۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۳: | خط ۴۳: | ||
'''موسوعة الإمام العسكري(ع)'''، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عج)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. | '''موسوعة الإمام العسكري(ع)'''، توسط گروه علمى مؤسسه ولى عصر(عج)، آقايان سيد محمد موسوى، عبدالله صالحى، مهدى اسماعيلى و سيد ابوالفضل طباطبايى، تحت اشراف سيد محمد حسينى قزوينى به زبان عربى تدوين شده است. | ||
اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسكرى(ع) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه(ع) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] مربوط مى‌باشد | اين اثر سومين موسوعه تدوين‌شده از اين مؤسسه بوده كه دربردارنده آنچه از امام حسن عسكرى(ع) - در گفتار و كردار - صادر شده، همچنين آنچه از ديگران - كتب آسمانى، انبيا، ائمه(ع) و شخصيت‌هاى شيعه و سنى - در شأن و منزلت ايشان وارد گرديده است، مى‌باشد؛ به‌عبارت‌ديگر، معجم تمامى امورى است كه به [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] مربوط مى‌باشد <ref>صالحى، عبدالله، ص99</ref>. | ||
اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم مى‌باشد. | اثر حاضر، گسترده‌ترين و جامع‌ترين كتاب موجود در مورد حيات امام يازدهم مى‌باشد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
كتاب با دو مقدمه از [[خزعلی، ابوالقاسم|ابوالقاسم خزعلى]] و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. | كتاب با دو مقدمه از [[خزعلی، ابوالقاسم|ابوالقاسم خزعلى]] و سيد محمد حسينى قزوينى آغاز و مطالب در نه باب و يك خاتمه تنظيم و در شش جلد منتشر شده است. | ||
تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است | تعداد احاديث كتاب، حدود 1180 حديث مى‌باشد و از حدود 210 عنوان كتاب از منابع اوليه شيعه و سنى استفاده شده است <ref>ر.ك: صالحى، عبدالله، ص100</ref>. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
در مقدمه ابوالقاسم خزعلى به برخى از اخبار و روايات مربوط به امام حسن عسكرى(ع) اشاره شده است | در مقدمه ابوالقاسم خزعلى به برخى از اخبار و روايات مربوط به امام حسن عسكرى(ع) اشاره شده است <ref>مقدمه، ص5-12</ref>. | ||
در مقدمه سيد محمد حسينى قزوينى، شيوه تحقيقى و برخى از خصائص و ويژگى‌هاى كتاب تشريح شده است | در مقدمه سيد محمد حسينى قزوينى، شيوه تحقيقى و برخى از خصائص و ويژگى‌هاى كتاب تشريح شده است <ref>همان، ص13-14</ref>. | ||
در باب اول كتاب در شش فصل زير به نسب و احوالات شخصى امام حسن عسكرى(ع) پرداخته شده است: | در باب اول كتاب در شش فصل زير به نسب و احوالات شخصى امام حسن عسكرى(ع) پرداخته شده است: | ||
فصل اول، دربردارنده روايات مربوط به پيشگويى پيامبر(ص) و بشارت بر ولادت امام حسن عسكرى(ع)، تاريخ و محل ولادت ايشان مى‌باشد | فصل اول، دربردارنده روايات مربوط به پيشگويى پيامبر(ص) و بشارت بر ولادت امام حسن عسكرى(ع)، تاريخ و محل ولادت ايشان مى‌باشد <ref>متن كتاب، ج1، ص19</ref>. | ||
فصل دوم، نام حضرت در كتب آسمانى، نسب، القاب و كنيه ايشان را در خود جاى داده است | فصل دوم، نام حضرت در كتب آسمانى، نسب، القاب و كنيه ايشان را در خود جاى داده است <ref>همان، ص27</ref>. | ||
