۱۴۶٬۵۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
}} | }} | ||
''' اَخْتَر، احمد بيک گرجى ''' (د 1232ق/1817م)، شاعر، تذکره نويس، خطاط و ستايشگر لطفعلى خان زند و فتحعلى شاه قاجار. | ''' اَخْتَر، احمد بيک گرجى ''' (د 1232ق/1817م)، شاعر، تذکره نويس، خطاط و ستايشگر لطفعلى خان زند و فتحعلى شاه قاجار. | ||
==نسب== | ==نسب== | ||
| خط ۶۳: | خط ۶۱: | ||
اختر تا بر تخت نشستن فتحعلى شاه از دستگاه حکومت دور بود و در خراسان به انزوا به سر مىبرد، تا آنکه به پايمردی سليمان خان قاجار، و سرودن چکامهای در ستايش شاه، بخشوده شد و به خدمت سليمان خان درآمد، ولى چندی بعد به سبب ارتکاب گناهى زبانش بريده، و از پيشگاه سليمان خان رانده شد. | اختر تا بر تخت نشستن فتحعلى شاه از دستگاه حکومت دور بود و در خراسان به انزوا به سر مىبرد، تا آنکه به پايمردی سليمان خان قاجار، و سرودن چکامهای در ستايش شاه، بخشوده شد و به خدمت سليمان خان درآمد، ولى چندی بعد به سبب ارتکاب گناهى زبانش بريده، و از پيشگاه سليمان خان رانده شد. | ||
پس وی روی به سفر نهاد و حدود دو سال در يزد اقامت گزيد. در اين مدت کسانى چون جلالى، قضايى، صفايى و وامق پيش او به شاگردی پرداختند. | پس وی روی به سفر نهاد و حدود دو سال در يزد اقامت گزيد. در اين مدت کسانى چون جلالى، قضايى، صفايى و وامق پيش او به شاگردی پرداختند. | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
سرانجام، وی پس از گشت و گذار بسيار در اصفهان مقيم شد و همانجا درگذشت. | سرانجام، وی پس از گشت و گذار بسيار در اصفهان مقيم شد و همانجا درگذشت. | ||
==شاعر، خطاط== | ==شاعر، خطاط== | ||
اختر شاعری شعر شناس و در نثر و نظم ماهر بود و خط شکسته را خوب مىنوشت. | اختر شاعری شعر شناس و در نثر و نظم ماهر بود و خط شکسته را خوب مىنوشت. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
1. تذکره انجمن آرا (تذکره اختر)، | 1.تذکره انجمن آرا (تذکره اختر)، | ||
اين تذکره که نتيجه سفر اختر به اصفهان، شيراز، يزد، تهران، خراسان و نشست و برخاست وی با شاعران است، مشتمل بر زندگى نامه 129 شاعر | اين تذکره که نتيجه سفر اختر به اصفهان، شيراز، يزد، تهران، خراسان و نشست و برخاست وی با شاعران است، مشتمل بر زندگى نامه 129 شاعر همعصر او و بررسى و گزينش برخى از آثار آنان است. | ||
وی ضمن معرفى هر شاعر، ويژگیهای هنری او را در زمينه خوش نويسى، تذهيب و موسيقى يادآور مىشود. | وی ضمن معرفى هر شاعر، ويژگیهای هنری او را در زمينه خوش نويسى، تذهيب و موسيقى يادآور مىشود. | ||
اختر در اين تذکره که آن را هنگام اقامت در اصفهان تأليف کرده، به شاعران اصفهان و شيراز بيش از سخنوران ديگر شهرها پرداخته است. | اختر در اين تذکره که آن را هنگام اقامت در اصفهان تأليف کرده، به شاعران اصفهان و شيراز بيش از سخنوران ديگر شهرها پرداخته است. | ||
