تحفة العلية في شرح الخطابات الحيدرية: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'نهج البلاغه' به 'نهج‌البلاغه'
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)')
جز (جایگزینی متن - 'نهج البلاغه' به 'نهج‌البلاغه')
خط ۱۷: خط ۱۷:
| زبان = عربی
| زبان = عربی
| کد کنگره =  3ت2الف 38/02 BP  
| کد کنگره =  3ت2الف 38/02 BP  
| موضوع =علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج البلاغه - نقد و تفسیر - علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار - علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‎‌‌ها
| موضوع =علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج‌البلاغه - نقد و تفسیر - علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار - علی بن ابی طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‎‌‌ها
|ناشر  
|ناشر  
| ناشر =  
| ناشر =  
خط ۳۴: خط ۳۴:
'''تحفة العليّة في شرح خطابات الحيدرية'''، نوشته [[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین محمد بن حبیب‌الله بن احمد حسنی حسینی]]، از شاخصان قرن هشتم هجری است. او در این اثر، [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] [[امام علی علیه‌السلام|امیر مؤمنان، امام علی(ع)]] را در هفت جلد شرح کرده است. [[حسینی، علی|سید علی حسنی]] «[[تحفة العلية]]» را تحقیق نموده و با تقدیم [[حسنی، سید نبیل|سید نبیل حسنی کربلایی]] عرضه کرده است.
'''تحفة العليّة في شرح خطابات الحيدرية'''، نوشته [[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین محمد بن حبیب‌الله بن احمد حسنی حسینی]]، از شاخصان قرن هشتم هجری است. او در این اثر، [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] [[امام علی علیه‌السلام|امیر مؤمنان، امام علی(ع)]] را در هفت جلد شرح کرده است. [[حسینی، علی|سید علی حسنی]] «[[تحفة العلية]]» را تحقیق نموده و با تقدیم [[حسنی، سید نبیل|سید نبیل حسنی کربلایی]] عرضه کرده است.


[[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین]] در این اثر، از آثار شارحان پیشین نهج البلاغه یاری جسته است. او در شرح خطبه‌ها از ابن میثم بحرانی (درگذشته 679ق) بهره گرفته و در شرح نامه‌ها و حکمت‌ها، معارف و دانش‌های خود را به‌ویژه در علم لغت و بلاغت به‌کار گرفته است. محقق کتاب نیز در ضبط نص این اثر و بیان مفردات آن تلاش شایانی نموده است<ref>ر.ک: مقدمة المؤسسة، ج1، ص8</ref>‏.
[[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین]] در این اثر، از آثار شارحان پیشین نهج‌البلاغه یاری جسته است. او در شرح خطبه‌ها از ابن میثم بحرانی (درگذشته 679ق) بهره گرفته و در شرح نامه‌ها و حکمت‌ها، معارف و دانش‌های خود را به‌ویژه در علم لغت و بلاغت به‌کار گرفته است. محقق کتاب نیز در ضبط نص این اثر و بیان مفردات آن تلاش شایانی نموده است<ref>ر.ک: مقدمة المؤسسة، ج1، ص8</ref>‏.


