۱۴۶٬۶۱۹
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ' به ''
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' ' به '') |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
| پدیدآورندگان | | پدیدآورندگان | ||
| پدیدآوران = | | پدیدآوران = | ||
[[ | [[فخرالدین صفی، علی بن الحسین]] (نویسنده) | ||
[[معینیان، علی اصغر]] (مصحح) | [[معینیان، علی اصغر]] (مصحح) | ||
|زبان | |زبان | ||
| زبان = فارسی | | زبان = فارسی | ||
| کد کنگره = | | کد کنگره =/و2ر5 293/23 BP | ||
| موضوع =عارفان - سرگذشتنامه - نقشبندیه - سرگذشتنامه | | موضوع =عارفان - سرگذشتنامه - نقشبندیه - سرگذشتنامه | ||
|ناشر | |ناشر | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''رشحات عین الحیات'''، تألیف [[ | '''رشحات عین الحیات'''، تألیف [[فخرالدین صفی، علی بن الحسین|فخرالدین علی بن حسین واعظ کاشفی]] (867-939ق)، معروف به صفی، متنی است فارسی در دو جلد از آثار صوفیه که توسط [[معینیان، علیاصغر|علیاصغر معینیان]] با شیوه علمی - انتقادی تصحیح شده و با مقدمهای مبسوط و حواشی و تعلیقات سودمند به زیور طبع آراسته گشته است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
این اثر چهارمین کتابى است که در تراجم احوال بزرگان اهل تصوف، بعد از کتاب «کشف المحجوب» هجویرى و «[[تذکرة الأولیاء]]» شیخ [[عطار، محمد بن ابراهیم|فریدالدین عطار نیشابورى]] و «[[نفحات الأنس]]» مولانا [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامى]] به زبان فارسى نوشته شده و درعینحال اولین کتابى است که منحصرا در شرح حال بزرگان مشایخ یک سلسله از اهل تصوف، یعنى سلسله نقشبندیه تألیف شده است. کتاب، مشتمل است بر شرح حال و ذکر خوارق عادات و نقل گفتار و امثال و حکایات 135 تن از مشایخ نقشبندیه از آغاز تأسیس این سلسله تا زمان خواجه [[عبیداللّه احرار]] که معاصر مؤلف کتاب است و ترجمه احوال عدهای از یاران و اصحاب و خدام نزدیک خواجه و فرزندان خواجه و نیز ترجمه احوال مختصرى از جمعى از مشایخ ترک که در حدود ترکستان و خوارزم | این اثر چهارمین کتابى است که در تراجم احوال بزرگان اهل تصوف، بعد از کتاب «کشف المحجوب» هجویرى و «[[تذکرة الأولیاء]]» شیخ [[عطار، محمد بن ابراهیم|فریدالدین عطار نیشابورى]] و «[[نفحات الأنس]]» مولانا [[جامی، عبدالرحمن|عبدالرحمن جامى]] به زبان فارسى نوشته شده و درعینحال اولین کتابى است که منحصرا در شرح حال بزرگان مشایخ یک سلسله از اهل تصوف، یعنى سلسله نقشبندیه تألیف شده است. کتاب، مشتمل است بر شرح حال و ذکر خوارق عادات و نقل گفتار و امثال و حکایات 135 تن از مشایخ نقشبندیه از آغاز تأسیس این سلسله تا زمان خواجه [[احرار، عبیدالله بن محمود|عبیداللّه احرار]] که معاصر مؤلف کتاب است و ترجمه احوال عدهای از یاران و اصحاب و خدام نزدیک خواجه و فرزندان خواجه و نیز ترجمه احوال مختصرى از جمعى از مشایخ ترک که در حدود ترکستان و خوارزم مىزیستهاند و غالباً از پیروان مکتب طریقه [[یسوی، احمد|خواجه احمد یسوى]] بودهاند<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ج1، ص94</ref>. | ||
