۱۵٬۵۲۵
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{جعبه اطلاعات زندگی‌نامه | عنوان = ترمسی، محمدمحفوظ بن عبدالله | تصویر = NUR64598.jpg | اندازه تصویر = | توضیح تصویر = | نام کامل = محمدمحفوظ بن عبدالله جاوی | نام‌های دیگر = | لقب = | تخلص = | نسب = جاوی | نام پدر = عبدالله | ولادت = 12 جمادی الاول 1285ق | محل ت...» ایجاد کرد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
| کد مؤلف = AUTHORCODE64598AUTHORCODE | | کد مؤلف = AUTHORCODE64598AUTHORCODE | ||
}} | }} | ||
'''تُرْمُسی، محمدمحفوظ بن عبدالله جاوی''' (12 جمادی‌الاول 1285 | '''تُرْمُسی، محمدمحفوظ بن عبدالله جاوی''' (12 جمادی‌الاول 1285 رجب 1338ق / 1 سپتامبر 1868 آوریل 1920م)، فقیه، محدث، مُقری، عالم شافعی و یکی از ارکان اصلی «مدرسۀ» جاوه‌ای‌های مکه. | ||
==ولادت== | ==ولادت== | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
==سفرها== | ==سفرها== | ||
سپس پدرش | سپس پدرش که‌خود یکی ترمسی از عالمان آن دیار، و نخستین استاد محمد محفوظ بود در1291ق/ 1874م فرزند را همراه خود به مکه برد. پس از بازگشت به جاوه، در شهر سَماران(در شمال غربی شهر سولو) ملازمت شیخ محمد صالح بن عمر سمارانی را برگزید و بسیاری آثار را نزد او فرا گرفت. سپس بار دیگر به مکه مهاجرت کرد. در اوضاع نابسامانی که یاد شد، مهاجرت امری طبیعی بود. بی‌شک مکه از دیرباز برای مسلمانان جاوه، افزون بر جایگاه نمادین آن، دارای چنان ارزشی بود که گویی تنها نمونۀ شهر اسلامی در جهان است؛ از این‌رو، بیشتر دانش‌اندوزان جاوه‌ای به این شهر جلب می‌شدند، به‌ویژه آنکه در سدۀ 13ق/19م، اندونزیاییان ساکن در مکه برای خود «مدرسه»ای خاص نیز داشتند که در حلقۀ مدارس سنتی جاوه بسیار اثرگذار بود و مهاجرت ترمسی به آن دیار نیز از همین‌رو است و سرانجام در همین مدرسه بود که ترمسی تألیفات خود را در فقه و حدیث نوشت و شهرت یافت. | ||
==استادان== | ==استادان== | ||
ترمسی در مکه نزد ابوبکر بن محمد شطا، فقه و حدیث، نزد حسین بن محمد حبشی معروف به ابن مفتی و محمدسعید بابصیل، برخی کتب علوم حدیث، و نیز قرائت را نزد شیخ محمد شربینی فرا گرفت. از دیگر مشایخ او می‌توان به سیداحمد زَواوی مالکی، محمد امین بن احمد رضوان مدنی و عمر بن برکات شامی اشاره کرد. ترمسی از برخی مشایخ خود اجازه دریافت کرد که نام تنی چند از استادانش را در مقدمۀ کتابش، کفایه المستفید آورده است. با نگاهی به اسانید کفایه، به نظر می‌رسد که وی از ابوبکر شطا | ترمسی در مکه نزد ابوبکر بن محمد شطا، فقه و حدیث، نزد حسین بن محمد حبشی معروف به ابن مفتی و محمدسعید بابصیل، برخی کتب علوم حدیث، و نیز قرائت را نزد شیخ محمد شربینی فرا گرفت. از دیگر مشایخ او می‌توان به سیداحمد زَواوی مالکی، محمد امین بن احمد رضوان مدنی و عمر بن برکات شامی اشاره کرد. ترمسی از برخی مشایخ خود اجازه دریافت کرد که نام تنی چند از استادانش را در مقدمۀ کتابش، کفایه المستفید آورده است. با نگاهی به اسانید کفایه، به نظر می‌رسد که وی از ابوبکر شطا که از او حتى به‌طور مطلق، با عنوان «شیخنا السید» یا «السید المکی» یاد می‌کند بیشترین بهره را برده است. | ||
