رساله عشق و عقل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'ده ها' به 'ده‌ها'
جز (جایگزینی متن - 'بهره مند' به 'بهره‌مند')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'ده ها' به 'ده‌ها')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۴۶: خط ۴۶:
استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بخشی از مقدّمه در خصوص این کتاب می‌نویسد: امّا این رساله که مورد بحث ما نیز هست اثری دیگر در اوج نویسندگی و بیان مطالب عرفانی و صوفیانه است. چنانکه از نام آن پیداست در خصوص عشق و عقل است و در نوع خود قدیمی‌ترین در این موضوع به حساب می‌آید. عنوان دوّم آن نیز موضوع را دقیقتر و شفافتر می‌کند. چه حقیقت عشق و صدق در آنرا بیان می‌نماید و معیاری به دست می‌دهد تا عاشقان شناخته و لافزنان نیز برملا شوند. نثر کتاب بسیار روان و شیوا و زیباست و به مانند کتاب [[مرصاد العباد]] دارای وزن در کلمات و سجع در الفاظ است و از لحاظ عرفانی نیز بسیار مهمّ و پخته است. وجود اشعاری لطیف از خود و دیگران که به مناسبت و به جا استفاده شده قدرت اثر را بیشتر می‌سازد و خواننده را بیشتر جذب و جلب می‌نماید، خاصّه که از آیات قرآن استفاده‌ی بسیار و بهینه شده و از اخبار و احادیث نبوی هم به وفور یاد شده است. و چنان می‌نماید که شیخ، عرفانی لطیف ولی بسیار محکم و استوار را با ریشه‌های دقیق وحیانی و نبوی در آثار خود لحاظ نموده است. گویی که در ذیل هر کلام شیخ یا آیه‌ای و یا حدیثی وجود دارد و گویا سخنان وی در حکم شاخ و برگهایی خوش منظر و زیبا از درخت پهناور دین با ریشه‌های قرآن و حدیث به حساب می‌آید<ref>مقدّمه، صص 18-17</ref>.
استاد [[محمدی وایقانی، کاظم|کاظم محمّدی]] در بخشی از مقدّمه در خصوص این کتاب می‌نویسد: امّا این رساله که مورد بحث ما نیز هست اثری دیگر در اوج نویسندگی و بیان مطالب عرفانی و صوفیانه است. چنانکه از نام آن پیداست در خصوص عشق و عقل است و در نوع خود قدیمی‌ترین در این موضوع به حساب می‌آید. عنوان دوّم آن نیز موضوع را دقیقتر و شفافتر می‌کند. چه حقیقت عشق و صدق در آنرا بیان می‌نماید و معیاری به دست می‌دهد تا عاشقان شناخته و لافزنان نیز برملا شوند. نثر کتاب بسیار روان و شیوا و زیباست و به مانند کتاب [[مرصاد العباد]] دارای وزن در کلمات و سجع در الفاظ است و از لحاظ عرفانی نیز بسیار مهمّ و پخته است. وجود اشعاری لطیف از خود و دیگران که به مناسبت و به جا استفاده شده قدرت اثر را بیشتر می‌سازد و خواننده را بیشتر جذب و جلب می‌نماید، خاصّه که از آیات قرآن استفاده‌ی بسیار و بهینه شده و از اخبار و احادیث نبوی هم به وفور یاد شده است. و چنان می‌نماید که شیخ، عرفانی لطیف ولی بسیار محکم و استوار را با ریشه‌های دقیق وحیانی و نبوی در آثار خود لحاظ نموده است. گویی که در ذیل هر کلام شیخ یا آیه‌ای و یا حدیثی وجود دارد و گویا سخنان وی در حکم شاخ و برگهایی خوش منظر و زیبا از درخت پهناور دین با ریشه‌های قرآن و حدیث به حساب می‌آید<ref>مقدّمه، صص 18-17</ref>.