فصل سوم، در دو موضوع شمايل و جمال حضرت | فصل سوم، در دو موضوع شمايل و جمال حضرت <ref>همان، ص39</ref> و فصل چهارم، در چهار موضوع: نام مادر، شأن آن مخدره، همسران و اسامى و حالات ايشان، زيارت‌نامه نرجس خاتون و فرزندان دختر و پسر و خواهران و برادران آن حضرت مى‌باشد <ref>همان، ص43</ref>. | ||
فصل پنجم، دربردارنده سه موضوع: مدت عمر، هنگام خروج از عراق، مدت امامت و مدت عمر هنگام شهادت | فصل پنجم، دربردارنده سه موضوع: مدت عمر، هنگام خروج از عراق، مدت امامت و مدت عمر هنگام شهادت <ref>همان، ص123</ref> و فصل ششم، داراى پنج موضوع: تاريخ شهادت، چگونگى شهادت، نماز بر جنازه آن حضرت و محل و كيفيت دفن ايشان مى‌باشد <ref>همان، ص127</ref>. | ||
باب دوم پيرامون فضايل آن حضرت بوده و در ضمن شش فصل، به امور زير پرداخته شده است: نص بر امامت، مناقب، معجزات، زيارت و توسل، سخنان علما و ديگران در عظمت آن حضرت | باب دوم پيرامون فضايل آن حضرت بوده و در ضمن شش فصل، به امور زير پرداخته شده است: نص بر امامت، مناقب، معجزات، زيارت و توسل، سخنان علما و ديگران در عظمت آن حضرت <ref>همان، ص149</ref>. | ||
دو فصل سيره اجتماعى امام حسن عسكرى و چگونگى برخورد ايشان با خلفاى زمان خود، باب سوم را تشكيل داده است | دو فصل سيره اجتماعى امام حسن عسكرى و چگونگى برخورد ايشان با خلفاى زمان خود، باب سوم را تشكيل داده است <ref>همان، ج2، ص7</ref>. | ||
در باب چهارم، سخنان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] پيرامون امور اعتقادى مختلفى همچون توحيد، نبوت، امامت، معاد و امور مربوط به آن‌ها، گرد آمده است | در باب چهارم، سخنان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] پيرامون امور اعتقادى مختلفى همچون توحيد، نبوت، امامت، معاد و امور مربوط به آن‌ها، گرد آمده است <ref>همان، ص147</ref>. | ||
باب پنجم، سخنان ارزشمند فراوانى از آن حضرت درباره احكام فقهى را در خود جاى داده است. اين سخنان در 24 فصل با عنوان‌هاى فقهى و به ترتيب ابواب فقه، گرد آمده‌اند | باب پنجم، سخنان ارزشمند فراوانى از آن حضرت درباره احكام فقهى را در خود جاى داده است. اين سخنان در 24 فصل با عنوان‌هاى فقهى و به ترتيب ابواب فقه، گرد آمده‌اند <ref>همان، ص327</ref>. | ||
در باب ششم، آنچه از امام حسن عسكرى(ع) در مورد قرآن و دعا رسيده، جمع شده است | در باب ششم، آنچه از امام حسن عسكرى(ع) در مورد قرآن و دعا رسيده، جمع شده است <ref>همان، ج3، ص7</ref>. | ||
باب هفتم، داراى چهار فصل است كه در آن‌ها، به ترتيب، به موضوعات زير پرداخته شده است: حكمت‌ها و موعظه‌ها، اشعار آن حضرت، فضايل شيعه، طب و درمان بيمارى‌ها | باب هفتم، داراى چهار فصل است كه در آن‌ها، به ترتيب، به موضوعات زير پرداخته شده است: حكمت‌ها و موعظه‌ها، اشعار آن حضرت، فضايل شيعه، طب و درمان بيمارى‌ها <ref>همان، ص271</ref>. | ||
مناظرات علمى و نامه‌هاى امام حسن عسكرى(ع) در باب هشتم گرد آمده است | مناظرات علمى و نامه‌هاى امام حسن عسكرى(ع) در باب هشتم گرد آمده است <ref>همان، ص341</ref>. | ||
