عمدة الأحكام من كلام خير الأنام صلى‌الله‌عليه‌وسلم: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عمدة الأحكام من كلام خير الأنام(ص)'''، اثر حافظ عبدالغنی مقدسی (541-600ق)، کتابی است مشتمل بر احادیث احکام مورد اتفاق بخاری و مسلم که با تحقیق محمود ارناووط و عبدالقادر ارناووط، منتشر شده است.

اثر حاضر، از مهم‌ترین کتاب‌ها در زمینه احادیث احکام می‌باشد؛ زیرا مؤلف، تمام احادیث را از کتاب صحیح بخاری و صحیح مسلم جمع‌آوری کرده است. به همین دلیل، علما با روش‌های مختلف به آن پرداخته‌اند. مهم‌ترین خدمتی که به این کتاب شده است - گذشته از حفظ و تعلیق - شرح آن توسط چندین نفر از علمای سرشناس بوده که مفصل‌ترین آنها، کتاب «الإعلام بفوائد عمدة الأحكام» تألیف ابن الملقن می‌باشد<ref>ر.ک: زمانی، محمدزمان، ص9</ref>. از دیگر شروح و تعلیقاتی که بر این کتاب نوشته شده، می‌توان از «إحكام الأحكام» تقی‌الدین محمد بن علی قشیری منفلوطی، معروف به ابن دقیق العید (متوفی 702ق)، «رياض الأفهام في شرح عمدة الأحكام» عمر بن علی لخمی اسکندری فاکهانی (متوفی 734ق)، «تيسير المرام في شرح عمدة الأحكام» محمد بن احمد بن مرزوق تلمسانی مالکی (متوفی 781ق) نام برد<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص10</ref>.

آن‌چنان‌که نویسنده در مقدمه بدان اشاره کرده، وی کتاب را به درخواست برخی از برادران دینی خود تألیف نموده و در آن، گزیده‌ای از احادیث احکام که ابوعبدالله محمد بن اسماعیل بخاری و ابوالحسن مسلم بن حجاج بن مسلم قشیری نیشابوری، بر آن اتفاق نظر دارند را جمع‌آوری نموده است<ref>ر.ک: همان، ص9</ref>.

مؤلف سند روایات را حذف نموده و به ذکر نام صحابی‌ای که حدیث را نقل نموده، اکتفا کرده است. البته علاوه بر صحابه، نام تعداد اندکی از تابعین که در سند تعدادی از احادیث ذکر شده‌اند را برای تکمیل فایده، ذکر نموده است. سپس مطالب کتاب را بر اساس ابواب فقهی تنظیم کرده و هرآنچه را که مسلمانان درباره عبادات و معاملات باید بدانند را در آن، آورده است. وی برای گنجاندن احادیث مورد توافق بخاری و مسلم در کتاب، بسیار تلاش نموده و در این راه، بسیار موفق بوده است.

علاوه بر اینکه در کتاب تعداد اندکی از احادیث هست که تنها یکی از شیخین آن را روایت کرده‌اند؛ در این‌گونه موارد، معمولا مؤلف روایت دیگری را از همان شیخی که روایت انفرادی او را آورده، ذکر می‌کند و در برخی از موارد بیش از یک روایت را می‌آورد و در آوردن آنها بر صحیح مسلم تکیه می‌کند؛ مگر در اندکی از موارد که روایت مال بخاری است و محقق آن را در تعلیقات خود بر کتاب بیان کرده است<ref>ر.ک: همان، ص9-10</ref>.