شرح لغات و اصطلاحات عرفانی کتاب الانسان الکامل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' .' به '.'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - ' .' به '.')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
 
خط ۳۵: خط ۳۵:
[[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیزالدین نسفی]] یکی از عارفان بزرگ قرن هفتم هجری است. محل تولد وی شهر نخشب بود. وی بیشتر عمر خود را در آنجا گذرانید و سپس به بخارا رفت و سالیان دراز در آن شهر زندگی کرد. از اوایل زندگی او اطلاعی در دست نیست. وی در جوانی به بخارا آمد و پس از فراگرفتن تحصیلات مقدماتی و حکمت و فلسفه، مدتی به تحصیل علم طب مشغول شد و در علم طب تبحر کامل یافت. از آثارش چنین برمی‌آید که وی هم با مبانی فلسفه به خوبی آشنا بوده و هم به معالجۀ بیماران می‌پرداخته است. ظاهراً در همین اوقات با عرفان و تصوف آشنا می‌شود. یکی از وقایع مهم و سرنوشت‌ساز زندگی [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|نسفی]]، آشنایی وی با [[سعدالدین حمویه، محمد بن مؤید|سعدالدین حمویه]]، از عارفان بزرگ اواخر قرن ششم و نیمۀ اول قرن هفتم هجری است. یکی از خصوصیات شخصیت علمی وی، برخورداری از روحیه‌ای علمی و تحقیقی به معنای واقعی آن است. وی با وسعت مشرب و تسامح فکری کم‌نظیری عقاید گروه‌های مختلف را در آثار خویش بیان می‌کند. از این نظر می‌توان وی را از پیشروان طریقۀ تحقیق علمی در مسائل مربوط به عقاید و به‌ویژه مربوط به تصوف به شمار آورد.
[[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیزالدین نسفی]] یکی از عارفان بزرگ قرن هفتم هجری است. محل تولد وی شهر نخشب بود. وی بیشتر عمر خود را در آنجا گذرانید و سپس به بخارا رفت و سالیان دراز در آن شهر زندگی کرد. از اوایل زندگی او اطلاعی در دست نیست. وی در جوانی به بخارا آمد و پس از فراگرفتن تحصیلات مقدماتی و حکمت و فلسفه، مدتی به تحصیل علم طب مشغول شد و در علم طب تبحر کامل یافت. از آثارش چنین برمی‌آید که وی هم با مبانی فلسفه به خوبی آشنا بوده و هم به معالجۀ بیماران می‌پرداخته است. ظاهراً در همین اوقات با عرفان و تصوف آشنا می‌شود. یکی از وقایع مهم و سرنوشت‌ساز زندگی [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|نسفی]]، آشنایی وی با [[سعدالدین حمویه، محمد بن مؤید|سعدالدین حمویه]]، از عارفان بزرگ اواخر قرن ششم و نیمۀ اول قرن هفتم هجری است. یکی از خصوصیات شخصیت علمی وی، برخورداری از روحیه‌ای علمی و تحقیقی به معنای واقعی آن است. وی با وسعت مشرب و تسامح فکری کم‌نظیری عقاید گروه‌های مختلف را در آثار خویش بیان می‌کند. از این نظر می‌توان وی را از پیشروان طریقۀ تحقیق علمی در مسائل مربوط به عقاید و به‌ویژه مربوط به تصوف به شمار آورد.


