موسوعة مؤلفی الإمامیة: تفاوت میان نسخه‌ها

== گزارش محتوا ==

ویژگی‌های این فهرست، نسبت به پژوهش‌های پیشین، آن است که:

#در «الذریعة» اعتماد بر شیعه بودن را بنا بر شهادت دو عادل آگاه به احوال مؤلف گذارده و به شهرت به تشیع اکتفا نشده و رمز «راجعه» را در مواردی که کتابیرا ذکر می‌کند، ولی به شیعه بودن صاحب اثر اطمینان ندارد، به کار می‌برد. در موسوعه فراهم آمده حاضر، ملاک امامی بودن مؤلف، آن است که اعتقادش به دوازده امام(ع) در متون مختلف و نیز مصادر رجالی، ذکر شده و یا در شمار اصحاب و یاران امامان معصوم(ع)، از او نام برده باشند. درباره نگارندگان زمان غیبت به دلایل و قرائن متعددی تکیه شده است؛ مگر آنکه خلافش تصریح شده یا پس از مدتی از مذهب شیعی خارج شده یا رکنی از ارکان مذهب را منکر شده باشد و در این میان منظور همان اعتقاد قلبی بوده است، نه بروز آن در اجتماع؛ همچنین از بحث‌های رجالی درباره مذهب آنان خودداری و به مشهور تکیه شده است<ref>ر.ک: همان، ص25</ref>

#در کتاب‌های رجالی، ترتیب مدخل‌ها بر اساس کنیه، سپس لقب و آنگاه اسم صاحب عناوین بوده و «الذریعة» بدون احتساب اصل و ریشه کلمات، به ترتیب نام و سپس کنیه یا لقب تنظیم یافته است. اثر حاضر از آنجا که فهرست مؤلفان شیعه است، برحسب نام کوچک مؤلفان پیش رفته است، نه بر اساس نام کتاب‌ها. نام خانوادگی اشخاصی که در متون گذشته شهرت آنان بوده، ملاک بعدی است و پیش از آن به نام پدر و اجداد او اعتنا می‌شود. این کار البته خود موجب بروز مشکلات فراوانی است؛ به عنوان نمونه احمد پورابراهیمی پس از احمد بن مرتضی عزیزی می‌آید<ref>ر.ک: همان</ref>

#تنها به ذکر ویژگی‌های علمی مؤلف اکتفا شده و از قدح و مدح خودداری شده است. البته اشاره به نکات پرارزش برخی اشخاص، رنگی از ثنا ندارد؛ همان گونه که یادآوری نقطه ضعف‌های سیاسی و اخلاقی برخی دیگر، معنای هجا را در بر نمی‌گیرد، بلکه جزیی از زیست‌نامه آنان بوده است<ref>ر.ک: همان</ref>

#به صورت کلی نگارش‌های معرفی شده اشاره می‌رود تا خواننده بداند که این اثر در شمار کدامین این قالب‌هاست: کتاب، رساله، دیوان، تقریرات، امالی، ترجمه از زبانی دیگر، تلخیص علمی، مقالات گردآوری شده به صورت کتاب، تقدیم، تعلیق، تحقیق، اصول روایت شده از امامان معصوم(ع) و جز اینها<ref>ر.ک: همان</ref>

در واقع می‌توان گفت اثر حاضر، کاری گروهی و پسندیده است و هر سال بخش‌هایی از آن به چاپ خواهد رسید. اما این اثر متأسفانه، به تقلید از پیشینیان یا شاید برای فرامرزی شدن یا وزین تر بودن آن، به زبان عربی نگارش یافته است که خود باعث بروز مشکلات فراوانی می‌شود؛ از جمله دور بودن زبان عربی از زبان رسمی کشوری که این پژوهش در آن انجام پذیرفته، تعریب نادرست یا نازیبای زیست‌نامه‌های هر مدخل که در اصل به فارسی بوده‌اند و از همه مهم‌تر، نیاز به ترجمه عربی عناوین کتاب‌های فارسی؛ درحالی که اگر این کتاب به زبان فارسی نگارش می‌یافت، ترجمه فارسی عناوین کتاب‌های عربی ضروری نبود<ref>ر.ک: همان، ص26</ref>