التعلیقة علی الأسفار الأربعة: تفاوت میان نسخه‌ها

'''التعليقة علی الأسفار الأربعة'''، عنوان جلد اول تعلیقات [[مطهری، مرتضی|استاد شهید مرتضی مطهری]] است بر کتاب فلسفی «الأسفار الأربعة» [[صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم|ملاصدرا]] است که با مقدمه و تحقیق زهیر انصاریان به چاپ رسیده است.

این اثر حاکی از تسلط آیت‌الله مطهری بر فلسفه اسلامی و نیز دقت‌ نظر و ریزبینی و ذهن حادّ آن شهید است که برای محققان و دوستداران فلسفه اسلامی مفید و راهگشا است<ref>ر.ک: یادداشت ناشر بر کتاب، ص4</ref>.

استاد شهید چنان‌که در گزارش کوتاهی که در صفحه نخست کتاب خود نوشته‌اند، کار نگارش حاشیه بر اسفار را در حدود سال‌های 1337 و 1338 خورشیدی آغاز کرده‌اند. استاد پس از این به‌طور مستمر در این نسخه حواشی توضیحی، انتقادی و ارجاعات علمی فراوانی افزوده‌اند. این حواشی سرتاسر کتاب اسفار را در بر ‌می‌گیرد و تقریبا درباره همه مسائل اساسی مندرج در این کتاب اظهار نظر شده است. نشانه‌های فراوانی وجود دارد که روشن می‌کند استاد مطهری در سال‌های حیات علمی خود به‌صورت پیوسته به این نسخه از کتاب مراجعه داشته‌اند و نکاتی را به متن حواشی خود افزوده و بعضاً نوشته‌های سابق را اصلاح کرده‌اند. از جمله اینکه حواشی مندرج در این نسخه با قلم‌های متفاوتی نوشته شده‌اند. عمده حواشی تصحیحی با جوهر قرمز، حواشی متقدم معمولا با خودنویس سیاه‌رنگ و حواشی متأخر با خودکار آبی‌رنگ نوشته شده‌اند. به نظر می‌رسد که این حواشی مورد مراجعه دائم استاد بوده است و ازهمین‌رو در برخی از دروس خود بدان اشاره می‌کرده‌اند. از جمله در درس‌های الهیات شفاء چنین گفته‌اند: «من این را در حاشیه کتاب خودم نوشته‏ام‏».

استاد شهید پس از چاپ جدید کتاب اسفار در 9 جلد توسط کتاب‌فروشی مصطفوی، نسبت به تصحیح برخی اغلاط و نقطه‌گذاری آن اقدام کرده‌اند و در مواردی به نگاشتن حواشی جدیدی پرداخته‌اند که البته حجم بسیار کمتری نسبت به حواشی مندرج در نسخه سنگی دارند. این حواشی بیشتر در جلدهای 1-3 متمرکز بوده و عمده حواشی فنی و غیر تصحیحی ایشان مربوط به جلد 3 می‌باشند. با توجه به اشتمال این چاپ بر حواشی علامه طباطبایی، برخی اظهارات شهید مطهری درباره دیدگاه‌های استادش در این چاپ قابل رهگیری است.