز(در 709 ه.ق.)به پايانش رسانيده، سپس آن را بر قطب شيرازى خواندم و به دستور او بر آن افزودم و به سال 721 ه. ق. به پايان رسانيدم(نسخه خطى از اين شرح در كتابخانه مجلس شوراى ملى ايران هست).


5 - جرفادقانى،كه كتاب را به فارسى ترجمه كرده(و همين كتاب حاضر است).
5 - جرفادقانى،كه كتاب را به فارسى ترجمه كرده(و همين كتاب حاضر است).
خط ۱۰۵: خط ۱۰۵:
از ترجمه تاريخ يمينى، نسخه‌هاى اصيل و قابل اعتماد و منقّح به جا مانده است.تنها از قرن هفتم چهار نسخه معتبر و استوار به دست داريم كه با توجّه به تاريخ ترجمه كتاب يعنى 603 ه.ق. اين مطلب بسيار حائز اهمّيّت است، و نسخه‌هاى خطّى ديگرى نيز از قرنهاى نهم و يازدهم و سيزدهم وجود دارد. مشخّصات همه نسخ موجود بدين قرار است:
از ترجمه تاريخ يمينى، نسخه‌هاى اصيل و قابل اعتماد و منقّح به جا مانده است.تنها از قرن هفتم چهار نسخه معتبر و استوار به دست داريم كه با توجّه به تاريخ ترجمه كتاب يعنى 603 ه.ق. اين مطلب بسيار حائز اهمّيّت است، و نسخه‌هاى خطّى ديگرى نيز از قرنهاى نهم و يازدهم و سيزدهم وجود دارد. مشخّصات همه نسخ موجود بدين قرار است:


1 - نسخه خطّى كتابخانه اسعد افندى (تركيّه) به شماره 2225 شامل 197 ورق،كتابت شده به سال 632 ه.ق.توسّط محمّد بن محمّد بن عبد الرّحمن الرّازى
1 - نسخه خطّى كتابخانه اسعد افندى (تركيّه) به شماره 2225 شامل 197 ورق،كتابت شده به سال 632 ه.ق.توسّط محمّد بن محمّد بن عبدالرّحمن الرّازى


2 - نسخه خطّى كتابخانه شهيد على پاشا(تركيّه)به شماره 1854 شامل 214 ورق،كتابت شده به سال 638 ه.ق. اين نسخه بسيار منقّح و عبارات عربى آن مشكول و معرب،و كامل ترين همه نسخ يعنى شامل مرثيه نصر بن ناصر الدّين به متن عربى و«خاتمه يمينى»(حوادث ايام)نگارش جرفادقانى در باب احوال روزگار خود و بيان شورشها و فتنه‌هاست،و نيز شامل ترجمه آخر يمينى است كه عتبى آن را در ذكر شخصى از مردم خراسان نوشته است و اين قسمت را شخصى به نام ابو اسماعيل سكّرى ترجمه كرده.تمام اين نسخه با ضمايم آن به دست محمّد بن المهذّب نوشته شده است.
2 - نسخه خطّى كتابخانه شهيد على پاشا(تركيّه)به شماره 1854 شامل 214 ورق،كتابت شده به سال 638 ه.ق. اين نسخه بسيار منقّح و عبارات عربى آن مشكول و معرب،و كامل ترين همه نسخ يعنى شامل مرثيه نصر بن ناصر الدّين به متن عربى و«خاتمه يمينى»(حوادث ايام)نگارش جرفادقانى در باب احوال روزگار خود و بيان شورشها و فتنه‌هاست،و نيز شامل ترجمه آخر يمينى است كه عتبى آن را در ذكر شخصى از مردم خراسان نوشته است و اين قسمت را شخصى به نام ابو اسماعيل سكّرى ترجمه كرده.تمام اين نسخه با ضمايم آن به دست محمّد بن المهذّب نوشته شده است.
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
3 - نسخه خطّى متعلّق به موزه بريتانيا به شماره 059,42.ddA موجود 236 برگ و اصل 276 برگ(برگهايى از نسخه عكسى كتاب افتاده)،اندازه «57/9در7 اينچ» 15 سطرى،به خطّ نسخ خوش با اعراب،نوشته شده به تاريخ رجب 664 ه.ق. به خطّ سعيد بن عثمان البخارى،محل تحرير نا معلوم(رك:فهرست ريو،ج 1 ص 157).
3 - نسخه خطّى متعلّق به موزه بريتانيا به شماره 059,42.ddA موجود 236 برگ و اصل 276 برگ(برگهايى از نسخه عكسى كتاب افتاده)،اندازه «57/9در7 اينچ» 15 سطرى،به خطّ نسخ خوش با اعراب،نوشته شده به تاريخ رجب 664 ه.ق. به خطّ سعيد بن عثمان البخارى،محل تحرير نا معلوم(رك:فهرست ريو،ج 1 ص 157).


