شرف العقل و ماهيته: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شرف العقل و ماهيته'''، از آثار زاهد، واعظ، محدّث، متکلم، فقیه و صوفی بصرى قرن سوم هجری قمری، [[ابوعبدالله حارث بن اسد مُحاسِبی]] مشهور به [[حارث بن اسد محاسبی]] (165-243ق)، به بررسی معانی و جایگاه عقل می‌پردازد و آن را غریزه می‌شمارد و ارتباطش را با خدای متعال و نفس انسان توضیح می‌دهد. در پایان این کتاب، رساله‌ای از متکلم، فقیه شافعی و صوفی ایرانی قرن پنجم هجری قمری، [[محمد بن محمد غزالی طوسی]] معروف به [[اب‍وح‍ام‍د غ‍زال‍ی]] (450- 505ق)، در همین موضوع ضمیمه شده است. پژوهشگر معاصر، [[مصطفی عبدالقادر عطا]] این دو رساله را تحقیق کرده و مقدمه و تعلیقاتی بر آن افزوده و شخصیت و آثار [[ابوعبدالله محاسبی]] و [[اب‍وح‍ام‍د غ‍زال‍ی]] را معرفی کرده ولی توضیحی درباره روش اثر حاضر مطرح نکرده است.

*[[مصطفی عبدالقادر عطا]]، با تأکید بر آنکه «شرف العقل و ماهيته» رساله کوچکی است و [[ابوعبدالله محاسبی]]، از ماهیت عقل و شروط عاقل و اخلاق عاقلان در ارتباط با خدا و منازل عقل و دسیسه‌های نفس و چند مسأله دیگر سخن گفته، افزوده است:

#به نظرم رسید که تحقیق [[اب‍وح‍ام‍د غ‍زال‍ی]] در این موضوع را نیز به مباحث [[محاسبی]]، ضمیمه کنم زیرا فواید و آرای جدیدی دارد و [[غ‍زال‍ی]] آن را در کتاب [[إحياء علوم الدين]] بیان کرده و از جمله به میزان تفاوت نفوس در زمینه عقل پرداخته و نواقص رساله [[محاسبی]] را تکمیل کرده است.

#در تحقیق رساله [[محاسبی]] بر نسخه تحقیق‌شده استاد دانشمندم [[عبدالقادر عطا]] اعتماد کردم.  <ref> مقدمه محقق، ص13. </ref>

* این اثر شامل دو رساله مختصر، در شناسایی منزلت نیروی خِرَد انسان و پیوند آن با خدای سبحان و نفوس آدمیان است. [[ابوعبدالله محاسبی]]، سخنش را با پاسخ به پرسش از چیستی عقل آغاز کرده است. <ref> متن کتاب، ص17. </ref>

*[[محاسبی]]: چه زمانی انسان در ارتباط با خدا، عاقل نامیده می‌شود؟ هنگامی که مؤمن و خائف از خدای عزیز و جلیل باشد....  <ref> همان، ص32. </ref>

*[[اب‍وح‍ام‍د غ‍زال‍ی]]: اثبات شرافت عقل، دشوار نیست زیرا ارزشمندی علم نیز به‌وسیله عقل آشکار می‌شود و... <ref> همان، ص51. </ref>