شیخ طوسی و کتاب الفهرست: تفاوت میان نسخه‌ها

این کتاب درصدد مدلل‌کردن مطلب استاد [[مدرسی طباطبایی، سید حسین|سید حسین مدرسی طباطبایی]] در خصوص «[[الفهرست (طوسی)|الفهرست]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] است که به گفتۀ ایشان [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] فهرست کهن‌تری را روزآمد و کامل کرده است. ایشان در اشاره به مدعای خویش نوشته‌اند: «کتاب فهرست [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]].... به‌روشنی، تحریری از یک فهرست کهن‌تر شیعی است که بر جای نمانده، اما در دسترس نجاشی بوده و او اشتباهات آن را در موارد متعدد دریافته و به تصحیح آن همت گماشته است» و در توضیح بیشتری شیوۀ [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] در روزآمدکردن فهرست کهن‌تر اساس کار خود را چنین توضیح داده‌اند: «[[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] گهگاه از منابع اندک دیگر و اطلاعات شخصی خود مطالبی بر آن اثر افزوده است. وی جملات کوتاه اندکی هم در اینجا و آنجا افزوده (برای نمونه، فهرست: 126 که وی در آنجا نظر مخالف خودش را دربارۀ عبارت بیان کرده، بدون آنکه عبارت اصلی را عوض کند) و اسامی مشایخ خود را جایگزین کرده و طرق خود را که بالقوه طرق روایت او به آثار حدیثی ذکرشده در آن فهرست بودند، در هر مورد گنجانیده است».

مشترک‌بودن بسیاری از مطالب کتاب «[[الفهرست (طوسی)|الفهرست]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] و «[[رجال النجاشي|الفهرست]]» [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] نیز به همین دلیل است و [[نجاشی، احمد بن علی|نجاشی]] نیز مانند [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] از همان فهرست کهن‌تر استفاده کرده است؛ اما به‌جز بخش اندکی در ابتدای کتاب، در ادامۀ تألیف فهرست خویش آن را کنار نهاده است. این نکته که [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] فهرست کهن‌تری را تکمیل کرده است، از مقایسۀ تطبیقی با کتاب [[الفهرست (ابن نديم)|الفهرست]] [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن‌ ندیم]] که یکی از منابع اصلی [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] در روزآمدکردن فهرست اساس خود بوده، به شکل روشنی نمایان می‌شود.