غريب الحديث (خطابی): تفاوت میان نسخه‌ها

'''غريب الحديث'''، اثر ابوسلیمان حمد بن محمد بن ابراهیم بن خطاب بُستی خطابی (319-388 یا 386ق) شافعی‌مذهب، در تبیین معنای الفاظ دشوار احادیث است.

# ثعالبی درباره این کتاب گفته: غريب الحديث، از مشهورترین کتب خطابی است که در نهایت حسن و بلاغت نوشته شده است.

# ذهبی به نقل از ابی‌طاهر سلفی، گوید: در این کتاب، مطالبی ذکر شده که در دو کتاب ابوعبید و ابن قتیبه (در همین موضوع) ذکر نگردیده است. این کتاب، کتابی است مفید و سودمند.

# علی بن یوسف قفطی نیز این کتاب را از کتب مشهوری می‌داند که در موضوع خودش در اوج است.

# ابن اثیر نیز نویسنده را تحسین می‌کند که انصاف را رعایت کرده و حق مطلب را ادا کرده است و کتاب وی را در کنار کتاب ابوعبید و ابن قتیبه، از امهات کتبی می‌داند که علما بدان‌ها تکیه کرده‌اند<ref>ر.ک: تقدیم، ج1، ص38-40</ref>.

# نویسنده در مقدمه مفصلی که در ابتدای کتاب ‌آورده، فضل ائمه قرون سه‌گانه اول را در علم به سنت، بیان کرده و گفته که زمانی که آن اعلام و بزرگان رفتند و نقل حدیث به غیر عرب‌ها منتقل شد و روات، کثرت پیدا کردند و اشتباه شایع شد و زبان‌ها به آن اشتباهات عادت کرد (به‌طوری‌که کار به جایی رسید که متکلمین به عربی فصیح را بدوی شمرده و بین کسانی که به حفظ قواعد نحوی اهتمام داشتند و بین کسانی که توجهی بدان نداشتند، اختلاف ایجاد شد)، اهل بصیرت و عقل، کتبی را در لغت تألیف کردند که عوام را متوجه این خطا و اشتباه‌ها کنند. همچنین غرائب الفاظ سنت را در کتبی جمع آوری و تألیف کردند تا لغات و عبارات ناآشنا در برخی احادیث وارد‌شده از پیامبر(ص) و صحابه و تابعین را شرح و توضیح دهند؛ تا برای همیشه باقی بماند و راهنمای متأخران و محافظ آنها از خطا و گمراهی باشد. اولین کسی که بدین امر اقدام کرد، ابوعبید قاسم بن سلام بود و بعد از وی، عبدالله بن مسلم بن قتیبه نیز به همان روش، کتابی را در باره غريب الحديث نوشت<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص47-48</ref>.

# خطابی نیز از جمله کسانی است که در این زمینه پیش‌قدم شده و اثر فعلی را به سبک و روش آن دو، جمع و تفسیر کرده است. وی می‌گوید: مدتی گذشت و من تصور می‌کردم که دیگر در باره غرائب حدیث سخنی باقی نمانده و ابوعبید و ابن قتیبه همه موارد را ذکر کرده‌اند، اما بعدها در نتیجه مطالعات حدیثی زیاد و مجالست طولانی با اهل حدیث به مواردی از غريب الحديث برخوردم که در آثار ابن قتیبه و ابوعبید، نبود؛ لذا به تألیف این کتاب همت گماردم<ref>ر.ک: همان، ص48</ref>.