الإجتهاد بین أسر الماضي و آفاق المستقبل: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'جـ' به 'ج'
جز (جایگزینی متن - 'هـ' به 'ه')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
جز (جایگزینی متن - 'جـ' به 'ج')
خط ۲۹: خط ۲۹:
در بخش نخست که ‌«اسلام‌ و زندگی» نام دارد، شش مقاله گنجانده شده است؛ به‌عنوان نمونه، مقاله نخست، به نقش دین در جامعه بشری - در سطح فردی و اجتماعی - می‌پردازد و می‌کوشد به این پرسش پاسخ گوید که دین چـه‌ کـارکردهای‌ مثبتی‌ در سطح اجتماعی دارد؟وی به قدرت‌ تفسیرگری‌ دین‌ نسبت به پرسش از پدیده‌های هستی و هم‌بستگی‌بخشی در سطح اجتماعی و تعالی روحی و آرامش‌بخشی و توازن‌بخشی میان فرد و جامعه و هویت مشترک بخشیدن به جامعه بشری‌، اشاره‌ مـی‌کند. بخش عـمده‌ای از این مقاله به طرح شبهات‌ و پرسـش‌ها‌ درباره کـارکردهای منفی دین و پاسخ به این شبهات و پرسش‌ها اختصاص دارد<ref>ر.ک: مرادی، مجید، ص43</ref>‏.
در بخش نخست که ‌«اسلام‌ و زندگی» نام دارد، شش مقاله گنجانده شده است؛ به‌عنوان نمونه، مقاله نخست، به نقش دین در جامعه بشری - در سطح فردی و اجتماعی - می‌پردازد و می‌کوشد به این پرسش پاسخ گوید که دین چـه‌ کـارکردهای‌ مثبتی‌ در سطح اجتماعی دارد؟وی به قدرت‌ تفسیرگری‌ دین‌ نسبت به پرسش از پدیده‌های هستی و هم‌بستگی‌بخشی در سطح اجتماعی و تعالی روحی و آرامش‌بخشی و توازن‌بخشی میان فرد و جامعه و هویت مشترک بخشیدن به جامعه بشری‌، اشاره‌ مـی‌کند. بخش عـمده‌ای از این مقاله به طرح شبهات‌ و پرسـش‌ها‌ درباره کـارکردهای منفی دین و پاسخ به این شبهات و پرسش‌ها اختصاص دارد<ref>ر.ک: مرادی، مجید، ص43</ref>‏.


بخش دوم این کتاب، با عنوان «اجتهاد و عصر کنونی» چند مقاله‌ را‌ در خود گنجانده کـه هرکـدام‌ از‌ زاویه‌ای به‌ دشواری‌های‌ فهم‌ اجـتهادی شـریعت، مـعطوف است. این مقالات‌ عبارتند‌ از: «اجتهاد معاصر: رویکردها و کارکردها»، «نشانه‌های روش‌شناختی در تعامل با نص قرآن‌»، «اثر‌ زمان و مکان در اجتهاد» و «بحثی پیرامون‌ مـسائل عـلمی نـص و تأویل‌»<ref>ر.ک: همان، ص46</ref>‏.
بخش دوم این کتاب، با عنوان «اجتهاد و عصر کنونی» چند مقاله‌ را‌ در خود گنجانده کـه هرکـدام‌ از‌ زاویه‌ای به‌ دشواری‌های‌ فهم‌ اجتهادی شـریعت، مـعطوف است. این مقالات‌ عبارتند‌ از: «اجتهاد معاصر: رویکردها و کارکردها»، «نشانه‌های روش‌شناختی در تعامل با نص قرآن‌»، «اثر‌ زمان و مکان در اجتهاد» و «بحثی پیرامون‌ مـسائل عـلمی نـص و تأویل‌»<ref>ر.ک: همان، ص46</ref>‏.


در مقاله «اجتهاد معاصر: رویکردها و کارکردها»، به ضرورت‌های منجر به شکل‌گیری اجتهاد و آسیب‌های ناشی از بسته‌ شـدن‌ باب اجـتهاد در میان اهل سنت - که یکی از بزرگ‌ترین آسـیب‌های آن خـارج شـدن امامان اهل‌بیت(ع) از دایره مشروعیت رسمی حکومتی بود - اشاره می‌کند؛ اگرچه به تعبیر فضل‌اللّه‌ اجتهاد‌ در دایره شیعی متوقف نشده و با پویایی و ژرفا به حرکت خود ادامه داد و در دوران جدید بخش گسترده‌ای از عـلمای اهل سنت بار دیگر به اجتهاد روی آورده‌اند. فضل‌اللّه‌ با‌ ذکر‌ رویکردی که به بازنگری در‌ فقه‌ بر اساس‌ وضعیت عصر به کمک الهام‌گیری از روح اسلام فرامی‌خواند، بر آن است چنین ‌گونه‌ای از اجتهاد به الغای نـص و هرج و مرج منجر‌ می‌شود‌؛ زیرا‌ انسان در استنتاج روح اسلام، مبنای ثابت و معقولی ندارد‌؛ چراکه فهم این روح به‌تناسب اختلاف ذهنیت‌هایی که به فهم و الهام‌گیری نص روی می‌آورد، متفاوت است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>‏.
در مقاله «اجتهاد معاصر: رویکردها و کارکردها»، به ضرورت‌های منجر به شکل‌گیری اجتهاد و آسیب‌های ناشی از بسته‌ شـدن‌ باب اجتهاد در میان اهل سنت - که یکی از بزرگ‌ترین آسـیب‌های آن خـارج شـدن امامان اهل‌بیت(ع) از دایره مشروعیت رسمی حکومتی بود - اشاره می‌کند؛ اگرچه به تعبیر فضل‌اللّه‌ اجتهاد‌ در دایره شیعی متوقف نشده و با پویایی و ژرفا به حرکت خود ادامه داد و در دوران جدید بخش گسترده‌ای از عـلمای اهل سنت بار دیگر به اجتهاد روی آورده‌اند. فضل‌اللّه‌ با‌ ذکر‌ رویکردی که به بازنگری در‌ فقه‌ بر اساس‌ وضعیت عصر به کمک الهام‌گیری از روح اسلام فرامی‌خواند، بر آن است چنین ‌گونه‌ای از اجتهاد به الغای نـص و هرج و مرج منجر‌ می‌شود‌؛ زیرا‌ انسان در استنتاج روح اسلام، مبنای ثابت و معقولی ندارد‌؛ چراکه فهم این روح به‌تناسب اختلاف ذهنیت‌هایی که به فهم و الهام‌گیری نص روی می‌آورد، متفاوت است<ref>ر.ک: همان، ص47</ref>‏.


بخش سوم، گفتگوهای اجتهادی‌، شامل‌ عـناوین زیـر است: عقل اجتهادی و نوشوندگی زندگی، مقاصد شریعت، رهیافت قاعده‌سازی و پیچیده‌سازی ثبات و تحول‌ در‌ فهم‌ نص قرآن، استنباط فقهی، دشواره‌ها و پرتوها، اجتهاد و امکانات نواندیشی در روش و قرائت نص و...
بخش سوم، گفتگوهای اجتهادی‌، شامل‌ عـناوین زیـر است: عقل اجتهادی و نوشوندگی زندگی، مقاصد شریعت، رهیافت قاعده‌سازی و پیچیده‌سازی ثبات و تحول‌ در‌ فهم‌ نص قرآن، استنباط فقهی، دشواره‌ها و پرتوها، اجتهاد و امکانات نواندیشی در روش و قرائت نص و...