شعر أبي‌طالب و أخباره و المستدرك عليه: تفاوت میان نسخه‌ها

'''شعر أبي‌طالب و أخباره و المستدرك عليه'''، تألیف لغوی و نحوی قرن سوم هجرى [[عبدالله بن احمد بن حرب بصری]]، مشهور به [[ابوهِفّان مِهزَمی]] (متوفاى 257ق)، هنر والای ادبی و شعری حضرت ابوطالب(ع) را آشکار می‌سازد و مضامینش (((بر ایمان راسخ او به خدای متعال و نبوت پیامبر(ص) و حمایت قاطعش از ایشان دلالت می‌کند))). [[قسم الدراسات الإسلامية مؤسسة البعثة قم]]، این کتاب را تصحیح و تحقیق کرده و برای آن مقدمه‌ای روشمند و ارزنده نوشته و شخصیت اصلی ([[حضرت ابوطالب(ع)]])، نویسنده ([[ابوهفّان مهزمی]]) و کاتب نسخه خطی ([[ابوالفتح عثمان بن عبدالله جنى موصلى]]) را شناسانده و درباره کتاب‌هایی که اشعار جناب ابوطالب(ع) در آنها جمع شده، توضیح داده و کتاب حاضر را معرفی کرده است. گفتنی است که تصحیح این اثر بر اساس نسخه‌ای خطی انجام شده که نحوی و واژه‌شناس قرن چهارم هجری قمری، [[ابوالفتح عثمان بن عبدالله جنى موصلى]] (321- 392ق)، آن را کتابت کرده و با خطّ شیخ محمد سماوی موجود است.

[[قسم الدراسات الإسلامية مؤسسة البعثة قم]]، با بیان این خبر که اشعار حضرت ابوطالب(ع) از طریق چند راوی، نقل و در چند کتاب به نام دیوان ابوطالب(ع) و مانند آن منتشر شده، اسامی و مشخصات 4 دیوان شعری را ذکر کرده که یکی از آنها، کتاب حاضر است<ref>ر.ک: مقدمه تحقیق، ص18</ref>. نسخه‌ای از این مجموعه شعری به نام [[ديوان أبي‌طالب بن عبدالمطلب]] قبلا معرفی شده است. کتاب حاضر، افزون بر تفاوت‌هایی که خواهد آمد، استدراکاتی نیز دارد.

برخی از اندیشوران بعضی از اشعار حضرت ابوطالب(ع) را حذف کرده‌اند؛ به‌عنوان مثال [[ابن هشام]] از قصیده لامیه او که 111 بیت دارد، 17 بیت را حذف کرده و فقط 94 بیت آن را آورده و همچنین همو بعد از آوردن 11 بیت از رائیه حضرت ابوطالب(ع) تصریح کرده است: «تركنا منها بيتين أقذع فيهما»<ref>ر.ک: همان، ص19</ref>؛ یعنی: «از این قصیده، دو بیت را حذف کردیم که در آن بدگویی کرده است». ولیکن [[ابوهفّان]] همان قصیده را در 15 بیت آورده و در آن، همان دو بیت محذوف هم ذکر شده که در آن، ابوطالب(ع) سخنی درباره یکی از دشمنان اسلام به نام «ولید بن مغیره» گفته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص49</ref>.

* [[ابوهفّان مهزمی]] مقدمه‌ای نیاورده جز اینکه می‌گوید: ابوطالب(ع) که اسمش «عبدمناف بن عبدالمطلب بن هاشم...» است، این شعر را گفته است<ref>ر.ک: مقدمه نویسنده، ص21</ref>؛ در نتیجه، اهداف و جزئیات و چگونگی‌های نگارش این اثر پنهان مانده است.

# متن اصلی (مجموعه اشعار حضرت ابوطالب(ع) شامل 31 شعر در قالب قصیده و...).