تصحیح و شرح مرزبان‌نامه سعدالدین وراوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

| پیش از =

}}

==ساختار==

==گزارش کتاب==

قدیم‌ترین جایی که از این کتاب یاده شده، قابوس‌نامۀ عنصرالمعالی کیکاووس، تألیف سال 475 هـ.ق است. او در ذکر «تخمه و تیرۀ» فرزندش می‌گوید: «جدۀ تو، مادرم ملک‌زاده مرزبان بن رستم بن شروین‌دخت بوده که مصنف کتاب مرزبان‌نامه بود».

اصل طبری مرزبان‌نامه، از بین رفته است. وجود کتاب‌هایی به زبان‌های محلی آن عصر، گواهی است بر اینکه زبان دری یا فارسی، وضعی را که در سده‌های بعد به دست آورد ـ و بر اثر برتری سیاسی سامانیان و عوامل تاریخی دیگر، در نبرد زندگی بر دیگر لهجه‌های ایرانی، فایق آمده، زبان عمومی و رسمی شد ـ نداشته است.

ماجرای نوشتن کتاب، با نظر به باب اول مرزبان‌نامۀ وراوینی چنین است: پدر مرزبان، پنج پسر داشت. پس از مرگ پدر، پسر بزرگ، جانشین پدر گردید؛ ولی بعد از مدتی، حسادت و اختلاف برادران دیگر در طلب پادشاهی، موجب شد مرزبان که از همه فاضل‌تر بود و نمی‌خواست در این اختلاف‌ها شرکت کند، تصمیم به سفر گیرد. جمعی از بزرگان، از او درخواست کردند چون قصر سفر دارد، کتابی بنویسد که در دنیا و آخرت، از مطالب آن استفاده کنند. مرزبان، پذیرش خواستۀ آنها را به اذن و فرمان شاه موکول گردانید. شاه، پس از مشورت با وزیر خود و اعلام موافقت وزیر با رفتن ملک‌زاده و مخالف او با نوشتن چنین کتابی، سرانجام پیشنهاد وزیر را می‌پذیرد که کتاب، در حضور وزیر نوشته شود تا مورد بررسی او قرار گیرد. فردای آن روز، ملک‌زاده مرزبان، در جلسه‌ای با حضور شاه و بزرگان، از کار خود سخن می‌گوید و ضمن اشاره به بی‌عدالتی گماشتگان شاه، او را نصیحت می‌کند و حین پاسخ به شبهات وزیر، با بیان داستان‌هایی، نیت نیک خود را ابراز می‌دارد و نوشتن کتاب را آغاز می‌کند.

ویژگی‌های سبکی، بلاغی و دستوری مرزبان‌نامه عبارتند از: 1. استناد به آیات و احادیث و سخنان بزرگان؛ 2. استفاده از اشعار عربی و فارسی؛ 3. استفاده از مثل‌های فارسی و عربی؛ 4. به کار بردن کلمات و ترکیبات و جملات عربی؛ 5. نکته‌های بلاغی مانند (کنایه، تشبیه، استعاره، سجع، تضاد، تضمین مزدوج، مراعات‌ نظیر، تلمیح)؛ 6. ویژگی‌های دستوری مانند (حذف فعل به قرینه، حذف شناسۀ فعل به قرینه، به کاربردن وجه مصدری، به کار بردن «ی» ماضی استمراری، به کار بردن جمع‌های مکسر عربی).