آنچه در این کتاب آمده، پژوهشی است در کتاب «[[مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الكامل|الانسان الکامل]]» [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیزالدین نسفی]] برای روشن‌ترشدن مباحث آن و بازتابی که در متون عرفانی داشته است. شیوۀ کار در این پژوهش بدین صورت است که نخست کتب اصطلاحات عرفانی، همچون «[[شرح اصطلاحات تصوف]]» دکتر [[گوهرین، سید صادق|سید صادق گوهرین]] و «[[فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی]]» دکتر [[سجادی، سید جعفر|سید جعفر سجادی]] تورق شد؛ سپس کتاب «[[مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الكامل|الانسان الکامل]]» مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گرفته و اصطلاحات عرفانی آن مشخص و استخراج شده است. گفتنی است که شماری از اصطلاحات که در کتب «شرح اصطلاحات تصوف و فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی» به عنوان اصطلاح عرفانی درج شده است؛ همچون ازل، جسم، عالم امر، عالم خلق، عالم شهادت، ملائکه و .... به سبب عرفانی نبودن از ذکر آنها خودداری شده است. گفتنی است اصطلاحاتی چون آباء و امهات، عالم علوی و سفلی، و .... عرفانی نیست؛ اما به سبب نظریات خاص نسفی دربارۀ انها بحث شده است. پس از برگزیدن لغات و اصطلاحات، هر لغت یا اصطلاح از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف شده و در مرحلۀ بعد، آرای نسفی و دیگر اندیشمندان وادی عرفان بیان شده است و تا حدی با یکدیگر مقایسه شده‌اند. در ضمن کلیۀ مطالب این پژوهش به ترتیب حروف الفبای فارسی مرتب شده است. از جمله ویژگی‌های این رساله، تغییر برخی رسم‌الخط‌های متون عرفانی کهن است که برای نمونه چند رسم‌الخط تغییر یافته، نقل می‌شود: کز= که از، آنک= آن‌که، آنچ= آنچه، را است= راست، هرکرا= هر که را، اینگونه= این‌گونه، خواستست= خواسته است و ..... <ref> [https://literaturelib.com/books/4640 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
آنچه در این کتاب آمده، پژوهشی است در کتاب «[[مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الكامل|الانسان الکامل]]» [[نسفی، عزیزالدین بن محمد|عزیزالدین نسفی]] برای روشن‌ترشدن مباحث آن و بازتابی که در متون عرفانی داشته است. شیوۀ کار در این پژوهش بدین صورت است که نخست کتب اصطلاحات عرفانی، همچون «[[شرح اصطلاحات تصوف]]» دکتر [[گوهرین، سید صادق|سید صادق گوهرین]] و «[[فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی]]» دکتر [[سجادی، سید جعفر|سید جعفر سجادی]] تورق شد؛ سپس کتاب «[[مجموعه رسائل مشهور به کتاب الانسان الكامل|الانسان الکامل]]» مورد مطالعه و بررسی دقیق قرار گرفته و اصطلاحات عرفانی آن مشخص و استخراج شده است. گفتنی است که شماری از اصطلاحات که در کتب «شرح اصطلاحات تصوف و فرهنگ لغات و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی» به عنوان اصطلاح عرفانی درج شده است؛ همچون ازل، جسم، عالم امر، عالم خلق، عالم شهادت، ملائکه و.... به سبب عرفانی نبودن از ذکر آنها خودداری شده است. گفتنی است اصطلاحاتی چون آباء و امهات، عالم علوی و سفلی، و.... عرفانی نیست؛ اما به سبب نظریات خاص نسفی دربارۀ انها بحث شده است. پس از برگزیدن لغات و اصطلاحات، هر لغت یا اصطلاح از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف شده و در مرحلۀ بعد، آرای نسفی و دیگر اندیشمندان وادی عرفان بیان شده است و تا حدی با یکدیگر مقایسه شده‌اند. در ضمن کلیۀ مطالب این پژوهش به ترتیب حروف الفبای فارسی مرتب شده است. از جمله ویژگی‌های این رساله، تغییر برخی رسم‌الخط‌های متون عرفانی کهن است که برای نمونه چند رسم‌الخط تغییر یافته، نقل می‌شود: کز= که از، آنک= آن‌که، آنچ= آنچه، را است= راست، هرکرا= هر که را، اینگونه= این‌گونه، خواستست= خواسته است و..... <ref> [https://literaturelib.com/books/4640 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref>
==پانويس ==
==پانويس ==
<references />
<references />