۱۴۶٬۵۶۳
ویرایش
←وابستهها
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
|} | |} | ||
</div> | </div> | ||
{{کاربردهای دیگر|علمالهدی ( | {{کاربردهای دیگر|علمالهدی (ابهامزدایی)}} | ||
{{کاربردهای دیگر|سید مرتضی ( | {{کاربردهای دیگر|سید مرتضی (ابهامزدایی)}} | ||
'''ابوالقاسم على بن حسين بن موسى''' (۳۵۵-۴۳۶ق)، ملقب به سيد مرتضى، شريف مرتضى، علمالهدى، ذو الثمانين، ذو المجدين، فقیه، متكلم، ادیب برجسته در قرن پنجم هجری، برادر [[ | '''ابوالقاسم على بن حسين بن موسى''' (۳۵۵-۴۳۶ق)، ملقب به سيد مرتضى، شريف مرتضى، علمالهدى، ذو الثمانين، ذو المجدين، فقیه، متكلم، ادیب برجسته در قرن پنجم هجری، برادر [[شریف رضی، محمد بن حسین|سید رضی]]، نقیب طالبیان، امیر الحاج و نیز عهدهدار دیوان مظالم، از جمله آثار ارزشمند وی میتوان به كتاب [[الانتصار]] در فقه اشاره کرد. | ||
== ولادت == | == ولادت == | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
# [[شيخ مفيد]] (متوفى 413ق). | # [[شيخ مفيد]] (متوفى 413ق). | ||
# ابومحمد هارون فرزند موسى تلعكبرى (متوفى380ق). | # [[تلعکبری، هارون بن موسی|ابومحمد هارون فرزند موسى تلعكبرى]] (متوفى380ق). | ||
# شيخ محمد صدوق (متوفى 381ق). | # شيخ محمد صدوق (متوفى 381ق). | ||
# حسين بن على بابويه برادر [[شيخ صدوق]]. | # حسين بن على بابويه برادر [[شيخ صدوق]]. | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
==ویژگیها== | ==ویژگیها== | ||
حوزه درس ايشان ويژگىهايى داشت كه به سختى مىتوان نمونه آن را در درس ديگر عالمان يافت. از ويژگى مجلس درس او اين بود كه همه گونه افراد با هر عقيدهاى | حوزه درس ايشان ويژگىهايى داشت كه به سختى مىتوان نمونه آن را در درس ديگر عالمان يافت. از ويژگى مجلس درس او اين بود كه همه گونه افراد با هر عقيدهاى مىتوانستند در محضرش حضور يابفته و از علوم مختلفى كه تدريس مىكرد، استفاده نمايند. | ||
ويژگى ديگر درس او اين بود كه بزرگان بسيارى در آن شركت میكردند، حتى گاهى استادش، [[شيخ مفيد]] نيز در درس او حضور مىيافت. | ويژگى ديگر درس او اين بود كه بزرگان بسيارى در آن شركت میكردند، حتى گاهى استادش، [[شيخ مفيد]] نيز در درس او حضور مىيافت. | ||
در زمان ايشان، شهر بغداد در مدتى كوتاه، شاهد گسترش علم و ادب بود. در آن روزگار شيفتگان دانش و معرفت از دورترين نقاط جهان به آنجا مىآمدند تا از محضر استادانى چون [[ | در زمان ايشان، شهر بغداد در مدتى كوتاه، شاهد گسترش علم و ادب بود. در آن روزگار شيفتگان دانش و معرفت از دورترين نقاط جهان به آنجا مىآمدند تا از محضر استادانى چون [[سید مرتضی، علی بن حسین|سيد مرتضى]] توشه برگيرند و در هنگام فقر و تنگدستى افراد- بهويژه در سالهايى كه قحطى، دانشپژوهان را در تنگنا و سختى قرار میداد- وى بر آن شد تا بخشى از خانه خود را به اهل علم اختصاص دهد تا شاگردان و دانشپژوهان، با استفاده از آن و كتابخانهاش، به تحقيق، مطالعه، مذاكرات علمى و تألیف بپردازند؛ كه آن مركز بعدها «دارالعلم» ناميده شد. | ||
كار ارزشمند ديگر ايشان، اين بود كه يكى از روستاهاى متعلق به خود را براى تامين كاغذ دانشمندان و فقها، وقف نمود و مخارج زندگى شاگردان را نيز از درآمد املاكش مىپرداخت. | كار ارزشمند ديگر ايشان، اين بود كه يكى از روستاهاى متعلق به خود را براى تامين كاغذ دانشمندان و فقها، وقف نمود و مخارج زندگى شاگردان را نيز از درآمد املاكش مىپرداخت. | ||
