۶۱٬۱۸۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' :' به ':'
جز (ویرایش Hbaghizadeh@noornet.net (بحث) به آخرین تغییری که Hbaghizadeh@noornet.net انجام داده بود...) |
جز (جایگزینی متن - ' :' به ':') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
"رسالة فى التحسين و التقبيح العقليين" از آثار آيت الله جعفر سبحانى است كه در آن به تبيين و بررسى قاعده حسن و قبح عقلى پرداخته است. اين كتاب به زبان عربى نگارش يافته است. در اين كتاب رساله ديگرى نيز به نام "رسالة فى فلسفة الاخلاق و المذاهب الاخلاقية" ديده مى‌شود كه پنجاه صفحه آخر كتاب را به خود اختصاص داده است. | "رسالة فى التحسين و التقبيح العقليين" از آثار آيت الله جعفر سبحانى است كه در آن به تبيين و بررسى قاعده حسن و قبح عقلى پرداخته است. اين كتاب به زبان عربى نگارش يافته است. در اين كتاب رساله ديگرى نيز به نام "رسالة فى فلسفة الاخلاق و المذاهب الاخلاقية" ديده مى‌شود كه پنجاه صفحه آخر كتاب را به خود اختصاص داده است. | ||
==انگيزه تأليف :== | ==انگيزه تأليف:== | ||
نويسنده در مقدمه كتاب به آنچه سبب نگارش اين اثر شده است، اشاره مى‌كند :" ازتباط قاعده حسن و قبح عقلى با تمامى علوم اسلامى و بويژه علم كلام و اخلاق و فقه موجب اشتغال بسيارى از متفكرين از عصرهاى گذشته تا كنون به آن شده است به گونه‌اى كه به ندرت مى‌توان محقق علوم اسلامى را يافت كه به آن اشاره نكرده باشد" وى سپس به بيان اهميت ويژه‌اى كه اين بحث در عصر جديد يافته مى‌پردازد و متذكر مى‌شود كه غربى‌ها قائل به نسبيت اخلاق شده و با ايجاد شك و شبهه پيرامون اين قاعده در مسائل كلامى و اخلاقى و "قوانين و احكام شرعى" تشكيك مى‌كنند. | نويسنده در مقدمه كتاب به آنچه سبب نگارش اين اثر شده است، اشاره مى‌كند:" ازتباط قاعده حسن و قبح عقلى با تمامى علوم اسلامى و بويژه علم كلام و اخلاق و فقه موجب اشتغال بسيارى از متفكرين از عصرهاى گذشته تا كنون به آن شده است به گونه‌اى كه به ندرت مى‌توان محقق علوم اسلامى را يافت كه به آن اشاره نكرده باشد" وى سپس به بيان اهميت ويژه‌اى كه اين بحث در عصر جديد يافته مى‌پردازد و متذكر مى‌شود كه غربى‌ها قائل به نسبيت اخلاق شده و با ايجاد شك و شبهه پيرامون اين قاعده در مسائل كلامى و اخلاقى و "قوانين و احكام شرعى" تشكيك مى‌كنند. | ||
==ساختار كتاب :== | ==ساختار كتاب:== | ||
اين كتاب مشتمل بر دو رساله است كه رساله اول در ضمن پانزده فصل تنظيم شده است كه عناوين فصل‌ها را در فهرست مى‌توان مشاهده نمود .در رساله دوم ابتدا تعريفى از فلسفه اخلاق ارائه شده و سپس به بررسى و تبيين هفت مذهب اخلاقى و از جمله مذهب اخلاقى اسلام پرداخته است. | اين كتاب مشتمل بر دو رساله است كه رساله اول در ضمن پانزده فصل تنظيم شده است كه عناوين فصل‌ها را در فهرست مى‌توان مشاهده نمود .در رساله دوم ابتدا تعريفى از فلسفه اخلاق ارائه شده و سپس به بررسى و تبيين هفت مذهب اخلاقى و از جمله مذهب اخلاقى اسلام پرداخته است. | ||
==گزارش محتوا :== | ==گزارش محتوا:== | ||
در ابتداى كتاب به بيان تاريخچه اين قاعده پرداخته شده است و كسانى مانند معلم ثانى فارابى كه حكمت را به نظرى و عملى تقسيم كرده‌اند، مبتكر اين قاعده مى‌داند. | در ابتداى كتاب به بيان تاريخچه اين قاعده پرداخته شده است و كسانى مانند معلم ثانى فارابى كه حكمت را به نظرى و عملى تقسيم كرده‌اند، مبتكر اين قاعده مى‌داند. | ||
