۱۵٬۴۰۰
ویرایش
Wikinoor.ir (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '| پیش از =↵}}↵↵↵'''' به '| پیش از = }} '''') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵' به ' ') |
||
خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ارسطو]](نویسنده) | [[ارسطو]](نویسنده) | ||
[[اصفهانی، محمدمهدی]] (مقدمه نویس) | [[اصفهانی، محمدمهدی]] (مقدمه نویس) | ||
[[سالم، محمد سلیم]] (محقق) | [[سالم، محمد سلیم]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | | زبان =عربی | ||
خط ۱۳: | خط ۱۱: | ||
| موضوع = | | موضوع = | ||
جانور شناسی | جانور شناسی | ||
حیوانها - عادات و رفتار | حیوانها - عادات و رفتار | ||
| ناشر = | | ناشر = | ||
خط ۱۹: | خط ۱۶: | ||
| مکان نشر =تهران - ایران | | مکان نشر =تهران - ایران | ||
| سال نشر = 1388 ش | | سال نشر = 1388 ش | ||
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12533AUTOMATIONCODE | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE12533AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
خط ۲۹: | خط ۲۵: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''چهارده مقاله از طبائع الحيوان البحرى و البرى''' نگاشته حكيم و دانشمند نامدار و بزرگ يونان [[ارسطو]] در علم حیوان شناسی. | '''چهارده مقاله از طبائع الحيوان البحرى و البرى''' نگاشته حكيم و دانشمند نامدار و بزرگ يونان [[ارسطو]] در علم حیوان شناسی. | ||
== کتابهای ارسطو در حیوانشناسی == | == کتابهای ارسطو در حیوانشناسی == | ||
[[ارسطو]] پنج کتاب در حيوانشناسى نگاشته است: 1. تاريخ الحيوان، 2. عن اجزاء الحيوان،3. عن حركة الحيوان، 4. عن مسير الحيوان، 5. عن ولاد الحيوان. به مجموع این پنج کتاب در نگاشتههایى كه دانشوران عرب نگاشتهاند، مقاله چهاردهم از کتاب طبائع الحيوان البرى و البحرى اطلاق كردهاند. بنابراین این اثر نه اثرى مستقل، بلكه مجموعهاى از پنج نگاشته [[ارسطو]]ست. | [[ارسطو]] پنج کتاب در حيوانشناسى نگاشته است: 1. تاريخ الحيوان، 2. عن اجزاء الحيوان،3. عن حركة الحيوان، 4. عن مسير الحيوان، 5. عن ولاد الحيوان. به مجموع این پنج کتاب در نگاشتههایى كه دانشوران عرب نگاشتهاند، مقاله چهاردهم از کتاب طبائع الحيوان البرى و البحرى اطلاق كردهاند. بنابراین این اثر نه اثرى مستقل، بلكه مجموعهاى از پنج نگاشته [[ارسطو]]ست. | ||
== مترجم اثر == | == مترجم اثر == | ||
چنانكه واضح است این اثر در اصل به زبان يونانى بوده كه در دورانهاى اسلامى به عربى ترجمه شده است. درباره مترجم این اثر نظر اكثر مورخين این است كه يوحنا (يحيى) بن بطريق این اثر را به عربى ترجمه نموده است. | چنانكه واضح است این اثر در اصل به زبان يونانى بوده كه در دورانهاى اسلامى به عربى ترجمه شده است. درباره مترجم این اثر نظر اكثر مورخين این است كه يوحنا (يحيى) بن بطريق این اثر را به عربى ترجمه نموده است. | ||
