۱۰۵٬۷۰۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURبلوچستان در سه سیاحت‌نامه عهد قاجارJ1.jpg | عنوان =بلوچستان در سه سیاحت‌نامه عهد قاجار | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران = وزیری، احمدعلی (نویسنده) نصرت‌الدوله، فیروزمیرزا (نویسنده) نصرت‌الدوله، عب...» ایجاد کرد) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''بلوچستان در سه سیاحت‌نامه عهد قاجار''' تألیف احمدعلی | '''بلوچستان در سه سیاحت‌نامه عهد قاجار''' تألیف [[وزیری، احمدعلی|احمدعلی وزیری]]، [[نصرت‌الدوله، فیروزمیرزا|فیروزمیرزا نصرت‌الدوله]]، [[نصرت‌الدوله، عبدالحمیدمیرزا|عبدالحمیدمیرزا نصرت‌الدوله]]؛ مقدمه و تصحیح [[شهرنازدار، محسن|محسن شهرنازدار]]؛ در این سفرنامه‌ها برای نخستین بار به موضوع توسعۀ پایدار در بلوچستان توجه شده و شرحی از پتانسیل‌های سیاسی و اقتصادی و نیز توسعۀ راه، کشاورزی و تجارت و ترانزیت دریایی به ثبت رسیده است. سیاحت‌نامه‌های آورده‌شده در این کتاب، شامل یک شرح جغرافیا و دو سفرنامه با موضوع بلوچستان در حد فاصل 1251 تا 1264 خورشیدی است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
نخستین نسخۀ خطی این مجموعه به کتابخانۀ امیرتوکل کامبوزیا تعلق دارد؛ رساله‌ای دربارۀ جغرافیای بلوچستان، طوایف بلوچ و در عین حال شرحی از حکمرانی بلوچستان توسط والیان کرمان و نایبان حکومت در بمپور. این اثر نوشتۀ احمدعلی وزیری کرمانی است. او از خاندان وزیری کرمان و حکام محلی آن دیار بود که چند اثر مهم و ماندگار از جمله «تاریخ کرمان» و «جغرافیای کرمان» را از خود به یادگار گذاشت. زمان نگارش این رساله ظاهراً به سال 1288 قمری بوده است. | نخستین نسخۀ خطی این مجموعه به کتابخانۀ امیرتوکل کامبوزیا تعلق دارد؛ رساله‌ای دربارۀ جغرافیای بلوچستان، طوایف بلوچ و در عین حال شرحی از حکمرانی بلوچستان توسط والیان کرمان و نایبان حکومت در بمپور. این اثر نوشتۀ احمدعلی وزیری کرمانی است. او از خاندان وزیری کرمان و حکام محلی آن دیار بود که چند اثر مهم و ماندگار از جمله «تاریخ کرمان» و «جغرافیای کرمان» را از خود به یادگار گذاشت. زمان نگارش این رساله ظاهراً به سال 1288 قمری بوده است. | ||
متن دوم در این کتاب، روزنامۀ سفر فیروزمیرزا نصرت‌الدوله به بلوچستان است. سفر او در دوره‌ای انجام شده که برای بار دوم عهده‌دار ولایت کرمان و بلوچستان بوده است. فیروزمیرزا ملقب به نصرت‌الدوله که در اواخر عمر از سوی ناصرالدین شاه لقب فرمانفرما گرفت، پسر عباس میرزا و از شاهزادگان مهم عصر قاجار بود که در به قدرت رسیدن برادرش محمدشاه نقشی مهم ایفا کرد. سفر او به بلوچستان که به نظر می‌رسد به اراده و خواست ناصرالدین شاه صورت گرفته، در روز جمعه دوازدهم دی‌ماه 1258 خورشیدی از کرمان آغاز شده و دهم فروردین ماه 1259 خاتمه یافته است. او در مقدمه علت سفرش را آگاهی به اولیای دولت از امور بلوچستان دانسته و نوشته است: «منزل به منزل طی مراحل و سیاحت استعداد و قابلیت و خرابی و آبادی خاک عرض راه می‌نماید و می‌نگارد که اولیای دولت قوی‌شوکت از این خط راه آگاهی حاصل فرمایند». او از راه بم چاه‌ملک و دره‌آهو و از آنجا به کوچه‌گردان و بمپور می‌رود و از