اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اندیشوران شیعی و عرفان ابن عربی''' تألیف حسین شکرآبی؛ عرفان ابن عربی، اگرچه در مغرب اسلامی تکون یافت، اما در شرق جهان اسلام، رواج بیشتری پیدا کرد. ابن عربی در کثرت تألیفات در حوزه عرفان، بی نظیر است. توجه گسترده به عرفان ابن عربی، نشانگر ظرفیت هایی است که در متن آثار وی، برای تفسیری موافق با مذاق شیعی وجود دارد. البته اندیشوران شیعه، که بر کتاب های ابن عربی به خصوص «فصوص الحکم»، شرحی نگاشته و یا در حوزه عرفان او قلم زده اند، از تطبیق آموزه‌های عرفانی او با مبانی شیعی و نقد نظر او درباره مصداق ولایت مطلقه و مقیده و دیگر مسائلی که به نظر آنان، مخالف عقاید صریح شیعه بوده است، خودداری نکرده‌اند.

اندیشه‌ی ابن عربی به طور انکارناپذیری در حوزه‌ی سنت عقلانی شیعه تأثیرگذار بوده است. عرفان و حکمت شیعی در نهانی‌ترین لایه‌ها و وجود خود وامدار آموزه‌های اساسی عرفان نظری است که با تأسیس قواعد و روش حکمی خاص، عملا امکان فهم صحیح تری از معارف شیعی را پدید آورده است؛ اگرچه گرایش‌های شیعی، که از ابتدا در میان نحله‌های گوناگون عارفان مسلمان مشهود بوده است، به دورانی بسی پیش از ابن عربی و اتباع او بازمی گردد. مباحث اصلی ابن عربی درباره‌ی مفهوم انسان کامل و شباهت بسیار آن با بحث های روایی شیعه در موضوع امامت، موضع او درباره‌ی جبر و اختیار که به مفهوم «امر بین امرین» امامان معصوم علیهم‌السلام نزدیک است، باور او درباره‌ی مسئله‌ی تشبیه و تنزیه و جمع میان آن دو، و تصریح به نام مهدی(عج) به مثابه‌ی خاتم اولیا از جمله شواهد این تأثیرگذاری است.

درباره‌ی ضرورت بحث، گفتنی است برخی با تمسک به عبارات و کلمات ناسازگار محیی‌الدین با عقاید شیعی می‌کوشند همه‌ی ارزش‌های فکری او را زیر سوال ببرند، تبیین شاخصه‌های شروح شیعی، نوع رویکرد حکما و عرفان شیعه به آرای ابن عربی را نشان می دهد و  سبب جلوگیری از افراط و تفریط درباره‌ی دیدگاه او می‌شود و پژوهشگران را به این امر متذکرمی‌کند که مطابق با سنت بزرگان حکما و عرفای شیعی همواره می‌توان ضمن احتراز از موارد ناسازگار با عقاید شیعی از ظرفیت‌های مبانی عرفانی او بهره جست.

کتاب حاضر ضمن اشاره به مخالفت‌ها و موافقت‌های بزرگان علمای شیعه تناسب اصول عرفان ابن عربی با آموزه‌های شیعی از منظر اندیشمندان بررسی خواهد شد. در شکل دهی ساختار اصلی بحث سه ساحت توصیف، تحلیل و نقد نتایج مطالعات مورد توجه بوده است. حجم اصلی مطالب توصیف و گزارش آزا و نظرات گوناگون درباره‌ی موضوع است و در پایان مطالب تحلیل و نقد شده است. چهار شاخصه‌ی اصلی بهره‌ی اندیشمندان شیعی از عرفان ابن عربی عبارت اند از:

#نقد ابن عربی و مردود دانستن مواضع ناسازگار ابن عربی با عقاید شیعی<ref> [https://www.historylib.com/books/2426 ر.ک: کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران] </ref>