باب نهم، در پنج فصل، عهده‌دار رواياتى است كه آن حضرت از زبان خداوند متعال، ملائكه، انبيا، امامان و غير آن‌ها نقل كرده است | باب نهم، در پنج فصل، عهده‌دار رواياتى است كه آن حضرت از زبان خداوند متعال، ملائكه، انبيا، امامان و غير آن‌ها نقل كرده است <ref>همان، ج4، ص7</ref>. | ||
خاتمه در چهار فصل با عناوين زير، سامان يافته است: احاديث مشتبهه، ممدوحان و مذمومان از زبان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]]، افراد مورد وثوق آن حضرت و غير آن‌ها و اصحاب و راويان ايشان | خاتمه در چهار فصل با عناوين زير، سامان يافته است: احاديث مشتبهه، ممدوحان و مذمومان از زبان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]]، افراد مورد وثوق آن حضرت و غير آن‌ها و اصحاب و راويان ايشان <ref>همان، ج5، ص199</ref>. | ||
ويژگى‌ها و شيوه نگارش كتاب، بدين قرار است: | ويژگى‌ها و شيوه نگارش كتاب، بدين قرار است: | ||
#رواياتى كه با بخش‌هاى مختلف كتاب تناسب دارند، متن كامل آن‌ها با سند در يك جا و در جاهاى ديگر، به‌صورت تقطيع‌شده، آمده است. در پاورقى متن كامل، منابعى كه آن را نقل كرده‌اند، ذكر و در پايان پاورقى ياد شده است كه قطعاتى از اين روايت، ذيل چه عنوان‌هايى آمده است. از جمله فوايد اين شيوه، آن است كه خواننده متوجه مى‌شود اين روايت، در چه موضوعاتى قابل استفاده است و چه زوايايى از زندگانى امام(ع) را نشان مى‌دهد | #رواياتى كه با بخش‌هاى مختلف كتاب تناسب دارند، متن كامل آن‌ها با سند در يك جا و در جاهاى ديگر، به‌صورت تقطيع‌شده، آمده است. در پاورقى متن كامل، منابعى كه آن را نقل كرده‌اند، ذكر و در پايان پاورقى ياد شده است كه قطعاتى از اين روايت، ذيل چه عنوان‌هايى آمده است. از جمله فوايد اين شيوه، آن است كه خواننده متوجه مى‌شود اين روايت، در چه موضوعاتى قابل استفاده است و چه زوايايى از زندگانى امام(ع) را نشان مى‌دهد <ref>فاطمى، سيد حسن، ص85</ref>. | ||
#شماره روايات ذيل هر عنوان، از يك شروع مى‌شود. اما روايات كامل، شماره مسلسل جداگانه دارند كه در سراسر كتاب، به دنبال هم هستند. متن 1176 خبر گردآمده است | #شماره روايات ذيل هر عنوان، از يك شروع مى‌شود. اما روايات كامل، شماره مسلسل جداگانه دارند كه در سراسر كتاب، به دنبال هم هستند. متن 1176 خبر گردآمده است <ref>همان</ref>. | ||
#تقطيع‌ها خوب و منطقى صورت گرفته است | #تقطيع‌ها خوب و منطقى صورت گرفته است <ref>همان</ref>. | ||
#كتاب تاريخ نقلى است و بنا بر آن بوده كه تحليلى ارائه نشود | #كتاب تاريخ نقلى است و بنا بر آن بوده كه تحليلى ارائه نشود <ref>همان</ref>. | ||
#كتاب از جامعيت برخوردار است و بناى گردآورندگان بر آن بوده كه هيچ روايتى از قلم نيفتد. بعضى تصور مى‌كنند همين كه كتابى چاپ شد يا به چند مجلد رسيد، مى‌توان عنوان «موسوعه» را بر آن نهاد؛ اما به‌راستى اين مجموعه شايسته اين عنوان است | #كتاب از جامعيت برخوردار است و بناى گردآورندگان بر آن بوده كه هيچ روايتى از قلم نيفتد. بعضى تصور مى‌كنند همين كه كتابى چاپ شد يا به چند مجلد رسيد، مى‌توان عنوان «موسوعه» را بر آن نهاد؛ اما به‌راستى اين مجموعه شايسته اين عنوان است <ref>همان</ref>. | ||