تاريخ تأليف اين تذکره به درستى روشن نيست. به گفته خود مؤلف، وی در 1225ق به فکر تأليف اين تذکره افتاده است و در 1227ق قصد داشته است که نسخهای از آن را به فتحعلى شاه تقديم کند. | تاريخ تأليف اين تذکره به درستى روشن نيست. به گفته خود مؤلف، وی در 1225ق به فکر تأليف اين تذکره افتاده است و در 1227ق قصد داشته است که نسخهای از آن را به فتحعلى شاه تقديم کند. | ||
با مرگ اختر در 1232ق، اين تذکره ناتمام ماند و محمد باقر بيگ متخلص به نشاطى برادر کوچک او که خود قادر به اتمام اين اثر نبود، به منظور تکميل آن از اصفهان به تهران آمد و با عرضه کتاب به چند تن از درباريان از جمله محمد فاضل خان | |||
با مرگ اختر در 1232ق، اين تذکره ناتمام ماند و محمد باقر بيگ متخلص به نشاطى برادر کوچک او که خود قادر به اتمام اين اثر نبود، به منظور تکميل آن از اصفهان به تهران آمد و با عرضه کتاب به چند تن از درباريان از جمله [[همداني، فاضلخان|محمد فاضل خان گروسى]]، توانست نظر فتحعلى شاه را نسبت به اتمام آن جلب کند، اما با درگذشت نشاطى در 1334ق، تذکره همچنان ناتمام ماند و تکميل آن به امر فتحعلى شاه به فاضل خان گروسى سپرده شد. | |||
گروسى با اعتماد به نوشتههای انجمن آرا به ادامه کار پرداخت و با افزودن بخشهايى از زندگى نامه فتحعلى شاه و برخى از شاهزادگان قاجار، شمار زندگى نامهها را به 176 رساند و عنوان انجمن خاقان بر آن نهاد. او با آنکه در تدوين اين اثر از دست نوشتههای اختر و نشاطى بهره کافى گرفته، نسبت بىدانشى به آن دو داده، و آنان را فاقد «پايه و مايه» کافى برای «فهم کلام معاصرين» دانسته است. | گروسى با اعتماد به نوشتههای انجمن آرا به ادامه کار پرداخت و با افزودن بخشهايى از زندگى نامه فتحعلى شاه و برخى از شاهزادگان قاجار، شمار زندگى نامهها را به 176 رساند و عنوان انجمن خاقان بر آن نهاد. او با آنکه در تدوين اين اثر از دست نوشتههای اختر و نشاطى بهره کافى گرفته، نسبت بىدانشى به آن دو داده، و آنان را فاقد «پايه و مايه» کافى برای «فهم کلام معاصرين» دانسته است. | ||
تذکره انجمن آرا در 1343ش، با استفاده از دست نوشته نشاطى - نگارش دوم، در تبريز، به کوشش عبدالرسول خيامپور با نام تذکره اختر به چاپ رسيده است. | تذکره انجمن آرا در 1343ش، با استفاده از دست نوشته نشاطى - نگارش دوم، در تبريز، به کوشش عبدالرسول خيامپور با نام تذکره اختر به چاپ رسيده است. | ||
2. ديوان، | 2.ديوان، | ||
اين کتاب که شامل قصايد، رباعيات، ترکيببند، ساقىنامه و هزليات اوست، هنوز به چاپ نرسيده، و به صورت دست نوشته در کتابخانه ملى ملک به شماره 4928، موجود است و تنها بخشى از ساقى نامه آن در 1359ش، همراه با تذکره پيمانه، به کوشش احمد گلچين معانى در مشهد بهچاپ رسيدهاست<ref>يغمايى، پيرايه، ج7، ص163</ref>. | اين کتاب که شامل قصايد، رباعيات، ترکيببند، ساقىنامه و هزليات اوست، هنوز به چاپ نرسيده، و به صورت دست نوشته در کتابخانه ملى ملک به شماره 4928، موجود است و تنها بخشى از ساقى نامه آن در 1359ش، همراه با تذکره پيمانه، به کوشش [[گلچین معانی، احمد|احمد گلچين معانى]] در مشهد بهچاپ رسيدهاست<ref>يغمايى، پيرايه، ج7، ص163</ref>. | ||
| | ||