| خط ۱۲۸: | خط ۱۲۸: | ||
اين عالم فرزانه، سرانجام پس از عمرى پربار و انجام كارهايى بزرگ و ارزنده، در حدود هشتاد سالگى، در روز يكشنبه 25 ربيعالاول 436ق، در شهر بغداد، به جوار حق شتافت و به دست «ابوالحسين نجاشى» و با كمك «محمد بن حسين جعفرى» و «[[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]]» و ديگر شاگردانش، غسل داده شد و سپس فرزندش سيد محمد بر او نماز خواند و در خانهاش، واقع در محله كرخ، به خاک سپرده شد. | اين عالم فرزانه، سرانجام پس از عمرى پربار و انجام كارهايى بزرگ و ارزنده، در حدود هشتاد سالگى، در روز يكشنبه 25 ربيعالاول 436ق، در شهر بغداد، به جوار حق شتافت و به دست «ابوالحسين نجاشى» و با كمك «محمد بن حسين جعفرى» و «[[سلار دیلمی، حمزة بن عبدالعزیز|سلار بن عبدالعزيز]]» و ديگر شاگردانش، غسل داده شد و سپس فرزندش سيد محمد بر او نماز خواند و در خانهاش، واقع در محله كرخ، به خاک سپرده شد. | ||
پس از مدتى پيكر مطهر او به كربلا منتقل شد و در جوار سيد الشهدا(ع)، در كنار قبر برادرش [[ | پس از مدتى پيكر مطهر او به كربلا منتقل شد و در جوار سيد الشهدا(ع)، در كنار قبر برادرش [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، در مقبره ابراهيم مجاب (نياى بزرگشان) دفن گرديد. | ||
امروزه در کاظمین بارگاهی منسوب به سید مرتضی وجود دارد ولی در کربلا نام و نشانی از قبری منسوب به وی مشاهده نمیشود. | امروزه در کاظمین بارگاهی منسوب به سید مرتضی وجود دارد ولی در کربلا نام و نشانی از قبری منسوب به وی مشاهده نمیشود. | ||
| خط ۱۴۶: | خط ۱۴۶: | ||
# جواب الملاحده فى قدم العالم | # جواب الملاحده فى قدم العالم | ||
# درر الفوائد و... | # درر الفوائد و... | ||
# يكى از كتابهاى وى، ديوان معروف او با بيست هزار بيت است. او علاوه بر مقام علمى و اجتهاد، داراى ذوق شعر و ادب بود و در زمان ايشان غير از برادرش [[ | # يكى از كتابهاى وى، ديوان معروف او با بيست هزار بيت است. او علاوه بر مقام علمى و اجتهاد، داراى ذوق شعر و ادب بود و در زمان ايشان غير از برادرش [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، شاعرى همانندش نبود. | ||
# كتاب ديگر او «امالى» است كه در موضوع فقه، تفسير، حديث، شعر و فنون ادب مىباشد. | # كتاب ديگر او «امالى» است كه در موضوع فقه، تفسير، حديث، شعر و فنون ادب مىباشد. | ||
| خط ۱۵۳: | خط ۱۵۳: | ||
نكته ديگر اينكه تعداد زيادى از كتابهاى او، درباره مسائل آن روز جامعه و بعضى از آنها، در پاسخ به سؤالات افراد در شهرهاى مختلف آن ايام بوده است؛ همانند كتاب مسائل ناصريه، مسائل طرابلسيه، مسائل موصليه و... كه نشان دهنده اين است كه آن بزرگوار با همه اشتغالات علمى و تربيت شاگردان، با مردم جامعه خود نيز ارتباط تنگاتنگ داشته و عالمى مردمى بوده است كه به مسائل و مشكلات فكرى و اعتقادى آنان اهميت مىداد و به آنها رسيدگى مىكرده است. | نكته ديگر اينكه تعداد زيادى از كتابهاى او، درباره مسائل آن روز جامعه و بعضى از آنها، در پاسخ به سؤالات افراد در شهرهاى مختلف آن ايام بوده است؛ همانند كتاب مسائل ناصريه، مسائل طرابلسيه، مسائل موصليه و... كه نشان دهنده اين است كه آن بزرگوار با همه اشتغالات علمى و تربيت شاگردان، با مردم جامعه خود نيز ارتباط تنگاتنگ داشته و عالمى مردمى بوده است كه به مسائل و مشكلات فكرى و اعتقادى آنان اهميت مىداد و به آنها رسيدگى مىكرده است. | ||