پيرامون اين قاعده پنج نظريه وجود دارد. اين نظريات عبارت است از : | پيرامون اين قاعده پنج نظريه وجود دارد. اين نظريات عبارت است از: | ||
1-حسن و قبح ذاتى | 1-حسن و قبح ذاتى | ||
| خط ۷۴: | خط ۷۴: | ||
تبيين اولين نظريه با بررسى معناى "ذاتى" صورت گرفته است كه آيا از باب" ايساغوجى" است يا از قبيل ذاتى در باب "برهان" است و نظريه محقق اصفهانى را در اين باره مى‌آورد. در پايان چنين نتيجه مى‌گيرد كه ذاتى در اينجا به معناى حسن و قبح عقلى افعال در برابر نظريه اشاعره است كه قائل به حسن و قبح شرعى افعال هستند و نظريات ديگر را نيز رد مى‌كند. سپس بحثى را با عنوان حدود ادراك عقلى طرح وبا بيان اراء شيخ طوسى و محقق خراسانى به نظر صحيح اشاره مى‌كند. | تبيين اولين نظريه با بررسى معناى "ذاتى" صورت گرفته است كه آيا از باب" ايساغوجى" است يا از قبيل ذاتى در باب "برهان" است و نظريه محقق اصفهانى را در اين باره مى‌آورد. در پايان چنين نتيجه مى‌گيرد كه ذاتى در اينجا به معناى حسن و قبح عقلى افعال در برابر نظريه اشاعره است كه قائل به حسن و قبح شرعى افعال هستند و نظريات ديگر را نيز رد مى‌كند. سپس بحثى را با عنوان حدود ادراك عقلى طرح وبا بيان اراء شيخ طوسى و محقق خراسانى به نظر صحيح اشاره مى‌كند. | ||
در كتب كلامى ملاكاتى براى حسن و قبح بيان شده است، مانند اينكه : موافق با طبع، اغراض و مصالح و كمال نفسى باشد، در فصل پنجم هر يك از اين ملاكات مورد بررسى قرار گرفته است. | در كتب كلامى ملاكاتى براى حسن و قبح بيان شده است، مانند اينكه: موافق با طبع، اغراض و مصالح و كمال نفسى باشد، در فصل پنجم هر يك از اين ملاكات مورد بررسى قرار گرفته است. | ||
بررسى عقل عملى به عنوان يك مقوله ادراكى در ادامه مباحث كتاب ديده مى‌شود. | بررسى عقل عملى به عنوان يك مقوله ادراكى در ادامه مباحث كتاب ديده مى‌شود. | ||
| خط ۹۰: | خط ۹۰: | ||
در پايان رساله حسن و قبح عقلى چنين آمده است: "از آنجا كه مسأله حسن و قبح عقلى ارتباط كاملى با اخلاق دارد، رساله ديگرى كه از فلسفه اخلاق و مذاهب اخلاقى به اختصار بحث مى‌كند را به دنبال آن آورديم." | در پايان رساله حسن و قبح عقلى چنين آمده است: "از آنجا كه مسأله حسن و قبح عقلى ارتباط كاملى با اخلاق دارد، رساله ديگرى كه از فلسفه اخلاق و مذاهب اخلاقى به اختصار بحث مى‌كند را به دنبال آن آورديم." | ||
در رساله دوم كتاب ابتدا دو تعريف از فلسفه اخلاق آمده است : | در رساله دوم كتاب ابتدا دو تعريف از فلسفه اخلاق آمده است: | ||
1-علمى كه از مبادى تصورى و تصديقى اين علم بحث مى‌كند. | 1-علمى كه از مبادى تصورى و تصديقى اين علم بحث مى‌كند. | ||
| خط ۱۱۲: | خط ۱۱۲: | ||
7-مذهب قوت | 7-مذهب قوت | ||
در مذهب اول در دو مقام بحث را طرح كرده است :اول : فعل اخلاقى تحت چه مقوله‌اى است ؟ و ديگر آنكه ويژگى و خصوصيت فعل اخلاقى چيست؟ | در مذهب اول در دو مقام بحث را طرح كرده است:اول: فعل اخلاقى تحت چه مقوله‌اى است ؟ و ديگر آنكه ويژگى و خصوصيت فعل اخلاقى چيست؟ | ||
باقى مطالب اين رساله به تبيين اين مذاهب و مناقشات پيرامون آنها اختصاص دارد. | باقى مطالب اين رساله به تبيين اين مذاهب و مناقشات پيرامون آنها اختصاص دارد. | ||