افصح‌الدین در این شرح فقط از یک شاخه دانش و توضیحات مبسوط آن بهره‌ نبرده است؛ چراکه شرح را از اندازه بیرون می‌برد؛ ازاین‌رو، دانش‌های گوناگونی در این شرح به‌کار آمده‌اند و این دانش‌ها گاهی در قامت شاهد درآمده و گاهی با تفصیل بیشتری عبارت‌های نص را توضیح داده‌اند. نویسنده در این کار از شواهد قرآنی، مثال‌های عربی و شواهد سجع ادبی با اقسام سه‌گانه متوازی، مطرف و متوازن بهره برده است. ‏در این مسیر، شواهد شعری بسیاری از شاعران و ابیاتی نیز از خود شارح دیده می‌شود.
افصح‌الدین در این شرح فقط از یک شاخه دانش و توضیحات مبسوط آن بهره‌ نبرده است؛ چراکه شرح را از اندازه بیرون می‌برد؛ ازاین‌رو، دانش‌های گوناگونی در این شرح به‌کار آمده‌اند و این دانش‌ها گاهی در قامت شاهد درآمده و گاهی با تفصیل بیشتری عبارت‌های نص را توضیح داده‌اند. نویسنده در این کار از شواهد قرآنی، مثال‌های عربی و شواهد سجع ادبی با اقسام سه‌گانه متوازی، مطرف و متوازن بهره برده است. ‏در این مسیر، شواهد شعری بسیاری از شاعران و ابیاتی نیز از خود شارح دیده می‌شود.
خط ۴۵: خط ۴۵:
محقق، نشانی آیه‌های بسیاری را که نویسنده به آن‌ها استشهاد کرده است، حتی اگر یک کلمه از آیه باشد، بیرون آورده است. او در پاورقی‌ها از دانش منطق، فلسفه و کلام بهره گرفته و قواعد و اصطلاح‌های آن‌ها را در توضیح عبارات نویسنده به‌کار برده است. وی از فرهنگ‌نامه‌های لغت و کتاب‌های «ضرب المثل» بسیار بهره جسته است که در میان آن‌ها، کتاب «العين» خلیل بن احمد جایگاه ویژه‌ای دارد. او شناسه‌ای از مصدرهایی را که به آن‌ها اعتماد نموده، فهرست کرده است. همچنین عبارت [و آله] را به شرح افزوده است<ref>ر.ک: همان، ص14-13</ref>‏. وی در پژوهش خود از تنها نسخه خطی که از این شرح موجود بوده، بهره جسته است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>.
محقق، نشانی آیه‌های بسیاری را که نویسنده به آن‌ها استشهاد کرده است، حتی اگر یک کلمه از آیه باشد، بیرون آورده است. او در پاورقی‌ها از دانش منطق، فلسفه و کلام بهره گرفته و قواعد و اصطلاح‌های آن‌ها را در توضیح عبارات نویسنده به‌کار برده است. وی از فرهنگ‌نامه‌های لغت و کتاب‌های «ضرب المثل» بسیار بهره جسته است که در میان آن‌ها، کتاب «العين» خلیل بن احمد جایگاه ویژه‌ای دارد. او شناسه‌ای از مصدرهایی را که به آن‌ها اعتماد نموده، فهرست کرده است. همچنین عبارت [و آله] را به شرح افزوده است<ref>ر.ک: همان، ص14-13</ref>‏. وی در پژوهش خود از تنها نسخه خطی که از این شرح موجود بوده، بهره جسته است<ref>ر.ک: همان، ص15</ref>.


‏محقق، «تحفة العلية» را بنا بر دیدگاه برخی عالمان معاصر، از شرح‌های معتبر می‌داند که در شمار اسانید [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] بشمار می‌آید. او بر این باور است که بیان [[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین]] در نخستین بخش از کتابش به شرح «ابن میثم بحرانی» نزدیک است، اما او در شرح بخش دوم و سوم نهج البلاغه، که نامه‌ها و کلمات قصار [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین]] را در بر دارد، تماما از شیوه نگارش [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن میثم]] دور شده و شیوه منحصربه‌فرد خود را با دقت نظر در معنا و آوردن تعابیر زیبا به‌کار‌بسته‌ است<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>‏.
‏محقق، «تحفة العلية» را بنا بر دیدگاه برخی عالمان معاصر، از شرح‌های معتبر می‌داند که در شمار اسانید [[نهج‌‌البلاغة (صبحی صالح)|نهج‌البلاغه]] بشمار می‌آید. او بر این باور است که بیان [[ابن حبیب‌الله، محمد بن حبیب‌الله|افصح‌الدین]] در نخستین بخش از کتابش به شرح «ابن میثم بحرانی» نزدیک است، اما او در شرح بخش دوم و سوم نهج‌البلاغه، که نامه‌ها و کلمات قصار [[امام علی علیه‌السلام|امیرالمؤمنین]] را در بر دارد، تماما از شیوه نگارش [[ابن میثم، میثم بن علی|ابن میثم]] دور شده و شیوه منحصربه‌فرد خود را با دقت نظر در معنا و آوردن تعابیر زیبا به‌کار‌بسته‌ است<ref>ر.ک: همان، ص23</ref>‏.


محقق، از جایگاه والای علمی، فصاحت کلام و تفقه افصح‌الدین به بزرگی یاد می‌کند. البته او افصح‌الدین را امامی‌مذهب ندانسته و چنین می‌نماید که او (بنا بر گفته ملا صالح مازندرانی) بر مذهب شافعی باشد<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>‏.
محقق، از جایگاه والای علمی، فصاحت کلام و تفقه افصح‌الدین به بزرگی یاد می‌کند. البته او افصح‌الدین را امامی‌مذهب ندانسته و چنین می‌نماید که او (بنا بر گفته ملا صالح مازندرانی) بر مذهب شافعی باشد<ref>ر.ک: همان، ص24</ref>‏.