الملهوف علی قتلی الطفوف: تفاوت میان نسخه‌ها

'''الملهوف علی قتلی الطفوف''' تألیف رضی‌الدین ابی‌القاسم علی بن جعفر بن طاووس، تصحیح و مقدمه از فارس تبریزیان(حسون)، نویسندۀ کتاب (متوفای664ق)، از عالمان وعارفان بلند مرتبۀ شیعه وصاحب ده‌ها عنوان کتاب است. کتاب حاضر از منابع مهمّ تاریخى و روائى شیعه دربارۀ امام حسین -ع-است واز آن بدین عنوان‌ها یاد شده است: ١. الملهوف على قتلى الطّفوف، ٢. الملهوف على قتل الطّفوف، 3. الملهوف على اهل الطّفوف، 4 . اللهوف فى قتلى الطّفوف، ٥. اللهوف على قتلى الطّفوف. مشهورترین عنوان‌ها، عنوان اخیر است.  

شیخ آقا بزرگ تهرانى در الذّریعة(ج١٨، ص٣٨٩ و ٢٢، ص٢٢٣)، اشاره کرده که اللهوف على قتلى الطّفوف از همه مشهورتر است. اما مصحّح کتاب حاضر عنوان الملهوف على قتلى الطّفوف را براى آن

برگزیده ودر توضیح آن گفته است: اوّلاً در نسخۀ مورد اعتماد ما این عنوان آمده است؛ ثانیا سیّد بن طاووس در کتابهای دیگر ش از کتاب حاضر با این عنوان یاد کرده است. (ص67).

ابن طاووس این کتاب را پس از کتاب مصباح الزائر و جناح المسافر نوشته و به آن ضمیمه کرده است. وی از آن رو به تألیف این کتاب پرداخت که زائران امام حسین از آن استفاده کنند و لذا آن را مناسب با تنگى وقت زانران ساخت واز اطناب رخ بر تافت. (ص٨٧). به نظر وی «هر کس از ترتیب و نگارش این کتاب آگاه شود، بااختصار و حجم اندکی که دارد، می‌داند که با دیگر کتابها تفاوت دارد و دارای مزیّتی است.» (ص ٢٣٢، عبارت پایان کتاب). همچنین وى در کتاب الاجازات لکشف طرق المفازات دربارۀ این کتاب می‌گوید:«کسی رانمی‌شناسم که در نگارش کتابی مانند این بر من پیشى گرفته باشد». (ص65، همین کتاب).

البتّه سیّد بن طاووس در کتاب الاقبال بالاعمال الحسنة (ج٣، ص ١٠١، باب سوم، فصل پنجم)، که آن را بعد از این کتاب نوشته، از این مطلب عدول کرده و آن را بعید دانسته است.

به این کتاب دو انتقاد عمده شده است: انتقاد اول از حاجى نورى در کتاب لؤلؤ و مرجان است. وی می‌گوید: «رسیدن اهل‌بیت در اربعین به کربلای مُعلّی به نحوی که سیّد در لهوف ذکر نموده منافى است با امور بسیار و جمله‌اى از اخبار و تصریح جمعی از علماء اخیار.» (ص١۴۵). آنگاه دلایل متعددی در ردّاین مطلب سید بن طاووس آورده است. البتّه حاجی نوری گفته است که سیّد بن طاووس این کتاب رادر اوایل سنّ تکلیف نوشته است و لذا انتقاد به آن منافات با مقام بلند وی ندارد.(ص 144 - 145).

انتقاد دوم از مؤلف کتاب شهید جاوید است که گفته نظر سیّد بن طاووس در بارۀ علم امام به شهادت خود در این قیام، نادرست و خلاف نظر شیخ مفید و سیّد مرتضى و شیخ طوسى است. (شهید جاوید، ص٢٥٥).

انتقاد اوّل مورد قبول برخى از عالمان شیعه نیست. از جمله شهید آیت‌الله سید محمدعلی قاضی طباطبانی این انتقاد را نپذیرفته و به آن انتقاد کرده و یک کتاب مستقل در این موضوع نوشته که عنوان آن تحقیق دربارۀ اول اربعین حضرت سیدالشّهداء(ع) است. همچنین در این باره به کتاب ثارالله: خون حسین علیه‌السّلام در رگهای اسلام،از حسین عندلیب همدانی، رجوع شود که در آن گفته شده است اگر هم سید بن طاووس این کتاب را در اوایل جوانی نوشته باشد، تا پایان عمر درستى آن را تأیید مى‌کرد. (ص٩٣ - ٩٢).

انتقاد دوم نیز مورد قبول برخى یا بسیارى از عالمان فعلى شیعه نیست و در کتابهای متعدّدی که در ردّ کتاب شهید جاوید نوشته شده، به ردّاین انتقاد پرداخته شده است.

الملهوف بارها در تھران و قم و نجف و دیگر شھرها چاپ شدہ که این چاپ آن، تصحیح شده و برتر از همۀ چاپهاست. در چاپ حاضر متن کتاب از صفحة ٧٩ آغاز می‌شود و در صفحۀ ٢٣۴ به پایان می‌رسد. پیش و پس از این صفحات، مقدّمۀ مصحّح و فهرستهای کتاب است. همچنین این کتاب بارها به فارسى ترجمه شده که دو ترجمۀ آن مشهور است. نخستین ترجمه به قلم سید محمد صحفى و با عنوان زندگانى اباعبدالله الحسین(ع)است که در سال ١٣٣١ شمسى در قم منتشر شد. (مشخصات چاپ جدید آن: قم، انتشارات اهل‌بیت، ١٣٧٠). ترجمۀ دیگر آن به قلم سید احمد فھری زنجانی و با عنوان آهى سوزان بر مزار شهیدان است. (تهران، انتشارات جهان. تاریخ پایان کتاب ١٣٢٨).