التنبیه علی غرائب من لا یحضره الفقیه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التنبيه علی غرائب من‌لايحضره‌الفقيه'''، اثر مفلح بن حسن صیمری بصری بحرانی (متوفای 900ق) کتابی است که در آن، فتاوای مخالف اجماع شیخ صدوق (ح 305-381ق‌/ح‌917-991م‌) در کتاب «من‌لايحضره‌الفقيه»، مورد بررسی قرار گرفته است.

«من‌لايحضره‌الفقيه»، یکى از کتب اربعه روایى شیعه است که نویسنده در آن، مجموعه روایات اهل‌بیت(ع)، درباره مسائل فقهى و احکام شرعى را که از دیدگاه خود، صحیح و معتبر مى‌دانسته، جمع‌آورى نموده است. این کتاب از زمان نگارش، مورد توجه و استقبال علماى شیعه قرار گرفته است و پیوسته در مجموعه‌هاى بزرگ و کوچک روایى، به آن استناده نموده و از آن، روایت نقل کرده‌اند و به شرح، ترجمه و حاشیه بر آن، همت گماشته‌اند<ref>[[من‌لايحضره‌الفقيه]]</ref>. نویسنده در کتاب حاضر، آن دسته از فتاوای شیخ صدوق در این کتاب را که با اجماع مخالف است، به‌علاوه مسائلی که نزد عالمان متقدم و متأخر شیعه، متروک می‌باشد، گرد آورده است.

تمام کسانی که به ترجمه و شرح حال صیمری پرداخته‌اند، صحت انتساب این کتاب به او را تأیید کرده و این امر، مورد اتفاق است. بهترین کسی که به توصیف کتاب پرداخته، خود مؤلف است که در مقدمه نسخه خطی، چنین گفته است: «این کتاب، شامل مسائلی است که علمای متأخر، آن را رها کرده و بدان نپرداخته‌اند و علمای متقدم، آن را رد کرده‌اند. این اثر، شامل مسائلی است که با دلایل واضح، ذهن را روشن نموده و غرائب و نکاتی که بیینده از آنها لذت می‌برد و من آنها را در صفحاتی جمع‌آوری نمودم تا مانند ستاره‌های درخشان و نافذ، دیده شده و موارد غفلت‌شده را ذکر نمودم تا طلاب و دانش‌پژوهان، از آنها برحذر باشند»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص36</ref>.

نویسنده، مطالب را به دو قسمت، تقسیم نموده است: نخست مسائل مربوط به غرائب مذکور در کتاب «من‌لايحضره‌الفقيه» و دوم، مسائل مناقشه برانگیز و مورد اختلاف که به‌طور کلی، نزد شیخ صدوق و دیگران، غریب می‌باشد، به‌همراه مناقشه در آنها و اختیار و انتخاب دیدگاه صحیح از نظر نویسنده که تحت عنوان «المسائل المستظرفات الغرائب»، آمده است<ref>ر.ک: همان، ص37</ref>.

کتاب با مقدمه مفصلی از محقق آغاز گردیده که در آن، ضمن شرح حال نویسنده،به معرفی کتاب «من‌لايحضره‌الفقيه» و اثر حاضر، پرداخته شده است<ref>ر.ک: همان، ص21-41</ref>.