ايشان علاوه بر فعالیتهای علمى و فرهنگى و مسئوليتهاى اجتماعى و رهبرى جامعه اسلامى، پس از وفات برادرش [[ | ايشان علاوه بر فعالیتهای علمى و فرهنگى و مسئوليتهاى اجتماعى و رهبرى جامعه اسلامى، پس از وفات برادرش [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]] در سال 406ق، مسئوليت نقابت و امارت حج و نظارت بر ديوان مظالم، را به عهده گرفت. | ||
از زمان خلفاى بنى اميه تا زمان معتضد عباسى، فرزندان على بن ابيطالب عليهالسلام هميشه تحت تعقيب و مراقبت خلفا و مأموران بودند. چون با حكام ستمگر مبارزه میكردند. از اين رو آنان اغلب در شهرهاى مختلف متوارى بودند و معمولا در جنگ و گريزها به شهادت | از زمان خلفاى بنى اميه تا زمان معتضد عباسى، فرزندان على بن ابيطالب عليهالسلام هميشه تحت تعقيب و مراقبت خلفا و مأموران بودند. چون با حكام ستمگر مبارزه میكردند. از اين رو آنان اغلب در شهرهاى مختلف متوارى بودند و معمولا در جنگ و گريزها به شهادت مىرسيدند. وجود امامزادگان متعدد در نقاط مختلف و دور افتاده حاكى از همين مبارزات است. هنگامى كه حكومت و خلافت در سال 279 ق. به معتضد عباسى واگذار شد موضوع احترام به علويان و تعيين سرپرست مطرح شد و در هر شهرى يكى از بزرگان سادات يا علماى علوى نقابت يعنى سرپرستى سادات آن شهر يا منطقه را به عهده گرفت. | ||
نظارت بر نسب و دفاع از حقوق و حفظ شرافت علويان و قضاوت و سرپرستى اموال و دارایى يتيمان و نيز امارت حج و نظارت بر ديوان، مسئوليتهاى مهمى بودند كه در سال 406ق، پس از وفات [[ | نظارت بر نسب و دفاع از حقوق و حفظ شرافت علويان و قضاوت و سرپرستى اموال و دارایى يتيمان و نيز امارت حج و نظارت بر ديوان، مسئوليتهاى مهمى بودند كه در سال 406ق، پس از وفات [[شریف رضی، محمد بن حسین|سيد رضى]]، به سيد مرتضى واگذار شد و تا آخر عمر، آنها را به عهده داشت و به خوبى از انجام امور مربوط به آنها برآمد. | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
| خط ۱۶۳: | خط ۱۶۳: | ||
#[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C ویکی شیعه] | #[http://fa.wikishia.net/view/%D8%B3%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%B6%DB%8C ویکی شیعه] | ||
{{مهدویت}} | |||
{{متکلمان شیعه}} | {{متکلمان شیعه}} | ||
{{سید مرتضی علم الهدی}} | {{سید مرتضی علم الهدی}} | ||
| خط ۲۱۶: | خط ۲۱۷: | ||
[[رسالة المحكم و المتشابه]] | [[رسالة المحكم و المتشابه]] | ||
[[ | [[تفسير الشریف المرتضی]] | ||
[[الشافی فی الإمامة]] | [[الشافی فی الإمامة]] | ||
| خط ۲۴۵: | خط ۲۴۴: | ||
[[رسائل الشریف المرتضی]] | [[رسائل الشریف المرتضی]] | ||
[[تفسیر القرآن الکریم للشریف المرتضی]] | |||
[[رده:زندگینامه]] | [[رده:زندگینامه]] | ||
[[رده:مفسران شیعه]] | [[رده:مفسران شیعه]] | ||
[[رده:ادیبان]] | [[رده:ادیبان]] | ||
[[رده:متکلمان شیعه]] | [[رده:متکلمان شیعه]] | ||
[[رده:مهدویتپژوهان]] | |||
[[رده:امامتپژوهان]] | |||