کودتاهای ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' می ت' به ' می‌ت'
جز (جایگزینی متن - ' می ر' به ' می‌ر')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - ' می ت' به ' می‌ت')
خط ۴۳: خط ۴۳:
روش کار در فصل‌های دوم تا پنجم کمابیش یکسان است. کودتا پدیده‌ای است که به طور معمول ریشه‌های سیاسی و اجتماعی ژرفی دارد و پیامد مبارزه یا بن بست سیاسی است. بنابراین، برای آشنایی با علل و زمینه‌های کودتا، باید ریشه‌ها را شناخت. یکی از نکته‌های مهم این است که بدانیم کودتاهای ایران در چه موقعیتی رخ داده اند. برای شناخت موقعیت باید به ماهیت و شیوه‌ی مبارزه‌ی سیاسی ی پی برد که در جامعه جریان داشته است. مؤلف در این فصل ها کوشیده است تا شرایط سیاسی و اجتماعی هر دوره را بشناسد و نیروهای درگیر پیکار سیاسی را مشخص کند. تا اینکه سرانجام به این موضوع رسیده است که کدام نیروهای سیاسی، شیوه‌های متعارف و قانونی مبارزه را کنار می نهند و به ابزار فراقانونی روی می برند. هدف و انگیزه‌ی این نیروها نیز باید مشخص شود.
روش کار در فصل‌های دوم تا پنجم کمابیش یکسان است. کودتا پدیده‌ای است که به طور معمول ریشه‌های سیاسی و اجتماعی ژرفی دارد و پیامد مبارزه یا بن بست سیاسی است. بنابراین، برای آشنایی با علل و زمینه‌های کودتا، باید ریشه‌ها را شناخت. یکی از نکته‌های مهم این است که بدانیم کودتاهای ایران در چه موقعیتی رخ داده اند. برای شناخت موقعیت باید به ماهیت و شیوه‌ی مبارزه‌ی سیاسی ی پی برد که در جامعه جریان داشته است. مؤلف در این فصل ها کوشیده است تا شرایط سیاسی و اجتماعی هر دوره را بشناسد و نیروهای درگیر پیکار سیاسی را مشخص کند. تا اینکه سرانجام به این موضوع رسیده است که کدام نیروهای سیاسی، شیوه‌های متعارف و قانونی مبارزه را کنار می نهند و به ابزار فراقانونی روی می برند. هدف و انگیزه‌ی این نیروها نیز باید مشخص شود.


محدوده‌ی زمانی این پژوهش نیم قرن از تاریخ معاصر ایران است. در این مدت، دولت‌های بزرگ بیگانه به صورت‌های مختلف بر سرنوشت کشورتأثیر گذار بوده اند. قدرتمندان جهان در ایجاد زمینه‌ها و شرایط کودتایی سهیم بودند، در برنامه ریزی و تدارک عملیات، مشارکت داشتند، گاه بر اجرای کودتا نظارت می کردند یا هدایت آن را به دست می گرفتند. برای شناخت کودتاهای ایران، باید به بررسی هدف های سیاسی و شیوه‌ی کار قدرت‌های بزرگ نیز توجه داشت. از سوی دیگر، کودتا عملی است که با ابزار و فنون نظامی صورت می‌گیرد، بنابراین مسائل فنی کودتا را نمی توان کنار گذاشت. بنابراین این پژوهش نمی خواهد تاریخ پنجاه سال ایران را بازگو کند. هدف فصل‌های دوم تا پنجم بررسی و تحلیل زمینه ها، چگونگی و پیامدهای کودتا در چهار مقطع زمانی مشخص است. رویدادهای تاریخی دستمایه‌ی رهیابی به چنین هدفی بوده اند. با وجود این، تصور می‌رود با شناخت آن کودتاها آگاهی گسترده تری از تحولات سیاسی کشورمان به دست می آوریم و از زاویه‌ای جدید به علل بی سامانی حکومت مشروطه می نگریم. به این ترتیب مباحث فصل یکم دیدگاهی کلی برای بررسی موضوعی کودتاها در اختیارمان می نهند. این دیدگاه در فصل‌های بعدی به بخش‌های کوچک و جزئی تقسیم می‌شود. این جزئیات در حد توان و امکان بررسی می‌شوند. اگر این وظیفه با دقت و درستی انجام بگیرد، می توانیم با اصولی که درهر یک از چهار دوره بر رفتار سیاسی کودتاگران حاکم بوده اند آشنا شویم. در فصل پایانی، آن اصول با یکدیگر ترکیب می‌شوند و در چارچوبی کلی در اختیار خواننده قرار می‌گیرد تا در صورت امکان به الگویی برای کودتاهای ایران دست یابد. این بررسی به صورت مقایسه‌ای پیش می‌رود. الگوسازی در فصل آخر بر پایه‌ی یافته‌های فصل‌های پیشین است که هریک به دوره‌ی تاریخی مشخصی اختصاص دارد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2228 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>
محدوده‌ی زمانی این پژوهش نیم قرن از تاریخ معاصر ایران است. در این مدت، دولت‌های بزرگ بیگانه به صورت‌های مختلف بر سرنوشت کشورتأثیر گذار بوده اند. قدرتمندان جهان در ایجاد زمینه‌ها و شرایط کودتایی سهیم بودند، در برنامه ریزی و تدارک عملیات، مشارکت داشتند، گاه بر اجرای کودتا نظارت می کردند یا هدایت آن را به دست می گرفتند. برای شناخت کودتاهای ایران، باید به بررسی هدف های سیاسی و شیوه‌ی کار قدرت‌های بزرگ نیز توجه داشت. از سوی دیگر، کودتا عملی است که با ابزار و فنون نظامی صورت می‌گیرد، بنابراین مسائل فنی کودتا را نمی توان کنار گذاشت. بنابراین این پژوهش نمی خواهد تاریخ پنجاه سال ایران را بازگو کند. هدف فصل‌های دوم تا پنجم بررسی و تحلیل زمینه ها، چگونگی و پیامدهای کودتا در چهار مقطع زمانی مشخص است. رویدادهای تاریخی دستمایه‌ی رهیابی به چنین هدفی بوده اند. با وجود این، تصور می‌رود با شناخت آن کودتاها آگاهی گسترده تری از تحولات سیاسی کشورمان به دست می آوریم و از زاویه‌ای جدید به علل بی سامانی حکومت مشروطه می نگریم. به این ترتیب مباحث فصل یکم دیدگاهی کلی برای بررسی موضوعی کودتاها در اختیارمان می نهند. این دیدگاه در فصل‌های بعدی به بخش‌های کوچک و جزئی تقسیم می‌شود. این جزئیات در حد توان و امکان بررسی می‌شوند. اگر این وظیفه با دقت و درستی انجام بگیرد، می‌توانیم با اصولی که درهر یک از چهار دوره بر رفتار سیاسی کودتاگران حاکم بوده اند آشنا شویم. در فصل پایانی، آن اصول با یکدیگر ترکیب می‌شوند و در چارچوبی کلی در اختیار خواننده قرار می‌گیرد تا در صورت امکان به الگویی برای کودتاهای ایران دست یابد. این بررسی به صورت مقایسه‌ای پیش می‌رود. الگوسازی در فصل آخر بر پایه‌ی یافته‌های فصل‌های پیشین است که هریک به دوره‌ی تاریخی مشخصی اختصاص دارد.<ref> [https://www.historylib.com/books/2228 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>


==پانويس ==
==پانويس ==