۱۰۶٬۲۹۲
ویرایش
شهریار ایرانی: دیباچه‌ای بر نظریۀ سیاست در ایران (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۳ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۵۰
، ۳ سپتامبربدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''شهریار ایرانی: دیباچه‌ای بر نظریۀ سیاست در ایران''' تألیف صادق حیدری | '''شهریار ایرانی: دیباچه‌ای بر نظریۀ سیاست در ایران''' تألیف [[حیدری نیا، صادق|صادق حیدری نیا]]؛ این کتاب که حاصل بازخوانی بیش از چهل متن کهن از اواخر قرن سوم تا اوایل قرن هفتم است، کوشیده تا نمایی عینی و ملموس از اندیشه و سیاست در آیینۀ اسطوره و تاریخ ایران ترسیم کند تا از سطح تحقیقی صرفاً نظری و ملال‌آور، به پژوهشی عینی و کاربردی بدل گردد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
هرچند یونان با داشتن فیلسوفان بزرگ و متون کهن در عرصۀ فلسفۀ سیاسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، اما این واقعیت مهم را نباید از نظر دور داشت که هر ساختار سیاسی ـ صرف‌نظر از آنکه مبتنی بر نظامی مدون باشد یا خیر ـ دارای مبانی فکری و نظری است. با استناد به مطالعات اخیر تاریخی و باستان‌شناسی، خاورشناسان مشرق‌زمین را گهوارۀ تمدن نامیده‌اند. این سخن بدین معناست که نخستین واحد مدنی، یعنی «شهر» و اولین ساخت سیاسی یعنی «دولت ـ شهر» از این نقطه سربرآورده است. همسایگی ایران با تمدن‌های بین‌النهرین و برخوردهای فراوان نظامی، سیاسی و اقتصادی پارسیان، ایلامیان و مادها با بابلیان و آشوری‌ها، نوعی آمیختگی فرهنگی و تأثیرپذیری متقابل در این دو مرکز تمدنی پدید آورده که در آثار برجای‌مانده از حکومت هخامنشیان به‌روشنی مشاهده می‌شود. | هرچند یونان با داشتن فیلسوفان بزرگ و متون کهن در عرصۀ فلسفۀ سیاسی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، اما این واقعیت مهم را نباید از نظر دور داشت که هر ساختار سیاسی ـ صرف‌نظر از آنکه مبتنی بر نظامی مدون باشد یا خیر ـ دارای مبانی فکری و نظری است. با استناد به مطالعات اخیر تاریخی و باستان‌شناسی، خاورشناسان مشرق‌زمین را گهوارۀ تمدن نامیده‌اند. این سخن بدین معناست که نخستین واحد مدنی، یعنی «شهر» و اولین ساخت سیاسی یعنی «دولت ـ شهر» از این نقطه سربرآورده است. همسایگی ایران با تمدن‌های بین‌النهرین و برخوردهای فراوان نظامی، سیاسی و اقتصادی پارسیان، ایلامیان و مادها با بابلیان و آشوری‌ها، نوعی آمیختگی فرهنگی و تأثیرپذیری متقابل در این دو مرکز تمدنی پدید آورده که در آثار برجای‌مانده از حکومت هخامنشیان به‌روشنی مشاهده می‌شود. | ||
همچنین صرف‌نظر از این تعامل و تأثیرپذیری، آرمان شهریاری در ایران باستان، نظریه‌ای تاریخی ـ اساطیری است که بازتاب آن در اندرزنامه‌ها و کتیبه‌های تاریخی و متون حماسی فراوانی به چشم می‌‌خورد. آموزه‌های شهریار آرمانی که در کتیبه‌های هخامنشی آمده از طریق برخورد یونانیان با ایران، به آن دیار هم راه یافته و بر اندیشۀ افلاطون در طرح نظریه‌اش تأثیر گذاشته است. | همچنین صرف‌نظر از این تعامل و تأثیرپذیری، آرمان شهریاری در ایران باستان، نظریه‌ای تاریخی ـ اساطیری است که بازتاب آن در اندرزنامه‌ها و کتیبه‌های تاریخی و متون حماسی فراوانی به چشم می‌‌خورد. آموزه‌های شهریار آرمانی که در کتیبه‌های هخامنشی آمده از طریق برخورد یونانیان با ایران، به آن دیار هم راه یافته و بر اندیشۀ [[افلاطون]] در طرح نظریه‌اش تأثیر گذاشته است. | ||
به دو دلیل بررسی اندیشۀ شهریاری در اندرزنامه‌های نخستین قرون اسلامی مستلزم جستجو در منابع اساطیری است: نخست اینکه این منابع حاوی روایاتی هستند که از خلال آنها شکل‌گیری، تحول و تکامل اندیشۀ شهریاری، لوازم و موانع آن و ویژگی‌های شهریار آرمانی قابل بازخوانی است. دیگر آنکه اندرزنامه‌های نخستین قرون اسلامی و پس از آن، بی‌شمار به روایات اسطوره‌ای تمسک جسته‌اند تا مقصود یا نقد و اندرز خود را بی‌آنکه منظورشان به کسی بازگردد یا مایۀ دردسر شود، بیان کنند. به این ترتیب مهم‌ترین منبع برای به انجام رساندن این پژوهش، روایات اسطوره‌ای است و در میان آنها شاهنامه به عنوان متنی تخصصی که صرفاً به سرگذشت شاهان و ظهور و سقوط آنان پرداخته، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. متون پهلوی هم که در قرن‌های نخست بیش از امروز در دسترس نویسندگان قرار داشته و الهام‌بخش آنها در نگاشتن اندرزنامه، تاریخ و داستان‌هایی نظیر کلیله و دمنه، سندبادنامه، بختیارنامه، بستان العقول و ... بوده، در رتبۀ عدی قرار دارند. | به دو دلیل بررسی اندیشۀ شهریاری در اندرزنامه‌های نخستین قرون اسلامی مستلزم جستجو در منابع اساطیری است: نخست اینکه این منابع حاوی روایاتی هستند که از خلال آنها شکل‌گیری، تحول و تکامل اندیشۀ شهریاری، لوازم و موانع آن و ویژگی‌های شهریار آرمانی قابل بازخوانی است. دیگر آنکه اندرزنامه‌های نخستین قرون اسلامی و پس از آن، بی‌شمار به روایات اسطوره‌ای تمسک جسته‌اند تا مقصود یا نقد و اندرز خود را بی‌آنکه منظورشان به کسی بازگردد یا مایۀ دردسر شود، بیان کنند. به این ترتیب مهم‌ترین منبع برای به انجام رساندن این پژوهش، روایات اسطوره‌ای است و در میان آنها شاهنامه به عنوان متنی تخصصی که صرفاً به سرگذشت شاهان و ظهور و سقوط آنان پرداخته، از اهمیت مضاعفی برخوردار است. متون پهلوی هم که در قرن‌های نخست بیش از امروز در دسترس نویسندگان قرار داشته و الهام‌بخش آنها در نگاشتن اندرزنامه، تاریخ و داستان‌هایی نظیر کلیله و دمنه، سندبادنامه، بختیارنامه، بستان العقول و ... بوده، در رتبۀ عدی قرار دارند. | ||