التاريخ الصغير: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التاريخ الصغير'''، از آثار محدث‌ مشهور قرن سوم قمری، [[محمد بن اسماعیل بخاری]] (199-256ق)، به معرفی راویان احادیث بر اساس ترتیب زمانی از آغاز اسلام تا نیمه قرن سوم هجری می‌پردازد. پژوهشگر معاصر، [[محمود ابراهیم زاید]] این اثر را تحقیق کرده و برای آن مقدمه نوشته و [[یوسف مرعشلی]] نیز فهرست‌نویسی کتاب را انجام داده است.

کتاب حاضر با اثر دیگر نویسنده به نام [[التاريخ الكبير]] ارتباط متقابل و تکمیلی دارد؛ به‌گفته [[محمود ابراهیم زاید]] هرچند [[بخاری]] این کتاب را از [[التاريخ الكبير]] برگزیده و خلاصه کرده است، ولی در مواردی به آنچه در مفصل گفته بسنده می‌کند و در این مختصر هیچ نمی‌آورد و گاهی در اینجا مطلبی می‌افزاید که در هیچ‌یک از آثارش حتی [[التاريخ الكبير]] نیز بیان نکرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ج1، ص22</ref>.

* [[بخاری]] نوشته است: این کتابی مختصر درباره تاریخ پیامبر(ص) و مهاجرین و انصار و طبقات تابعین و دیگران و زمان وفاتشان و نسب و کنیه‌هایشان است و کسانی که مردم به روایات آنها علاقه دارند...<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، همان، ص27</ref>.

* [[محمود ابراهیم زاید]] این اثر را همانند [[التاريخ الكبير]] دانسته و افزوده است: نویسنده از آغاز تألیف کتاب‌هایش و نزد قبر پیامبر(ص) در شب‌های مهتابی به نگارش این دو اثر پرداخت و تا آخرین روزهای زندگی ملازم هر دو بود. این دو کتاب، ارتباط محکمی باهم دارند و هیچ‌یک، خواننده را از دیگری بی‌نیاز نمی‌کند<ref>ر.ک: مقدمه محقق، همان، ص22</ref>.

* [[بخاری]] با سند نقل کرده است که انس بن مالک - خادم پیامبر(ص) - 99 سال زندگی کرد و در سال 91ق و در روایت دیگری، سال 92ق و در روایتی دگر، سال 93ق، از دنیا رفت<ref>ر.ک: متن کتاب، همان، ص240-241</ref>.