دیباچه کتاب در 30 صفحه به قلم دکتر [[نصرتالله کاسمی]] نوشته شده است. در این دیباچه، با بیانی شیوا و موجز، از عرفان ایرانیان و سیر تصوف و پیشرفت و توسعه آن در ایران سخن رفته و به تحولات و سیر تاریخی آن بهنحو شایسته اشاره شده است<ref>ر.ک: گنابادی، پروین، ص569-568</ref>. | دیباچه کتاب در 30 صفحه به قلم دکتر [[نصرتالله کاسمی]] نوشته شده است. در این دیباچه، با بیانی شیوا و موجز، از عرفان ایرانیان و سیر تصوف و پیشرفت و توسعه آن در ایران سخن رفته و به تحولات و سیر تاریخی آن بهنحو شایسته اشاره شده است<ref>ر.ک: گنابادی، پروین، ص569-568</ref>. | ||
| خط ۴۰: | خط ۴۰: | ||
سپس از صفحه 30 به بعد، مقدمه مصحح آغاز میشود که نویسنده در آن به معرفی کتاب و مختصری از اوضاع و احوال سیاسی و جغرافیایی و اجتماعی ماوراءالنهر و خراسان در قرن نهم میپردازد و از ظهور امیر تیمور و صفات و کردار او و شهر سمرقند و شاهرخ و خصال او و شهر هرات و فوت شاهرخ و میرزا الغبیک و چند تن دیگر از امرا و فرمانروایان ماوراءالنهر گفتگو میکند. از صفحه 26 ذیل عنوان سیر تصوف، مباحث سودمندی همچون زاهد و صوفی و عقاید صوفیان از قرن سوم به بعد و سلسلههای گوناگون صوفیان، مانند: محاسنیه، قصاریه، طیفوریه، جنیدیه، نوریه، سهلیه، سیاریه و جز آنها مورد بحث قرار گرفته است و سپس مهمترین فرقه تصوف در قرن نهم یا سلسله نقشبندیه که موضوع کتاب «رشحات عین الحیات» است، بهتفصیل با ذکر وجه تسمیه و موجد و مؤسس آن سلسله و دیگر موضوعات مربوط به آن فرقه و اصول و قواعد سیر و سلوک در سیر طریق بررسی گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص569</ref>. | سپس از صفحه 30 به بعد، مقدمه مصحح آغاز میشود که نویسنده در آن به معرفی کتاب و مختصری از اوضاع و احوال سیاسی و جغرافیایی و اجتماعی ماوراءالنهر و خراسان در قرن نهم میپردازد و از ظهور امیر تیمور و صفات و کردار او و شهر سمرقند و شاهرخ و خصال او و شهر هرات و فوت شاهرخ و میرزا الغبیک و چند تن دیگر از امرا و فرمانروایان ماوراءالنهر گفتگو میکند. از صفحه 26 ذیل عنوان سیر تصوف، مباحث سودمندی همچون زاهد و صوفی و عقاید صوفیان از قرن سوم به بعد و سلسلههای گوناگون صوفیان، مانند: محاسنیه، قصاریه، طیفوریه، جنیدیه، نوریه، سهلیه، سیاریه و جز آنها مورد بحث قرار گرفته است و سپس مهمترین فرقه تصوف در قرن نهم یا سلسله نقشبندیه که موضوع کتاب «رشحات عین الحیات» است، بهتفصیل با ذکر وجه تسمیه و موجد و مؤسس آن سلسله و دیگر موضوعات مربوط به آن فرقه و اصول و قواعد سیر و سلوک در سیر طریق بررسی گردیده است<ref>ر.ک: همان، ص569</ref>. | ||
آنگاه مصحح از صفحه 65 با شیوه محققانهای به شرح احوال مؤلف کتاب و تألیفات او و مختصری از ترجمه احوال پدر او کمالالدین حسین واعظ سبزواری معروف به [[کاشفی، حسین|ملا حسین کاشفی]] که از بزرگان علما و از دانشمندان مشهور و برجسته قرن نهم است، میپردازد. در این مقدمه جامع علاوه بر مطالب گوناگون که فهرستوار تذکر دادهاند، نثر کتاب نیز با نظری دقیق بررسی شده و از شیوه جملهبندی و مقایسه نثر کتاب با «[[تذکرة الأولیاء]]» و بحث در انواع فعل بهتفصیل و دقت تمام و عبارات فعلی و کنایات گفتگو شده و بهویژه در این بخش ذیل عنوان: «مختصات نثر رشحات»، بسیاری از نکات دستوری کتاب مورد تحقیق قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | آنگاه مصحح از صفحه 65 با شیوه محققانهای به شرح احوال مؤلف کتاب و تألیفات او و مختصری از ترجمه احوال پدر او کمالالدین حسین واعظ سبزواری