۱۰۲٬۱۰۶
ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''نسبنامۀ شاه عالمپناه (شاه طهماسب صفوی: 930 ـ 984)، دیوان مظلوم شیرازی''' تألیف مظلوم | '''نسبنامۀ شاه عالمپناه (شاه طهماسب صفوی: 930 ـ 984)، دیوان مظلوم شیرازی''' تألیف [[شیرازی، مظلوم|مظلوم شیرازی]]، به کوشش [[جعفریان، رسول|رسول جعفریان]]؛ این دیوان که نه دیوان، بلکه یک کتاب دربارۀ تاریخ معنوی و ولایی صفویه است، نشان از تسلط شاعر بر معارف صوفیانه و ارادت او به خاندان و خانقاه صفوی است. او از آنچه در این دوره در باب نسب صفویه و اخبار خاندان آنان شهرت داشت، باخبر بوده و همۀ اجداد او را بسان همان نسبنامههای رایج شناختهشده در آن زمان آورده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب باببندی و فصلبندی ندارد؛ اما درمجموع میتوان آن را در این چند بخش دانست: | کتاب باببندی و فصلبندی ندارد؛ اما درمجموع میتوان آن را در این چند بخش دانست: | ||
ـ ستایش خداوند، مناجات و عذر تقصیرات، ستایش رسول (ص)، امیرالمؤمنین و دوازده امام (ع)؛ | ـ ستایش خداوند، مناجات و عذر تقصیرات، ستایش رسول(ص)، [[امام علی علیهالسلام|امیرالمؤمنین]] و دوازده امام(ع)؛ | ||
ـ بیان مناقب حضرت امامزاده علی بن حمزه در شیراز همراه با ستایشی از شاه طهماسب، اظهار ارادت به او، ولایتنامۀ حضرت امامزاده علی حمزه؛ | ـ بیان مناقب حضرت امامزاده علی بن حمزه در شیراز همراه با ستایشی از شاه طهماسب، اظهار ارادت به او، ولایتنامۀ حضرت امامزاده علی حمزه؛ | ||
ـ بیان دلیل سرودن نسبنامه و بیان مناقل اولیاء الصفویه از طهماسب به بالا تا برسد به اجداد صفویه تا امام کاظم (ع) و از آنجا تا رسول خدا (ص)؛ | ـ بیان دلیل سرودن نسبنامه و بیان مناقل اولیاء الصفویه از طهماسب به بالا تا برسد به اجداد صفویه تا امام کاظم(ع) و از آنجا تا رسول خدا(ص)؛ | ||
ـ سلوک منهاج و توصیههای اخلاقی و شرحی دربارۀ تاجگذاری؛ | ـ سلوک منهاج و توصیههای اخلاقی و شرحی دربارۀ تاجگذاری؛ | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
این دیوان که نه دیوان، بلکه یک کتاب دربارۀ تاریخ معنوی و ولایی صفویه است، نشان از تسلط شاعر بر معارف صوفیانه و ارادت او به خاندان و خانقاه صفوی است. او از آنچه در این دوره در باب نسب صفویه و اخبار خاندان آنان شهرت داشت، باخبر بوده و همۀ اجداد او را بسان همان نسبنامههای رایج شناختهشده در آن زمان آورده است. در این هم که این منظومه برای شاه طهماسب سروده شده است، تردیدی نیست. | این دیوان که نه دیوان، بلکه یک کتاب دربارۀ تاریخ معنوی و ولایی صفویه است، نشان از تسلط شاعر بر معارف صوفیانه و ارادت او به خاندان و خانقاه صفوی است. او از آنچه در این دوره در باب نسب صفویه و اخبار خاندان آنان شهرت داشت، باخبر بوده و همۀ اجداد او را بسان همان نسبنامههای رایج شناختهشده در آن زمان آورده است. در این هم که این منظومه برای شاه طهماسب سروده شده است، تردیدی نیست. | ||
این نسبنامه هرچند در صورت کتاب «نسب» ارائه شده است، ستایشنامهای مذهبی از دین، مذهب تشیع و بروز و ظهور آن در سلسلۀ صفوی بهمثابۀ اولیاء است. شاید بتوان گفت افزون بر نسبنامه، عنوان «ولایتنامه» را هم میتوان بر آن اطلاق کرد. البته که این دین چنانکه شاعر مکرر اشاره میکند، ارزشهای اخلاقی هم دارد که شاعر در جایجای از آنها یاد کرده است؛ اما این ولایت صوفیانه ـ شیعی است بر محور شاهان صفوی، اصل و ساختار این کتاب را شکل میدهد. بر اساس شجرهنامۀ شناختهشده این دوره، این شاهان از طریق نسبی که دارند به امامان میرسند و البته از نظر شیخوخیت و مرشدی در تصوف، بر محور همان سلسله مشایخ خانقاه صفوی است که از اسماعیل و حیدر و جنید تا امام کاظم (ع) ادامه مییابد. بخش قابل توجهی از نسبنامه در مدح طهماسب، شاه اسماعیل، حیدر، جنید، شاه ابراهیم، خواجه علی، صدرالدین و شیخ صفی تا برسد به سیدابوالقاسم حمزة بن موسی بن جعفر و از آنجا تا امامان و پیامبر است. | این نسبنامه هرچند در صورت کتاب «نسب» ارائه شده است، ستایشنامهای مذهبی از دین، مذهب تشیع و بروز و ظهور آن در سلسلۀ صفوی بهمثابۀ اولیاء است. شاید بتوان گفت افزون بر نسبنامه، عنوان «ولایتنامه» را هم میتوان بر آن اطلاق کرد. البته که این دین چنانکه شاعر مکرر اشاره میکند، ارزشهای اخلاقی هم دارد که شاعر در جایجای از آنها یاد کرده است؛ اما این ولایت صوفیانه ـ شیعی است بر محور شاهان صفوی، اصل و ساختار این کتاب را شکل میدهد. بر اساس شجرهنامۀ شناختهشده این دوره، این شاهان از طریق نسبی که دارند به امامان میرسند و البته از نظر شیخوخیت و مرشدی در تصوف، بر محور همان سلسله مشایخ خانقاه صفوی است که از اسماعیل و حیدر و جنید تا امام کاظم(ع) ادامه مییابد. بخش قابل توجهی از نسبنامه در مدح طهماسب، شاه اسماعیل، حیدر، جنید، شاه ابراهیم، خواجه علی، صدرالدین و شیخ صفی تا برسد به سیدابوالقاسم حمزة بن موسی بن جعفر و از آنجا تا امامان و پیامبر است. | ||
نسخۀ این کتاب شامل 67 فریم و درمجموع 134 صفحه است. نسخۀ کتاب به شمارۀ 3427 در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران نگهداری میشود. | نسخۀ این کتاب شامل 67 فریم و درمجموع 134 صفحه است. نسخۀ کتاب به شمارۀ 3427 در کتابخانۀ مرکزی دانشگاه تهران نگهداری میشود. |