[[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] مىگوید: «کتاب الحيوان را كه شامل نوزده مقاله است ابن بطريق از سريانى به عربى ترجمه نمود.» ([[الفهرست (ابن نديم)|فهرست ابن نديم]]، ص251) به این مطلب بعضى ديگر نيز تصريح كردهاند.<ref>تاريخ الحكماء، ص379؛ [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]، ج1، ص696</ref> | [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] مىگوید: «کتاب الحيوان را كه شامل نوزده مقاله است ابن بطريق از سريانى به عربى ترجمه نمود.» ([[الفهرست (ابن نديم)|فهرست ابن نديم]]، ص251) به این مطلب بعضى ديگر نيز تصريح كردهاند.<ref>تاريخ الحكماء، ص379؛ [[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|كشف الظنون]]، ج1، ص696</ref> | ||
البته با توجه به آنچه درباره خصوصيت مترجم مىگویند به نظر مىرسد این ترجمه چندان دقيق و صحيح نباشد. ابن ابى اصيبعه درباره يحيى بن بطريق مىگوید: «وى با زبان عربى آن چنان كه شايسته است آشنا نبود و همینطور اطلاع چندانى از يونانى نداشت».<ref>عيون الانباء في طبقات الاطباء، ج1، ص205</ref> | البته با توجه به آنچه درباره خصوصيت مترجم مىگویند به نظر مىرسد این ترجمه چندان دقيق و صحيح نباشد. ابن ابى اصيبعه درباره يحيى بن بطريق مىگوید: «وى با زبان عربى آن چنان كه شايسته است آشنا نبود و همینطور اطلاع چندانى از يونانى نداشت».<ref>عيون الانباء في طبقات الاطباء، ج1، ص205</ref> | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
اين اثر داراى چهارده بخش (فصل) است. محقق اثر کتاب را در سه بخش ارائه كرده است؛ بدينگونه كه در بالاى هر صفحه از کتاب متن اثر ذكر شده است. در ذيل آن اختلاف نسخ ارائه شده و در بخش سوم نيز توضيحات الفاظ و عبارات و نكاتى كه محقق لازم به ذكر دانسته ارائه شده است. | اين اثر داراى چهارده بخش (فصل) است. محقق اثر کتاب را در سه بخش ارائه كرده است؛ بدينگونه كه در بالاى هر صفحه از کتاب متن اثر ذكر شده است. در ذيل آن اختلاف نسخ ارائه شده و در بخش سوم نيز توضيحات الفاظ و عبارات و نكاتى كه محقق لازم به ذكر دانسته ارائه شده است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
اين اثر و بلكه همه آثارى كه از مكتب طبى يونان به دست ما رسيده است از چند جهت قابل توجه و اعتنا است. | اين اثر و بلكه همه آثارى كه از مكتب طبى يونان به دست ما رسيده است از چند جهت قابل توجه و اعتنا است. | ||
اول: این آثار بازگوكنندهانديشه و مبانى علمى تمدن بزرگ قبل از اسلام است و از این رو نكات جالب و سودمندى برای تحقيق در آن به چشم مى خورد. | اول: این آثار بازگوكنندهانديشه و مبانى علمى تمدن بزرگ قبل از اسلام است و از این رو نكات جالب و سودمندى برای تحقيق در آن به چشم مى خورد. | ||
دوم: آثار مكتب يونان گاه زيربناى مكاتب ديگر بودهاند؛ از اينرو شناخت خصائص مكاتب زير بنايى برای پايهريزى مكتب جديد سودمند و بلكه ضرورى است. | دوم: آثار مكتب يونان گاه زيربناى مكاتب ديگر بودهاند؛ از اينرو شناخت خصائص مكاتب زير بنايى برای پايهريزى مكتب جديد سودمند و بلكه ضرورى است. | ||
سوم: وجه تاريخى این آثار غيرقابل انكار است. این خود ارثى است كه تمدنهاى كهن برای تمدنهاى بعد از خود به يادگار گذاشتهاند. | سوم: وجه تاريخى این آثار غيرقابل انكار است. این خود ارثى است كه تمدنهاى كهن برای تمدنهاى بعد از خود به يادگار گذاشتهاند. | ||
