حکمت هنر اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

در طراحی بیش از چهار نوع خط وجود ندارد: عمودی، افقی، اریب و دوار. ولی از ترکیب همین چهار نوع خط است که فرهنگ بصری ملل از کهن ترین زمان تا دوره‌ی معاصر شکل گرفته است. در هندسه نیز شکل های بنیادین از سه شکل مربع، دایره و مثلث فراتر نمی رود، ولی از ترکیب همین اشکال ساده، هنرمندان تصاویر و نقوش بی پایانی را خلق نموده اند. بنابراین هنر فرایندی است هدفمند که با اثراتی فراتر از ابعاد زمان و مکان به صورتی تکرار ناپذیر در وجود بشر تجلی یافته است. امروزه برای هنرمند ارائه‌ی اثری درخور مخاطب، امری دشوارتر از گذشته است. چرا که با پیشرفت تمدن، تنوع کارهایی که در آن واحد می توان انجام داد بیشتر و بیشتر می شود و برای انسانی که پرداختنش به هریک از این امور همراه با لذتی است، ارتباط با هنر به بهای از دست دادن تمامی دیگر لذت ها تمام خواهد شد. در اینجاست که ارائه‌ی هنر همراه با حکمت و معنویت، با قدرت جذب مخاطب و در عین حال در چهارچوب اصول و موازین، کاری بس دشوار می شود که تنها از عهده‌ی انگشت شماری از افراد برمی آید. در این میان حکمت معنوی هنرهای اسلامی رشحه ای است از حکمته لطیف و الهامی است از خلقت (فی صنعه حکیم). شاید چون بزرگ ترین درس هنر اسلامی این باشد که زیبایی معیار حقیقت است. اگر اسلام دینی کاذب بود و اگر پیام الهی نداشت و نظامی بود ساخته دست بشر، نمی توانست آثاری برخوردار از موهبت زیبایی جاودانه ایجاد کند. در هنر به کار بردن حکمت یعنی درک این حقیقت که هر اثر هنری باید طبق قوانینی که بر موادی که آن اثر از آن به وجود آمده است و حکم فرمایی می کند، ساخته و پرداخته شود و این قوانین باید بیان شود و آشکار باشد. قدر مسلم طرح چنین قوانینی برای هنر امری دشوار است و تنها قوانین الهی می توانند مطلق باشند. در این عرصه است که هنرمند می کوشد تا با توانمندی هایی که در او به ودیعه نهاده شده است به آفرینش و ابداع آثار بی بدیل اهتمام ورزد. این اثر دایرة المعارفی از مجموعه‌ی هنرهای دوره‌ی اسلامی است که از دیدگاه حکمت معنوی خویش و جایگاهشان در جامعه‌ی اسلامی در طول تاریخ اسلام مورد بررسی قرار گرفته اند. هر یک از هنرها، در طول دوران حیات خویش، فراز و نشیب های بسیاری را طی نموده اند و هر یک از سویی از محیط و جامعه تأثیر پذیرفته و از سوی دیگر بر محیط و جامعه‌ی پیرامون تأثیر گذاشته است.<ref> [https://www.historylib.com/books/2263 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>