توزی، عبدالله بن محمد: تفاوت میان نسخه‌ها

در روزگار توزی دو مکتب ادبی بصره و کوفه به نهایت شکوفایی خود رسیده، و علمای بزرگی در هر دو مکتب پدیدار شده بودند. او نیز در آن زمان نزد استادانی چون ابوعبیده معمر بن مثنى(د ح 210ق)، اصمعی(د 216ق)، سعید بن مسعدۀ اخفش(د 215ق) و ابوزید سعید بن اوس انصاری(د 215ق) ــ که همه پیرو مکتب بصره بودند ــ کسب علم کرد و الکتاب سیبویه را نزد ابوعمر جَرْمی خواند و در این دانش بدانجا رسید که در کتاب¬های نحو، او را در بالاترین طبقات نهادند.  

توزی سرانجام به یُمن دانش خود به دربار خلیفه واثق و مجالس ادبی او راه یافت. با این وجود، گاه روایات حاکی از آن است که وی دچار لغزش-های لغوی و نحوی فراوان می‌شده است؛ از جمله می‌توان از مجلس مازنی و توزی نزد خلیفه واثق، داستان ابوحاتم سجستانی و توزی نزد سعید اخفش یاد کـرد که به این لغزش¬ها اشاره دارند.

گویا توزی اندکی با زبان¬های فارسی و نبطی آشنا بوده است. پیداست که مراد از نبطی مردم نابود‌شدۀ جنوب شام که پایتخت ایشان پترا بوده است، نیست؛ دانشمندان مسلمان تمامی ساکنانِ آرامی بین‌النهرین را نبطی می‌خواندند که زبان بیشتر آنان سریانی بود. در روایتی آمده که به ادعای وی، هر نامی از نام¬های انواع خرما که در آن‌ حرف باء باشد، نبطی است، مانند «بربنا» و «بارسما»، و هر اسمی که آخر آن الف و نون باشد، فارسی است، مانند «حرکان»، «جِیسوان» و «بندادجان».

آنچه سبب شده که نام توزی در متون ماندگار شود، روایت¬های بسیاری است که از وی برجای مانده است و بیشتر شامل نقل قول از استادانش چون اصمعی و ابوعبیده معمر بن مثنى است. البته برخی از این روایت¬ها بر اشتباهات یا عدم اطلاع استادان وی از موضوعی دلالت دارد؛ نیز نشان می‌دهد که توزی را با ایشان مداعباتی(شوخی کردن) بوده است.