المقصور و الممدود: تفاوت میان نسخه‌ها

فراء از جمله ادبایی است که یکی از نوشته‌های خود را به این موضوع اختصاص داده است. در ابتدای کتاب، شرح حال فراء، اقوال علما درباره او، جایگاه علمی او، اساتید، شاگردان و آثارش به‌اختصار مطرح شده است<ref>ر.ک: همان، ص11م-21م</ref>‏. در تصحیح اثر از سه نسخه هند، ترکیه و ظاهریه استفاده شده است. نسخه هند مشتمل بر مقدمه و 13 باب است؛ با این توضیح که دو باب آخر مانند عناوین پیشین عنوانی برایشان وضع نشده است<ref>ر.ک: همان، 23م</ref>‏. محقق، نسخه ظاهریه را کامل‌تر و بهتر از دو نسخه دیگر دانسته است و آن را اصل قرار داده و با نسخه هند مقایسه و اختلافات را در پاورقی ذکر کرده است. او این کار را فقط تا «باب ما يفتح فيمد و يضم فیقصر» ادامه داده و سپس از مقایسه دست برداشته است؛ چراکه اضطراب و نقص و تفاوت بین این دو نسخه زیاد بوده، ولذا به نسخه هند بسنده کرده است. البته حواشی نسخه خطی که اندک بوده و آنچه گاه در «المقصور و الممدو» ابن ولاد آمده را ذکر کرده است<ref>ر.ک: همان، ص27م - 28م</ref>‏.

فراء مباحث کتاب را در ضمن 13 باب و 82 شاهد مثال شعری شرح و توضیح داده است. فراء در یکی از ابواب کتاب (مقصورهایی که برخی از آنها مهموزند و با الف نوشته می‌شوند و بعضی مقصور و بدون همزه‌اند)، چنین می‌نویسد: از آن جمله است «صَدَأ الحديد» که با همزه ذکر شده و مقصور است و با الف نوشته شده است و «الصدی» به معنای عطش و به معنای جغد نر، هر دو مقصورند و با یاء و الف نوشته می‌شوند، اما الف بهتر است<ref>ر.ک: متن کتاب، ص47</ref>‏.