چنانکه شارح محترم بیان داشت، در متن کتاب گذشته از نثر محکم و متین و اغلب مسجّع، با اشعاری هم مواجه می‌شویم که برخی از آنها از خود شیخ است و برخی هم از دیگران که شیخ به آنها استناد کرده است. گذشته از آن توجّه به آیات قرآن و احادیث نبوی از دیگر مواردی است که در متن شیخ [[نجم رازی، عبدالله بن محمد|نجم‌الدّین رازی]] وجود دارد و این شیوه در دیگر آثار او که مذکور شد نیز وجود دارد، لا اقل در کتاب [[مرصاد العباد]] ده ها آیه و حدیث را می‌توان دید که مورد توجّه شیخ بوده و به طور حتم مرجعی برای دیگر مشایخ در استناد دادن به آن بوده است.
چنانکه شارح محترم بیان داشت، در متن کتاب گذشته از نثر محکم و متین و اغلب مسجّع، با اشعاری هم مواجه می‌شویم که برخی از آنها از خود شیخ است و برخی هم از دیگران که شیخ به آنها استناد کرده است. گذشته از آن توجّه به آیات قرآن و احادیث نبوی از دیگر مواردی است که در متن شیخ [[نجم رازی، عبدالله بن محمد|نجم‌الدّین رازی]] وجود دارد و این شیوه در دیگر آثار او که مذکور شد نیز وجود دارد، لا اقل در کتاب [[مرصاد العباد]] ده‌ها آیه و حدیث را می‌توان دید که مورد توجّه شیخ بوده و به طور حتم مرجعی برای دیگر مشایخ در استناد دادن به آن بوده است.


متن اثر با حمد و ثنای خداوند و ستایش پیامبر و خاندان و اصحاب او آغاز شده است و این شیوه‌ای کهن در متون دینی و عرفانی است که شیخ نیز به آن اهتمام نموده است. از عبارات نخستین کتاب چنین فهمیده می‌شود که کسی از شیخ پرسشی در کمال عقل و عشق و معیارهای آن پرسیده بود و شیخ این رساله را به تقاضا و پاسخ آن فرد نوشته است بی این که معلوم شود این فرد چه کسی بوده است، چنانکه می‌گوید: و امّا بعد،... التماسی که از این ضعیف فرموده‌ای و استدعا نموده در تقریر شرح کمال عشق و کمال عقل تا هیچ مضادتی می‌توان بود در کمالیّت هر دو یا نه، و فرموده‌ای که ما هرکجا عقل بیشتر و شریفتر یافتیم در جمله موجودات [عشق بر او ثابت تر و ظریف  تر] بود و [چنانکه سیّد کاینات علیه الصّلوة و السّلام که عاقلترین و عاشقترین موجودات بود] و نموده‌ای که عقل نه قسمی‌است از اقسام موجودات بلکه عقل خود جمله موجودات است، و وجود او راست از آنکه به عقل بر همه اقسام وجود محیط توان شد و به هیچ قسم از اقسام موجودات بر عقل محیط نمی‌توان شد. این است مجموع سؤالات... <ref>متن، ص 26</ref>.
متن اثر با حمد و ثنای خداوند و ستایش پیامبر و خاندان و اصحاب او آغاز شده است و این شیوه‌ای کهن در متون دینی و عرفانی است که شیخ نیز به آن اهتمام نموده است. از عبارات نخستین کتاب چنین فهمیده می‌شود که کسی از شیخ پرسشی در کمال عقل و عشق و معیارهای آن پرسیده بود و شیخ این رساله را به تقاضا و پاسخ آن فرد نوشته است بی این که معلوم شود این فرد چه کسی بوده است، چنانکه می‌گوید: و امّا بعد،... التماسی که از این ضعیف فرموده‌ای و استدعا نموده در تقریر شرح کمال عشق و کمال عقل تا هیچ مضادتی می‌توان بود در کمالیّت هر دو یا نه، و فرموده‌ای که ما هرکجا عقل بیشتر و شریفتر یافتیم در جمله موجودات [عشق بر او ثابت تر و ظریف  تر] بود و [چنانکه سیّد کاینات علیه الصّلوة و السّلام که عاقلترین و عاشقترین موجودات بود] و نموده‌ای که عقل نه قسمی‌است از اقسام موجودات بلکه عقل خود جمله موجودات است، و وجود او راست از آنکه به عقل بر همه اقسام وجود محیط توان شد و به هیچ قسم از اقسام موجودات بر عقل محیط نمی‌توان شد. این است مجموع سؤالات... <ref>متن، ص 26</ref>.