البته اهمیت این آثار از جهت ديگرى نيز قابل اعتنا است و آن مربوط به ترجمه این آثار از زبانهاى بيگانه به زبان عربى است. هرچند - چنان كه در بخش معرفى کتاب گفتيم - مترجم این اثر در ترجمه کتاب چندان دقيق عمل نكرده است و از اينرو تا حدى اثر را از اعتبار انداخته است اما به هر حال آشنايى با نظريات بزرگان علم، خصوصاً كسى مثل [[ارسطو]] كارى سودمند و مفيد است. | البته اهمیت این آثار از جهت ديگرى نيز قابل اعتنا است و آن مربوط به ترجمه این آثار از زبانهاى بيگانه به زبان عربى است. هرچند - چنان كه در بخش معرفى کتاب گفتيم - مترجم این اثر در ترجمه کتاب چندان دقيق عمل نكرده است و از اينرو تا حدى اثر را از اعتبار انداخته است اما به هر حال آشنايى با نظريات بزرگان علم، خصوصاً كسى مثل [[ارسطو]] كارى سودمند و مفيد است. | ||
توصيف معده و روده در ماهىها و مارها و وجه شباهت و تفاوت آنها، كبد و مرى حيوانات و ارتباط مرى با طول عمر، بزاق و وظيفه آن در سرعت هضم غذا، ماساريقا يا رودهبند و جايگاه وجود آن و وظايف آن، معرفى و خصوصيات جزئى و كلى بعضى از حيوانات و شيوه تنفس حيوانات، عناوین فصول مختلف کتاب است. | توصيف معده و روده در ماهىها و مارها و وجه شباهت و تفاوت آنها، كبد و مرى حيوانات و ارتباط مرى با طول عمر، بزاق و وظيفه آن در سرعت هضم غذا، ماساريقا يا رودهبند و جايگاه وجود آن و وظايف آن، معرفى و خصوصيات جزئى و كلى بعضى از حيوانات و شيوه تنفس حيوانات، عناوین فصول مختلف کتاب است. | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== | ||
اين اثر با تحقيق خانم دكتر [[عزت محمد سليم سالم]] و با تذييلات سودمند ايشان توسط بخش دراسات يونانى و لاتينى دانشگاه الآداب قاهره در سال 1984م در 203 صفحه منتشر شده است. | اين اثر با تحقيق خانم دكتر [[عزت محمد سليم سالم]] و با تذييلات سودمند ايشان توسط بخش دراسات يونانى و لاتينى دانشگاه الآداب قاهره در سال 1984م در 203 صفحه منتشر شده است. | ||
محقق علاوه بر تصحيح متن کتاب، مقدمهاى نيز پيرامون زندگى و آثار [[ارسطو]] و نيز معرفى این کتاب به رشته تحرير درآورده است. | محقق علاوه بر تصحيح متن کتاب، مقدمهاى نيز پيرامون زندگى و آثار [[ارسطو]] و نيز معرفى این کتاب به رشته تحرير درآورده است. | ||
حواشى این اثر دو دسته است: دستهاى پيرامون اختلاف نسخ و بخشى ديگر حواشى توضيحى و تطبيق متن عربى با متن يونانى است. | حواشى این اثر دو دسته است: دستهاى پيرامون اختلاف نسخ و بخشى ديگر حواشى توضيحى و تطبيق متن عربى با متن يونانى است. | ||
تدوین و تنظيم فهرست اسامى حيوانات، فهرست اعلام و شهرها به زبان يونانى كار ديگرى است كه محقق این اثر انجام داده است. | تدوین و تنظيم فهرست اسامى حيوانات، فهرست اعلام و شهرها به زبان يونانى كار ديگرى است كه محقق این اثر انجام داده است. | ||
افست این اثر را مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه ایران با مقدمهاى كوتاه به قلم آقاى دكتر [[اصفهانی، محمدمهدی|محمد مهدى اصفهانى]] پيرامون زندگانى مؤلف منتشرنموده است. | افست این اثر را مؤسسه مطالعات تاريخ پزشكى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه ایران با مقدمهاى كوتاه به قلم آقاى دكتر [[اصفهانی، محمدمهدی|محمد مهدى اصفهانى]] پيرامون زندگانى مؤلف منتشرنموده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن کتاب | مقدمه و متن کتاب | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:جانور شناسی]] | [[رده:جانور شناسی]] |