الکوکب الدري في مناقب ذي النون المصري: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
جز (جایگزینی متن - 'محی الدین' به 'محی‌الدین')
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،')
خط ۲۸: خط ۲۸:
'''الکوکب الدری فی مناقب ذوالنون المصری'''، اثری از محی‌الدین ابن عربی است که در مناقب یکی از بزرگان صوفیه به نام «ثوبان بن ابراهیم» معروف به «ذوالنون» (ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم اِخمیمی نوبی، معروف به ذوالنون مصری (ح ۱۵۵-۲۴۵ ق / ۷۷۲- ۸۵۹ م)، صوفی نامدار سده‌های ۲ و ۳ ق / ۸ و ۹ م.)  نوشته است.
'''الکوکب الدری فی مناقب ذوالنون المصری'''، اثری از محی‌الدین ابن عربی است که در مناقب یکی از بزرگان صوفیه به نام «ثوبان بن ابراهیم» معروف به «ذوالنون» (ابوالفیض ثوبان بن ابراهیم اِخمیمی نوبی، معروف به ذوالنون مصری (ح ۱۵۵-۲۴۵ ق / ۷۷۲- ۸۵۹ م)، صوفی نامدار سده‌های ۲ و ۳ ق / ۸ و ۹ م.)  نوشته است.


این کتاب، مجموعة سخنان، احوال، مقامات و سرگذشت نامة «قطب العارفین ذوالنّون مصری» است، بعد از ذکر کلیاتی دربارة نسب نامه و منش ذوالنون مصری، سخنان وی در باب مفاهیم عرفانی، حالات و مقامات شرح داده شده است<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری» ، ص14-13</ref>.
این کتاب، مجموعة سخنان، احوال، مقامات و سرگذشت نامة «قطب العارفین ذوالنّون مصری» است، بعد از ذکر کلیاتی دربارة نسب نامه و منش ذوالنون مصری، سخنان وی در باب مفاهیم عرفانی، حالات و مقامات شرح داده شده است<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری»، ص14-13</ref>.


==انگیزه تالیف==
==انگیزه تالیف==
انگیزه مؤلف در این تحقیق عمل به  روایت «عِنْدَ ذِكْرِ الصَّالِحِينَ‏ يَنْزِلُ  الرَّحْمَة»<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری»، ص11</ref>، <ref>ابن‌جوزي، عبدالرحمن بن علي، ج 1 ص 20</ref> و <ref>مجلسی،1403ق،ج90،ص349</ref> می‌باشد.
انگیزه مؤلف در این تحقیق عمل به  روایت «عِنْدَ ذِكْرِ الصَّالِحِينَ‏ يَنْزِلُ  الرَّحْمَة»<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری»، ص11</ref>، <ref>ابن‌جوزي، عبدالرحمن بن علي، ج 1 ص 20</ref> و <ref>مجلسی،1403ق،ج90،ص349</ref> می‌باشد.


شیخ أکبر، خصوصیت برگزیدن ذو النون مصری را از میان صالح‌ها، تذکره خاص وی بیان می‌کند چرا که  لازمه بیان تذکر ذو‌النون مصری؛ ذکر بسیاری از صالحین و صالحات است و این نشأت گرفته از مسافرت‌ و مصاحبت‌های زیاد که آن عارف با أولیاء الله داشته است<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری» ، ص13</ref> در وصف این کتاب و خوش إقبالی ذو النون مصری همین بس که گرانمایه‌ای چون شیخ أکبر را به آنجا کشانده که قلم به دست کند و این اثر گرانسنگ را رقم بزند.
شیخ أکبر، خصوصیت برگزیدن ذو النون مصری را از میان صالح‌ها، تذکره خاص وی بیان می‌کند چرا که  لازمه بیان تذکر ذو‌النون مصری؛ ذکر بسیاری از صالحین و صالحات است و این نشأت گرفته از مسافرت‌ و مصاحبت‌های زیاد که آن عارف با أولیاء الله داشته است<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری»، ص13</ref> در وصف این کتاب و خوش إقبالی ذو النون مصری همین بس که گرانمایه‌ای چون شیخ أکبر را به آنجا کشانده که قلم به دست کند و این اثر گرانسنگ را رقم بزند.


