مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی فرهنگ و تمدن ایران در دوره‌ی سلجوقیان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ه ها ' به 'ه‌ها '
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات کتاب | تصویر =NURمجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی فرهنگ و تمدن ایران در دوره‌ی سلجوقیانJ1.jpg | عنوان =مجموعه مقالات نخستین همایش بین‌المللی فرهنگ و تمدن ایران در دوره‌ی سلجوقیان | عنوان‌های دیگر = |پدیدآورندگان | پدیدآوران =...» ایجاد کرد)
 
جز (جایگزینی متن - 'ه ها ' به 'ه‌ها ')
خط ۳۴: خط ۳۴:
دوره ی سلجوقی در عرصه ی ادب فارسی و عربی نیز از ادوار پسین و پیشین خود عقب نماند. اگر دوره ی سامانی، دوره ی زایش ادبیات فارسی است، بی شک دوره ی سلجوقی یکی از حلقه های تکاملی ادب فارسی در نثر و شعر است. متون فارسی در دو سبک ساده و متکلف مصنوع به موازات هم ادامه یافت. به نظر نمی رسد که یکی بر دیگری غلبه ی کیفی و کمی یافته باشد. متون اندرزنامه نویسی و سیاست نامه نویسی از قابلوس نامه تا سیرالملوک نویسی و نصیحه الملوک نویسی به تکامل رسید و متون دوره های بعدی را باید حاشیه نویسی یا تفسیر متون اندرزنامه نویسی این دوره تلقی کرد. هرچند دوره ی سلجوقی را دوره ی غلبه ی کلام اشعری می دانند، اما مقالات این مجموعه نشان می دهد که تفکر سیاسی و دینی قابل اعتنایی در سیرالملوک ها و شریعت نامه نویسی پدید آمد. اندیشه ی شاهی آرمانی که در دوره ی باستان جریان داشت، در این دوره بازپرداخته و به رونق رسید که در دوره ی معاصر از آن اندیشه ی ایرانشهری را برداشت کردند. هرچند اندیشه ی ایرانشهری امروزه موافقان و مخالفان جدی دارد اما برآمدن این اندیشه با هر اسم و نامی قابل بیان باشد، در دوره ی سلجوقی به رونق رسید و نه تنها در متون اندیشه ای بلکه در متون تاریخ نگاری نیز تجلی یافت البته باید اشاره کرد که در عرصه ی تاریخ نگاریف سلجوقیان کارنامه قابل قبولی ارائه ندادند که در مجموعه ی حاضر به دلایل امتناع آن اشاره رفته است.
دوره ی سلجوقی در عرصه ی ادب فارسی و عربی نیز از ادوار پسین و پیشین خود عقب نماند. اگر دوره ی سامانی، دوره ی زایش ادبیات فارسی است، بی شک دوره ی سلجوقی یکی از حلقه های تکاملی ادب فارسی در نثر و شعر است. متون فارسی در دو سبک ساده و متکلف مصنوع به موازات هم ادامه یافت. به نظر نمی رسد که یکی بر دیگری غلبه ی کیفی و کمی یافته باشد. متون اندرزنامه نویسی و سیاست نامه نویسی از قابلوس نامه تا سیرالملوک نویسی و نصیحه الملوک نویسی به تکامل رسید و متون دوره های بعدی را باید حاشیه نویسی یا تفسیر متون اندرزنامه نویسی این دوره تلقی کرد. هرچند دوره ی سلجوقی را دوره ی غلبه ی کلام اشعری می دانند، اما مقالات این مجموعه نشان می دهد که تفکر سیاسی و دینی قابل اعتنایی در سیرالملوک ها و شریعت نامه نویسی پدید آمد. اندیشه ی شاهی آرمانی که در دوره ی باستان جریان داشت، در این دوره بازپرداخته و به رونق رسید که در دوره ی معاصر از آن اندیشه ی ایرانشهری را برداشت کردند. هرچند اندیشه ی ایرانشهری امروزه موافقان و مخالفان جدی دارد اما برآمدن این اندیشه با هر اسم و نامی قابل بیان باشد، در دوره ی سلجوقی به رونق رسید و نه تنها در متون اندیشه ای بلکه در متون تاریخ نگاری نیز تجلی یافت البته باید اشاره کرد که در عرصه ی تاریخ نگاریف سلجوقیان کارنامه قابل قبولی ارائه ندادند که در مجموعه ی حاضر به دلایل امتناع آن اشاره رفته است.


عرصه ی عرفان و تصوف یکی دیگر از عرصه های پررونق دوره ی سلجوقی بود. در تصوف این دوره به نظریه پردازی و بعد مناسکی توجه ویژه ای شد. تصوف از زی زهدگرایی صرف رهایی یافت و به متن جامعه آمد. دراین تکامل تقریب بین فقه و شریعت با تصوف به وضوح دیده می شود. روند رو به تزاید این تقریب دوره های پیشین، برجستگی این دوره را نیافته بود. در سایه ی بزرگان صوفی دوره ی سلجوقی مکتب تصوف خراسان تا سده ها بر تفکر صوفیانه در ایران و اناطولی سایه انداخت، حتی نگرش توحیدی مکتب خراسان بعدها مبنای وحدت وجود ابن عربی شده و ریشه در آن داشت. تصوف دوره ی سلجوقی تنها به تصوف شریعتمدار محدود نماند بلکه هم زمان در عراق عجم و آذربایجان مکتب تصوف عاشقانه نیز جایی برای خود یافت و این دو مکتب در اناطولی به هم رسیدند و در قامت مولانای خراسانی رومی و شمس تبریزی تجلی یافت.
عرصه ی عرفان و تصوف یکی دیگر از عرصه های پررونق دوره ی سلجوقی بود. در تصوف این دوره به نظریه پردازی و بعد مناسکی توجه ویژه ای شد. تصوف از زی زهدگرایی صرف رهایی یافت و به متن جامعه آمد. دراین تکامل تقریب بین فقه و شریعت با تصوف به وضوح دیده می شود. روند رو به تزاید این تقریب دوره های پیشین، برجستگی این دوره را نیافته بود. در سایه ی بزرگان صوفی دوره ی سلجوقی مکتب تصوف خراسان تا سده‌ها بر تفکر صوفیانه در ایران و اناطولی سایه انداخت، حتی نگرش توحیدی مکتب خراسان بعدها مبنای وحدت وجود ابن عربی شده و ریشه در آن داشت. تصوف دوره ی سلجوقی تنها به تصوف شریعتمدار محدود نماند بلکه هم زمان در عراق عجم و آذربایجان مکتب تصوف عاشقانه نیز جایی برای خود یافت و این دو مکتب در اناطولی به هم رسیدند و در قامت مولانای خراسانی رومی و شمس تبریزی تجلی یافت.


عناوین برخی از مقالات :
عناوین برخی از مقالات :