جامع بيان العلم و فضله و ما ينبغي في روايته و حمله: تفاوت میان نسخه‌ها

'''جامع بيان العلم و فضله و ما ينبغي في روايته و حمله'''، تألیف یوسف بن عبدالبر نمری قرطبی (متوفی 463ق) فقیه مالکی، محدث، تاریخ‌نگار و ادیب اندلسی و نویسنده کتاب معروف «الاستيعاب في معرفة الأصحاب» است. اثر مورد بحث، کتابی حدیثی است که به زبان عربی درباره معنای دانش و فضیلت جستجوی آن، ستوده بودن کوشش در آن و عنایت به آن است <ref>گذشته، ناصر، ص183-182<ref/>.  

نویسنده در مقدمه کتاب به تبیین جایگاه علم و عالم پرداخته است. وی با اشاره به آیه 187 سروه آل عمران و حدیث نبوی، انتشار دانش را وظیفه عالم و کتمان علم را مورد نهی شدید شارع دانسته است <ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص4-3<ref/>. در روایات متعدد چنین می‌خوانیم: عالمی که علم خود را پوشیده بدارد و آنچه را که فراگرفته کتمان کند و به دیگران نیاموزد، روز قیامت با لگامی از آتش محشور می‌شود.  

نویسنده همچنین اهمیت گردآوری اخبار و آثار توسط دانشمندان را تبیین کرده و به‌اختصار بر این نکته تأکید کرده که اگر علمای دین به این مهم نمی‌پرداختند بسیاری از آنها از بین می‌رفت <ref>ر.ک: همان، ص7<ref/> .

اولین روایتی که در کتاب ذکر شده، عبارت است از روایت مشهور پیامبراکرم(ص): «طلب علم بر هر مسلمانی واجب است» که با سند کامل از انس بن مالک نقل شده است. پس از این روایت، دیگر روایات در ضرورت فراگیری دانش ارائه شده است<ref>ر.ک: همان، ص8<ref/> .  

با نگاهی به موضوعات فوق چنین به نظر می‌رسد که نویسنده می‌توانسته دسته‌بندی بهتری از مباحث داشته باشد و موضوعات مرتبط با علم را در همان باب اول یا ابواب پس از آن گرد آورد؛ اما چنین نکرده و پس از ذکر مباحث پراکنده و مختلفی دوباره به موضوع علم بازگشته و بابی را با عنوان «جامع در فضیلت علم» مطرح کرده است. موضوعات مطرح‌شده در این باب عبارت است از: «پاداش شهادت برای طالب علم»، «تضمین نیازمندی‌های عالم و فقیه دینی توسط خداوند»، «عالم دینی جانشین رسول‌الله»، که می‌توانست در باب اول بیاید <ref>همان، ص57-53<ref/> .