مروارید، حسنعلی: تفاوت میان نسخه‌ها

آیت‌اللهحاج ميرزا حسنعلى مرواريد، هشتم شوال 1329ق. در مشهد مقدس به دنيا آمد. پدر ايشان حجة الاسلام و المسلمين حاج شيخ محمد رضا مرواريد(1299- 1338ق.) از عالمان وارسته مشهد بود و با عالم ربانى آیت‌اللهحاج شيخ حسنعلى اصفهانى نخودكى رابطه مودت و عقد اخوت داشت. شهرت«مرواريد» در خاندان ايشان، با يكى از مشهورترين رجال تاريخ ادب و هنر خوش‌نويسى، خواجه شهاب الدين عبد الله مرواريد كرمانى(865- 955ق.) آغاز مى‌شود. عموى آیت‌اللهمرواريد، حاج شيخ على اكبر مرواريد نيز از علما و شاگردان محقق بزرگ، آیت‌اللهآخوند محمد كاظم خراسانى بوده است. جد مادرى ايشان، عالم ربانى و صاحب كرامات، آیت‌اللهحاج شيخ حسنعلى تهرانى(متوفاى 1325ق.) است كه از شاگردان برجسته مرجع بزرگ، آیت‌اللهميرزا محمد حسن شيرازى و از عالمان نام‌دار قرن 14 در مشهد مقدس بوده است. نام حسنعلى، به ياد آن اسوه تقوا و نيز به احترام يار ديرين پدر و عارف بزرگ حاج شيخ حسنعلى اصفهانى نخودكى(متوفاى 1361ق.) بر آیت‌اللهمرواريد نهاده شده است.

آیت‌اللهميرزا حسنعلى مرواريد، در سال 1337ق. و در اوان نه سالگى پدر را از دست داد و مطابق وصيت پدر، تحت نظارت دوست معتمد او حاج شيخ حسنعلى اصفهانى نخودكى و تربيت و تدبير مادرى وارسته و اهل تهجد(متوفاى 1360ش.) قرار گرفت.

از همين ايام، رابطه علمى و دوستى ايشان با مرحوم آیت‌اللهميرزا جوادآقا تهرانى(1383- 1368ش) آغاز شد و از آن پس ساليان متمادى و تا آخر عمر آن بزرگ؛ يعنى قريب پنجاه سال، با وى هم‌درس، هم‌بحث، همراه و هم‌گام بود.

عالم ربانى آیت‌اللهحاج شيخ حسنعلى اصفهانى نخودكى، خود بخش‌هايى از الروضة البهية(شرح لمعة) را به او درس داد و جالب اين كه شاگرد نورس او - ميرزا حسنعلى - استاد را در توضيح بعضى از قسمت‌هاى مشكل كتاب يارى مى‌داد. هم‌چنين قوانين را نزد آیت‌اللهشيخ كاظم دامغانى و مكاسب را نزد آیت‌اللهحاج شيخ هاشم قزوينى(1339ش) فراگرفت.

برجسته‌ترين استاد ايشان، عالم ربانى و استاد معارف قرآنى، آیت‌اللهميرزا مهدى اصفهانى(1303- 1365ق.) بود. ايشان علاوه بر فراگيرى مباحث تخصصى(خارج) فقه و اصول فقه(به ويژه آراى نوين آیت‌اللهشيخ محمد حسين نائينى، استاد اصولى آیت‌اللهاصفهانى)، آراى اصولى ميرزاى اصفهانى و نيز معارف اعتقادى بر پايه مكتب اهل بيت(ع) را در محضر اين استاد كم‌نظير فراگرفت و تا آخر عمر وى از محضرش در علم و عمل كسب فيض كرد. از آن پس بود كه ايشان در زمره اركان جنبش معاصر علمى حوزه خراسان در احياى روش اهل بيت(ع) در شناخت معارف اسلامى قرار گرفت، جنبشى كه بعدها به مكتب معارفى خراسان يا مكتب تفكيك شهرت يافت.

بنيان‌گذار اصلى اين جنبش، آیت‌اللهميرزا مهدى اصفهانى در پى يك تحول روحى و شهود باطنى، از سلوك عرفانى روزگار خويش و مشرب فلسفى مرسوم روى تافت. وى با بازخوانى معارف اهل بيت(ع) در دين شناسى و رويكرد متكلمان و فقيهان شيعى در روش فهم معارف دينى، سامانى دوباره داد و صورت متكامل و جديدى را عرضه داشت. اساس اين رويكرد، استوار ساختن خدا شناسى، انسان شناسى، كيهان شناسى و سلوك معنوى بر بنيان آموزه‌هاى وحيانى قرآن و حديث، و وانهادن فرضيه‌هاى رايج فلسفه موروثى و دستور العمل‌هاى تصوف و عرفان مصطلح است. وى پس از اخذ اجتهاد از استاد فقه و اصول خود، آیت‌اللهنائينى از نجف رهسپار مشهد گرديد.

آیت‌اللهمرواريد يكى از اين شاگردان بود كه با كمى سن در كنار انبوه شاگردان و بزرگانى همچون استاد خود آیت‌اللهحاج شيخ هاشم قزوينى و نيز آیت‌اللهحاج شيخ مجتبى قزوينى و آیت‌اللهحاج شيخ كاظم دامغانى پاى درس ميرزا مى‌نشست.

آیت‌اللهمرواريد مدتى پس از فوت استاد خويش ميرزا مهدى اصفهانى، به تدريس خارج فقه و معارف دينى پرداخت و قريب چهل سال بسيارى از دانشوران علوم و معارف اسلامى را از دروس و بيانات علمى خود بهره‌مند ساخت. در تدريس خارج فقه، هفته‌اى يك روز به شرح احاديث اخلاقى مى‌پرداخت. اينك بسيارى از اين شاگردان، خود عالمانى برجسته و وارسته‌اند و مشغول تدريس دروس خارج فقه و اصول و اداره مؤسسات بزرگ پژوهشى علوم اسلامى هستند. برخى از اعضاى مجلس خبرگان رهبرى، نمايندگان ولى فقيه در استان‌ها و امامان جمعه نيز از جمله شاگردان ايشانند.