شناخت این اثر را براساس تحقیق عبد الحمید صالح حمدان پی می‌گیریم.
شناخت این اثر را براساس تحقیق عبد الحمید صالح حمدان پی می‌گیریم.
خط ۵۷: خط ۵۷:
شیخ کتاب را با تذکره‌ای از ذوالنون آغاز کرده است؛ خصوصیت این تذکره آن است که بیشتر به بُعد أنفسی ذوالنون پرداخته تا بعد آفاقی وی، از این روی ذوالنون را در ابواب مختلفی از منازل السائرین معرفی کرده است، منازلی چون توبه، فتوة، بسط،سماع، مناجات، کرامت و...
شیخ کتاب را با تذکره‌ای از ذوالنون آغاز کرده است؛ خصوصیت این تذکره آن است که بیشتر به بُعد أنفسی ذوالنون پرداخته تا بعد آفاقی وی، از این روی ذوالنون را در ابواب مختلفی از منازل السائرین معرفی کرده است، منازلی چون توبه، فتوة، بسط،سماع، مناجات، کرامت و...


شیخ در قسم دوم این أثر ما را به پای درس ذوالنون نشانده  وی عنوان این قسم را «باب فی نبذ من کلامه فیما یتعلق بالطریقة و مفارید أقواله» گذاشته و به بیان گفته‌های کوتاه و بلند ذو النون همّت گمارده است و از باب مثال پیرامون ورع فرموده: طوبی لمن کان شعار قلبه الورع، و لم یعّم بصر قلبه الطمع،و کان محاسبا لنفسه فیما صنع<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری» ، ص72</ref>.
شیخ در قسم دوم این أثر ما را به پای درس ذوالنون نشانده  وی عنوان این قسم را «باب فی نبذ من کلامه فیما یتعلق بالطریقة و مفارید أقواله» گذاشته و به بیان گفته‌های کوتاه و بلند ذو النون همّت گمارده است و از باب مثال پیرامون ورع فرموده: طوبی لمن کان شعار قلبه الورع، و لم یعّم بصر قلبه الطمع،و کان محاسبا لنفسه فیما صنع<ref>ابن عربی، «الکوکب الدری فی مناقب ذی النون المصری»، ص72</ref>.


شیخ در قسم سوم را به دو بخش تقسیم کرده است:
شیخ در قسم سوم را به دو بخش تقسیم کرده است:


بخش اول با عنوان « باب حملة القرآن» در بیان اوصاف متحققین به مقامات از زبان ذوالنون مصری است و اساس گفتگوهای عرفان عملی باید چنین باشد یعنی در دو مقام منزل و متحققین به منازل صورت بگیرد: شیخ أکبر در این مهم چنین نگاشته: إن الله تعالی لمّا جعل لهذه المعارج أحکاماً، وضع لها إسماً بحسب أحکامها، واشتق للمتحققین بها اسماً من أسماء هذه الأحکام. و اختلفت توجهات الحقائق الإلهیة علی هذه المعارج فاختلفت الألقاب علی هذه التوجهات <ref>ابن عربی، « الشجرة النعمانیة » ، ص105</ref>.
بخش اول با عنوان « باب حملة القرآن» در بیان اوصاف متحققین به مقامات از زبان ذوالنون مصری است و اساس گفتگوهای عرفان عملی باید چنین باشد یعنی در دو مقام منزل و متحققین به منازل صورت بگیرد: شیخ أکبر در این مهم چنین نگاشته: إن الله تعالی لمّا جعل لهذه المعارج أحکاماً، وضع لها إسماً بحسب أحکامها، واشتق للمتحققین بها اسماً من أسماء هذه الأحکام. و اختلفت توجهات الحقائق الإلهیة علی هذه المعارج فاختلفت الألقاب علی هذه التوجهات <ref>ابن عربی، « الشجرة النعمانیة »، ص105</ref>.


بخش دوم پیرامون ملاقات‌های ذو النون با عارفان  ذیل عنوان «باب فی ذکر من لقی من العابدین المجتهدین و العابدات بالبلاد و السواحل و الجبال و الشعاب و ما نقل عنهم من الأحوال» می‌باشد. این باب در غالب 6 فصل 41 مورد از ملاقات‌های ذوالنون  ثبت شده است.
بخش دوم پیرامون ملاقات‌های ذو النون با عارفان  ذیل عنوان «باب فی ذکر من لقی من العابدین المجتهدین و العابدات بالبلاد و السواحل و الجبال و الشعاب و ما نقل عنهم من الأحوال» می‌باشد. این باب در غالب 6 فصل 41 مورد از ملاقات‌های ذوالنون  ثبت شده است.