4 - نسخه خطّى كتابخانه اياصوفيا(تركيّه)به شماره 3147 داراى 279 برگ، كتابت شده به سال 696 ه.ق.توسط قتلوجة بن عبد اللّه كاتب در شهر ارزنجان.اين نسخه از نظر صحّت كتابت و اصالت چندان حائز اهميّت نيست و شامل مرثيه نصر به عربى و نيز خاتمه يمينى نگارش جرفادقانى است.
4 - نسخه خطّى كتابخانه اياصوفيا(تركيّه)به شماره 3147 داراى 279 برگ، كتابت شده به سال 696 ه.ق.توسط قتلوجة بن عبداللّه كاتب در شهر ارزنجان.اين نسخه از نظر صحّت كتابت و اصالت چندان حائز اهميّت نيست و شامل مرثيه نصر به عربى و نيز خاتمه يمينى نگارش جرفادقانى است.


5 - نسخه خطّى كتابخانه سازمان لغت نامه دهخدا به شماره 541 كتابت شده به سال 1265 ه.ق.نسخه نسبتا كاملى است و اشعار و قصايد عربى در آن به طور كامل نقل شده است.به خطّ نستعليق نوشته شده و كاتب آن مير عبد المجيد حسينى اصفهانى است.
5 - نسخه خطّى كتابخانه سازمان لغت نامه دهخدا به شماره 541 كتابت شده به سال 1265 ه.ق.نسخه نسبتا كاملى است و اشعار و قصايد عربى در آن به طور كامل نقل شده است.به خطّ نستعليق نوشته شده و كاتب آن مير عبدالمجيد حسينى اصفهانى است.


6 - نسخه خطّى كتابخانه مركزى دانشگاه(كتب اهدايى آقاى مشكوة) به شماره 131،اين نسخه به خط نسخ نزديك به ثلث،معمول قرن هشتم است،نويسنده [[ابن قاضی، احمد بن محمد|ابن القاضى]] ،در سال 745 آن را نوشته است،تصحيح شده و افتادگيها را در هامش نوشته‌اند،شماره صفحات 146 و اندازه آن «42در5/61» و «5/81در41»، 21 و 22 سطر.
6 - نسخه خطّى كتابخانه مركزى دانشگاه(كتب اهدايى آقاى مشكوة) به شماره 131،اين نسخه به خط نسخ نزديك به ثلث،معمول قرن هشتم است،نويسنده [[ابن قاضی، احمد بن محمد|ابن القاضى]] ،در سال 745 آن را نوشته است،تصحيح شده و افتادگيها را در هامش نوشته‌اند،شماره صفحات 146 و اندازه آن «42در5/61» و «5/81در41»، 21 و 22 سطر.


7 - نسخه خطّى كتابخانه دولتى تربيت تبريز به شماره 183 كتابت شده به سال 1272 ه.ق. توسط كاتب بديع بن مصطفى بن عبد الحمّد موسوى اصفهانى، كه شامل مرثيه نصر بن ناصر الدّين و خاتمه يمينى هر دو مى‌باشد.
7 - نسخه خطّى كتابخانه دولتى تربيت تبريز به شماره 183 كتابت شده به سال 1272 ه.ق. توسط كاتب بديع بن مصطفى بن عبدالحمّد موسوى اصفهانى، كه شامل مرثيه نصر بن ناصر الدّين و خاتمه يمينى هر دو مى‌باشد.


8 - نسخه چاپى كه به اهتمام بهاء الدّوله بهمن ميرزا فرزند فتحعلى شاه قاجار و تصحيح حبيب الدّين محمّد گلپايگانى در طهران به سال 1272 به چاپ سنگى طبع شده و متن عربى مرثيه نصر بن ناصر الدّين را ندارد،ولى ترجمه آن توسّط خود مصحّح انجام شده و بدان الحاق گرديده است و خاتمه يمينى را نيز ندارد.در اين نسخه شرح برخى لغات و توضيح مطالب در هامش آمده است.
8 - نسخه چاپى كه به اهتمام بهاء الدّوله بهمن ميرزا فرزند فتحعلى شاه قاجار و تصحيح حبيب الدّين محمّد گلپايگانى در طهران به سال 1272 به چاپ سنگى طبع شده و متن عربى مرثيه نصر بن ناصر الدّين را ندارد،ولى ترجمه آن توسّط خود مصحّح انجام شده و بدان الحاق گرديده است و خاتمه يمينى را نيز ندارد.در اين نسخه شرح برخى لغات و توضيح مطالب در هامش آمده است.
۶۱٬۱۸۹

ویرایش