ترمسی افزون بر فقه و حدیث، در علم قرائت هم دست داشت و در این زمینه نزد شیخ محمد منشاوی معروف به مقری(د 1314ق/ 1896م) و محمد شربینی دمیاطی(د 1321ق/1903م) دانش اندوخته بود. او که روایت حفص از عاصم را از منشاوی، و نیز برخی آثار در زمینۀ قرائات ده‌گانه و چهارده‌گانه را نزد شربینی آموخته بود، کتابی در علم قرائت با عنوان تعمیم المنافع بقراءه الامام نافع تألیف کرده است که نسخه‌ای از آن در کتابخانۀ دانشگاه ریاض موجود است. | ترمسی افزون بر فقه و حدیث، در علم قرائت هم دست داشت و در این زمینه نزد شیخ محمد منشاوی معروف به مقری(د 1314ق/ 1896م) و محمد شربینی دمیاطی(د 1321ق/1903م) دانش اندوخته بود. او که روایت حفص از عاصم را از منشاوی، و نیز برخی آثار در زمینۀ قرائات ده‌گانه و چهارده‌گانه را نزد شربینی آموخته بود، کتابی در علم قرائت با عنوان تعمیم المنافع بقراءه الامام نافع تألیف کرده است که نسخه‌ای از آن در کتابخانۀ دانشگاه ریاض موجود است. | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
بسیاری کسان به‌ویژه جاوه‌ای‌های مقیم یا زائر مکه از او دانش اندوختند که از میان آنان می‌توان به خلیل لاسمی که کاتب خاص او بود، محمدهاشم بن اشعری جومبانی، عبدالمحیط ابن یعقوب سیدرجاوی و محمدفقیه بن عبدالجبار مسکومبانی اشاره کرد. در این زمان، در مکه، افزون بر زائران، یک گروه مهاجرنشین از مردم جاوه حضور داشته‌اند که حلقۀ مدرسۀ جاوه‌ای‌ها را شکل می‌دادند. ترمسی چنان‌که لافان هم اشاره کرده، یکی از 5 نفر اصلی این مدرسه بوده است. | بسیاری کسان به‌ویژه جاوه‌ای‌های مقیم یا زائر مکه از او دانش اندوختند که از میان آنان می‌توان به خلیل لاسمی که کاتب خاص او بود، محمدهاشم بن اشعری جومبانی، عبدالمحیط ابن یعقوب سیدرجاوی و محمدفقیه بن عبدالجبار مسکومبانی اشاره کرد. در این زمان، در مکه، افزون بر زائران، یک گروه مهاجرنشین از مردم جاوه حضور داشته‌اند که حلقۀ مدرسۀ جاوه‌ای‌ها را شکل می‌دادند. ترمسی چنان‌که لافان هم اشاره کرده، یکی از 5 نفر اصلی این مدرسه بوده است. | ||
با | با نگاهی به نام برخی شاگردان ترمسی، به‌ویژه آنکه فادانی از ایشان با عنوان جاوه‌ای «کیاهی» (کیایی، عالم دینی) یاد می‌کند، می‌توان جایگاه ارزشمند وی را در این مجموعه در نظر آورد. این شاگردان در واقع انتقال‌دهندگان علم ترمسی به مدرسۀ جاوه هستند. | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
==جایگاه وی در اندونزی== | ==جایگاه وی در اندونزی== | ||
در یک نگاه کلی دربارۀ ترمسی می‌توان وی را عالمی سنت‌گرا در نظر آورد. در عصر او که موجی از اصلاح‌طلبی در جاوه، همچون بسیاری نقاط دیگر از جهان اسلام برپا شده بود، وی | در یک نگاه کلی دربارۀ ترمسی می‌توان وی را عالمی سنت‌گرا در نظر آورد. در عصر او که موجی از اصلاح‌طلبی در جاوه، همچون بسیاری نقاط دیگر از جهان اسلام برپا شده بود، وی همان‌گونه که وان براونسن نیز اشاره دارد به عنوان عالمی شافعی، به‌خصوص باتوجه به آثارش، و برخی توجهات ویژه به سلف، و گرایش به تصوف و تلقین ذکر که می‌توان آن را یکی از نشانه‌های سنت‌گرایان جاوه دانست، در گروه سنت‌گرایان نیمه نخست سدۀ 20م قرار دارد<ref> فرامرز حاج‌منوچهری، ج 15، ص247-248</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||