تمدن اسلامی در عصر امویان: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =  

}}

==انگیزه نگارش==

==گزارش محتوا==

بخش اول: کلیات:

این بخش از کتاب در چهار فصل به بررسی منابع تحقیق، شناخت واژگان کلیدی، قلمرو جغرافیایی خلافت امویان و دوران حکومت خلفای اموی می‌پردازد. فصل اول به معرفی و ارزیابی منابع تاریخی مرتبط با عصر اموی می‌پردازد و به سوگیری‌های احتمالی در نگارش تاریخ این دوره اشاره می‌کند <ref>ر.ک: همان، 18-7</ref>. سپس فصل دوم، شناخت واژه‌ها، مفاهیم اساسی «تمدن» و «علم» را از دیدگاه‌های مختلف، از جمله فرهنگ‌های لغت عربی و فارسی، قرآن کریم و نظریات ابن خلدون، موردبررسی قرار می‌دهد تا زمینه لازم برای درک موضوع فراهم شود <ref>ر.ک: همان، ص 40-19</ref> در فصل سوم، قلمرو خلافت امویان، به‌تفصیل گسترش جغرافیایی قلمرو امویان را از شرق (چین) تا غرب (اندلس و اقیانوس اطلس) تشریح می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص 46-41</ref>  و در نهایت در فصل چهارم: عصر زمامداری امویان، به دوران حکومت چهارده خلیفه اموی، شامل خلفای سفیانی و مروانی، می‌پردازد و علل سقوط امویان را از جمله اختلافات داخلی، مشکلات ولایت‌عهدی و تعصبات قبیله‌ای و عربی تحلیل می‌کند <ref>ر.ک: همان،ص 78-47</ref>.

بخش دوم: ساختار جامعه امویان:

این بخش در چهار فصل به جنبه‌های مختلف جامعه اموی می‌پردازد: در فصل اول به ساکنان، به ترکیب جمعیتی جامعه اموی، شامل اعراب، ایرانیان، رومیان، سیاه‌پوستان و موالی می‌پردازد و نقش و جایگاه هر یک را در ساختار اجتماعی آن دوره تبیین می‌کند. همچنین، به مسئله مهاجرت و تأثیرات آن بر جامعه اشاره دارد <ref>ر.ک: همان،ص88-81</ref>.  در فصل دوم، ادیان و مذاهب، وضعیت مسلمانان و اهل ذمه (یهودیان، مسیحیان، زرتشتیان و صابئین) را در عصر امویان بررسی می‌کند و به سیاست‌های مذهبی امویان و نحوه تعامل با اقلیت‌ها می‌پردازد <ref>ر.ک: همان،ص 94-89</ref>.  در فصل سوم به فرق و مذاهب، به ظهور و تحولات فرقه‌های مهم کلامی و سیاسی اسلامی از جمله شیعه، خوارج، قدریه، جبریه و معتزله در این دوره می‌پردازد و مبانی فکری و مواضع هر یک را تشریح می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص130-95</ref>.  در فصل چهارم، طبقات اجتماعی، جامعه اموی را به طبقات اشراف، آزادگان، موالی و بردگان تقسیم‌بندی کرده و به بررسی حقوق، وظایف و وضعیت اقتصادی و اجتماعی هر یک از این طبقات می‌پردازد <ref>ر.ک: همان، ص152-133</ref>.

بخش چهارم: تمدن در عصر امویان:

این بخش پایانی کتاب در شش فصل به جنبه‌های ساختاری و نهادی تمدن اموی می‌پردازد. ابتدا به ساختار و عملکرد خلافت اموی، مناصب شرعی و دینی، نقش درگاه پادشاهی و سازمان امارت در اداره کشور می‌پردازد. سپس در بررسی سازمان قضایی امویان، به منصب قضا، شرایط قاضیان و نحوه اجرای عدالت در عصر امویان می‌پردازد و اهمیت نظام قضایی را در جامعه نشان می‌دهد. سازمان اداری امویان، تشکیلات اداری، نقش دیوان‌ها (مانند دیوان عراق، شام و مصر) و روند عربی‌سازی دیوان‌ها را توضیح می‌دهد. همچنین به ساختار مالی دولت اموی، شامل درآمدهای عمومی و اختصاصی، اصلاحات مالی و پدیده‌های پولی و مسکوکات، می‌پردازد. سازمان نظامی امویان، ساختار سپاه امویان، نیروی زمینی و نیروی دریایی را بررسی می‌کند و به نقش آن‌ها در فتوحات و حفظ امپراتوری اسلامی می‌پردازد و در آخر در بررسی هنر در عصر امویان، انواع هنرها از جمله موسیقی، معماری (مسجدسازی و کاخ سازی) و استفاده از مصالح ساختمانی در عصر امویان را مورد مداقه قرار می‌دهد و نقش این هنرها را در بازتاب فرهنگ و تمدن اسلامی تحلیل می‌کند <ref>ر.ک: همان، ص352-249</ref>.