مسیر کهنوج سفر را از حوزۀ غربی بلوچستان به پایان می‌رساند. | متن دوم در این کتاب، روزنامۀ سفر فیروزمیرزا نصرت‌الدوله به بلوچستان است. سفر او در دوره‌ای انجام شده که برای بار دوم عهده‌دار ولایت کرمان و بلوچستان بوده است. فیروزمیرزا ملقب به نصرت‌الدوله که در اواخر عمر از سوی [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] لقب فرمانفرما گرفت، پسر عباس میرزا و از شاهزادگان مهم عصر قاجار بود که در به قدرت رسیدن برادرش محمدشاه نقشی مهم ایفا کرد. سفر او به بلوچستان که به نظر می‌رسد به اراده و خواست ناصرالدین شاه صورت گرفته، در روز جمعه دوازدهم دی‌ماه 1258 خورشیدی از کرمان آغاز شده و دهم فروردین ماه 1259 خاتمه یافته است. او در مقدمه علت سفرش را آگاهی به اولیای دولت از امور بلوچستان دانسته و نوشته است: «منزل به منزل طی مراحل و سیاحت استعداد و قابلیت و خرابی و آبادی خاک عرض راه می‌نماید و می‌نگارد که اولیای دولت قوی‌شوکت از این خط راه آگاهی حاصل فرمایند». او از راه بم چاه‌ملک و دره‌آهو و از آنجا به کوچه‌گردان و بمپور می‌رود و از مسیر کهنوج سفر را از حوزۀ غربی بلوچستان به پایان می‌رساند. | ||
سفرنامۀ سوم منتشرشده در این کتاب، از آنِ ناصرالدوله والی کرمان و بلوچستان در حد فاصل 1298 تا 1309 قمری است. عبدالحمیدمیرزا ناصرالدوله که در جوانی قراول مخصوص ناصرالدین شاه و رئیس انتظامات تهران و فوج نظامی قزوین و دماوند بود و نیز مدتی ریاست کل قشون آذربایجان را بر عهده داشت، در سال 1297 قمری حکومت کرمان را بر عهده گرفت. بعد از درگذشت پدرش فیروزمیرزا در سال 1303، لقب او را به دست آورد و فرمانفرما شد. در دورۀ حیات او قلعۀ ناصری پهره که از دورۀ پهلوی قلعۀ ایرانشهر نامیده می‌شود، احداث شد؛ باغ شازدۀ کرمان نیز یادگار اوست. او تا پایان حیاتش در سال 1309 حکمران کرمان و بلوچستان بود. سفرنامۀ ناصرالدوله اطلاعات قابل توجهی از وضعیت اراضی و آبادی‌ها، منابع آبی و کشاورزی، پراکندگی طوایف، حکام محلی و قلاع بلوچستان را دربر دارد.<ref> [https://literaturelib.com/books/5616 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | سفرنامۀ سوم منتشرشده در این کتاب، از آنِ ناصرالدوله والی کرمان و بلوچستان در حد فاصل 1298 تا 1309 قمری است. [[نصرت‌الدوله، عبدالحمیدمیرزا|عبدالحمیدمیرزا ناصرالدوله]] که در جوانی قراول مخصوص [[ناصرالدین شاه قاجار|ناصرالدین شاه]] و رئیس انتظامات تهران و فوج نظامی قزوین و دماوند بود و نیز مدتی ریاست کل قشون آذربایجان را بر عهده داشت، در سال 1297 قمری حکومت کرمان را بر عهده گرفت. بعد از درگذشت پدرش فیروزمیرزا در سال 1303، لقب او را به دست آورد و فرمانفرما شد. در دورۀ حیات او قلعۀ ناصری پهره که از دورۀ پهلوی قلعۀ ایرانشهر نامیده می‌شود، احداث شد؛ باغ شازدۀ کرمان نیز یادگار اوست. او تا پایان حیاتش در سال 1309 حکمران کرمان و بلوچستان بود. سفرنامۀ ناصرالدوله اطلاعات قابل توجهی از وضعیت اراضی و آبادی‌ها، منابع آبی و کشاورزی، پراکندگی طوایف، حکام محلی و قلاع بلوچستان را دربر دارد.<ref> [https://literaturelib.com/books/5616 ر.ک: پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات]</ref> | ||