#در پژوهش‌هاى گروهى، معمولاً هركس عهده‌دار تحقيق يك بخش از كتاب مى‌شود و هماهنگ كردن بخش‌هاى مختلف، دشوار است. هماهنگى در قسمت‌هاى مختلف اين موسوعه و يك‌دستى آن، به‌گونه‌اى است كه گويا يك نفر سراسر كتاب را نوشته است | #در پژوهش‌هاى گروهى، معمولاً هركس عهده‌دار تحقيق يك بخش از كتاب مى‌شود و هماهنگ كردن بخش‌هاى مختلف، دشوار است. هماهنگى در قسمت‌هاى مختلف اين موسوعه و يك‌دستى آن، به‌گونه‌اى است كه گويا يك نفر سراسر كتاب را نوشته است <ref>همان</ref>. | ||
#عنوان‌دهى و تبويب و هندسه مطلوب و سهل الوصول بودن، سبب خوش‌خوانى كتاب شده است | #عنوان‌دهى و تبويب و هندسه مطلوب و سهل الوصول بودن، سبب خوش‌خوانى كتاب شده است <ref>همان، ص86</ref>. | ||
#بخش عمده‌اى از موسوعه به سخنان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] از پدران گرامى اختصاص يافته است. در نگاه ابتدايى ممكن است تصور شود اين قسم از سخنان ربطى به آن حضرت ندارند و امام در حكم راوى است. اما بايد توجه داشت كه در بسيارى موارد، اين سخنان نشان مى‌دهند كه آن حضرت در چه موقعيتى بوده است كه به چنين سخنانى تمسك جسته است | #بخش عمده‌اى از موسوعه به سخنان [[امام حسن عسکری (ع)|امام عسكرى (ع)]] از پدران گرامى اختصاص يافته است. در نگاه ابتدايى ممكن است تصور شود اين قسم از سخنان ربطى به آن حضرت ندارند و امام در حكم راوى است. اما بايد توجه داشت كه در بسيارى موارد، اين سخنان نشان مى‌دهند كه آن حضرت در چه موقعيتى بوده است كه به چنين سخنانى تمسك جسته است <ref>همان</ref>. | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
جهت سهولت دستيابى به مطالب، سى فهرست تهيه شده و در جلد ششم آمده است كه عبارتند از: فهرست آيات، ادعيه و زيارات، احاديث، آثار، معصومان(ع)، انبيا و اوصيا، ملائكه و اجنه، مردان، زنان، مكان‌ها و شهرها، حرفه‌ها و صنايع، فرقه‌ها و مذاهب، قبايل و طوايف، امرا و خلفا، عنوان‌هاى فقهى، طول‌ها و وزن‌ها و نقدها، اشعار، اوايل، امثال، امراض و آفات، زبان‌ها، مناصب الهى، حيوانات، اطعمه و اشربه، البسه و زينت و رنگ‌ها، كتاب‌هاى آسمانى، وقايع و ايام، ستاره‌ها و كواكب، مصادر و موضوعات | جهت سهولت دستيابى به مطالب، سى فهرست تهيه شده و در جلد ششم آمده است كه عبارتند از: فهرست آيات، ادعيه و زيارات، احاديث، آثار، معصومان(ع)، انبيا و اوصيا، ملائكه و اجنه، مردان، زنان، مكان‌ها و شهرها، حرفه‌ها و صنايع، فرقه‌ها و مذاهب، قبايل و طوايف، امرا و خلفا، عنوان‌هاى فقهى، طول‌ها و وزن‌ها و نقدها، اشعار، اوايل، امثال، امراض و آفات، زبان‌ها، مناصب الهى، حيوانات، اطعمه و اشربه، البسه و زينت و رنگ‌ها، كتاب‌هاى آسمانى، وقايع و ايام، ستاره‌ها و كواكب، مصادر و موضوعات <ref>فاطمى، سيد حسن، ص85</ref>. | ||
در پاورقى‌ها، لغات و عبارات مشكل و يا اشتباه ترجمه و مورد توضيح قرار گرفته است و نيز كليه مدارك هر حديث و موضوعى، با آدرس دقيق ثبت شده است | در پاورقى‌ها، لغات و عبارات مشكل و يا اشتباه ترجمه و مورد توضيح قرار گرفته است و نيز كليه مدارك هر حديث و موضوعى، با آدرس دقيق ثبت شده است <ref>ر.ك: صالحى، عبدالله، ص100</ref>. | ||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||