معروف به [[کاشفی، حسین بن علی|ملا حسین کاشفی]] که از بزرگان علما و از دانشمندان مشهور و برجسته قرن نهم است، میپردازد. در این مقدمه جامع علاوه بر مطالب گوناگون که فهرستوار تذکر دادهاند، نثر کتاب نیز با نظری دقیق بررسی شده و از شیوه جملهبندی و مقایسه نثر کتاب با «[[تذکرة الأولیاء]]» و بحث در انواع فعل بهتفصیل و دقت تمام و عبارات فعلی و کنایات گفتگو شده و بهویژه در این بخش ذیل عنوان: «مختصات نثر رشحات»، بسیاری از نکات دستوری کتاب مورد تحقیق قرار گرفته است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
گذشته از دیباچه موجز و مقدمه مبسوط، متن کتاب نیز از هر جهت درخور توجه و مطالعه است؛ از ترجمه احوال عارفان گرفته تا شرح مناقب و نصایح سودمند و مواعظ پندآموز. کتاب رشحات مشتمل بر یک دیباچه مؤلف کتاب در دو سفر خود به ماوراءلنهر همه آن معلومات و اطلاعات را مستقیم و بیواسطه از خود خواجه [[عبیدالله احرار]] یا از یاران و نزدیکان خواجه شنیده و یا از نوشتههای دست اول آنها استفاده کرده است. یکی از نکتههای جالب و بااهمیت کتاب ذکر اسامی جغرافیایی آن است که مشتمل بر صدها ده و مزرعه و شهر با فاصلههای معین در اطراف شهرهای بزرگ چون سمرقند و بخارا و هرات است که شاید از این اسمها در مآخذ و منبعهای دیگر نتوان یافت؛ مثلاً در صفحه 15 مینویسد: «انداق دهی است بر سه فرسنگی بخارا و در مرو ده دیگری است بر دو فرسنگی شهر، آن را نیز انداق گویند» و در صفحه 62 «قبر وی در ده ارغندان است که از قصبه زندنی بر پنج فرسنگی بخارا» و نیز در همان صفحه مینویسد: «مولد شریف ایشان رامتین است که قصبه بزرگ است در ولایت بخارا در دو فرسنگی شهر و بر دهپارههای بسیار مشتمل است» و باز قسمت دیگر که مطالب قابل توجه است مطالبی آمده که ذیل عنوان «رشحه» میباشد و نام کتاب هم به همین مناسبت «رشحات عین الحیات» برگزیده شده است <ref>ر.ک: همان، ص571-570</ref>. | گذشته از دیباچه موجز و مقدمه مبسوط، متن کتاب نیز از هر جهت درخور توجه و مطالعه است؛ از ترجمه احوال عارفان گرفته تا شرح مناقب و نصایح سودمند و مواعظ پندآموز. کتاب رشحات مشتمل بر یک دیباچه مؤلف کتاب در دو سفر خود به ماوراءلنهر همه آن معلومات و اطلاعات را مستقیم و بیواسطه از خود خواجه [[احرار، عبیدالله بن محمود|عبیدالله احرار]] یا از یاران و نزدیکان خواجه شنیده و یا از نوشتههای دست اول آنها استفاده کرده است. یکی از نکتههای جالب و بااهمیت کتاب ذکر اسامی جغرافیایی آن است که مشتمل بر صدها ده و مزرعه و شهر با فاصلههای معین در اطراف شهرهای بزرگ چون سمرقند و بخارا و هرات است که شاید از این اسمها در مآخذ و منبعهای دیگر نتوان یافت؛ مثلاً در صفحه 15 مینویسد: «انداق دهی است بر سه فرسنگی بخارا و در مرو ده دیگری است بر دو فرسنگی شهر، آن را نیز انداق گویند» و در صفحه 62 «قبر وی در ده ارغندان است که از قصبه زندنی بر پنج فرسنگی بخارا» و نیز در همان صفحه مینویسد: «مولد شریف ایشان رامتین است که قصبه بزرگ است در ولایت بخارا در دو فرسنگی شهر و بر دهپارههای بسیار مشتمل است» و باز قسمت دیگر که مطالب قابل توجه است مطالبی آمده که ذیل عنوان «رشحه» میباشد و نام کتاب هم به همین مناسبت «رشحات عین الحیات» برگزیده شده است <ref>ر.ک: همان، ص571-570</ref>. | ||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||