۱٬۵۹۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
متن کتاب شامل 72 درس از مؤلف و سه ملحقه است. دروس کتاب بسیار مختصر ذکر شده است. | متن کتاب شامل 72 درس از مؤلف و سه ملحقه است. دروس کتاب بسیار مختصر ذکر شده است. | ||
مطالب کتاب، در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول اعراب است که از درس اول تا پایان درس 66 را شامل | مطالب کتاب، در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول اعراب است که از درس اول تا پایان درس 66 را شامل میشود. و بخش دوم مفردات است که مشتمل بر شش درس آخر کتاب است. | ||
مؤلف، در بیان دروس از آیات قرآن کریم، روایات شریف و اشعار عربی استفاده نموده است. | مؤلف، در بیان دروس از آیات قرآن کریم، روایات شریف و اشعار عربی استفاده نموده است. | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
مؤلف، در مقدمه | مؤلف، در مقدمه در مورد علم نحو مطالبی به اختصار بیان کرده و پیرامون مطالب و مباحث کتاب نکاتی را ذکر نموده است<ref>مقدمه، ص13</ref>. | ||
مطالب و مباحث مفید در علم نحو در دو بخش و در ضمن 72 درس بیان شده است. | |||
تنظیم هر درس بدین صورت انجام گرفته است. | تنظیم هر درس بدین صورت انجام گرفته است. | ||
خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
مؤلف، شماره و عنوان هر درس را در ابتدا ذکر کرده است. | مؤلف، شماره و عنوان هر درس را در ابتدا ذکر کرده است. | ||
قبل از شروع مطالب، چند سؤال با این عنوان مطرح | قبل از شروع مطالب، چند سؤال با این عنوان مطرح میشود. | ||
عنوان سؤالات: «یتوقع من الطلاب ان یکون ـ فی نهایة الدروس ـ قادراً علی اجابة عن الاسئلة التالیة»<ref>متن کتاب، ص16</ref>. | عنوان سؤالات: «یتوقع من الطلاب ان یکون ـ فی نهایة الدروس ـ قادراً علی اجابة عن الاسئلة التالیة»<ref>متن کتاب، ص16</ref>. | ||
سپس مطالب هر درس بیان | سپس مطالب هر درس بیان و در پایان هر درس دو تمرین ذکر شده است. | ||
مؤلف، هدف از بیان دو تمرین را چنین بیان | مؤلف، هدف از بیان دو تمرین را چنین بیان مینماید: | ||
«تمرین اول، نظم | «تمرین اول، نظم نثر، شعری از کتابهای نحوی است که کل مباحث درس در آن است یا مباحث تکمیلی هر درس در آن ذکر شده است. هدف از این تمرین، خواندن صحیح متن آن و آشنایی با متون کتابهای نحوی دیگر است<ref>مقدمه کتاب، ص14</ref>. | ||
تمرین دوم تطبیق مطالب و مباحث درس بر دو یا چند روایت از معصومین(ع) است»<ref>همان، ص14</ref>. | تمرین دوم تطبیق مطالب و مباحث درس بر دو یا چند روایت از معصومین(ع) است»<ref>همان، ص14</ref>. | ||
جهت آشنایی با شیوه کار مؤلف و مطالب و مباحث کتاب، | جهت آشنایی با شیوه کار مؤلف و مطالب و مباحث کتاب، خلاصهای از برخی دروس دو بخش کتاب ارائه میشود. | ||
بخش اول اعراب: | بخش اول اعراب: | ||
خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
اولین درس بخش اول کتاب پیرامون نحو و موضوع آن است<ref>متن، ص16</ref>. | اولین درس بخش اول کتاب پیرامون نحو و موضوع آن است<ref>متن، ص16</ref>. | ||
مؤلف، پس از ذکر چهار سؤال، به تعریف نحو، فایده و موضوع علم نحو، کلمه، کلام، جمله و اقسام جمله | مؤلف، پس از ذکر چهار سؤال، به تعریف نحو، فایده و موضوع علم نحو، کلمه، کلام، جمله و اقسام جمله میپردازد<ref>همان، ص16</ref>. | ||
برخی از این | برخی از این تعریفها از دیدگاه مؤلف: | ||
«نحو: نحو عبارت است از قواعدی که، به سبب آن قواعد وضعیت الفاظ عرب از نظر اعراب و بنا و ساختار و وضعیت | «نحو: نحو عبارت است از قواعدی که، به سبب آن قواعد وضعیت الفاظ عرب از نظر اعراب و بنا و ساختار و وضعیت جملهها از مفردات شناخته میشود»<ref>همان، ص16</ref>. | ||
«فایده و موضوع علم نحو: فایده آن حفاظت و مصونیت زبان از خطای لفظی در کلام عرب و شناخت صحیح کلمات عربی از ناصحیح است. موضوع علم نحو کلمه و کلام است»<ref>همان، ص16</ref>. | «فایده و موضوع علم نحو: فایده آن حفاظت و مصونیت زبان از خطای لفظی در کلام عرب و شناخت صحیح کلمات عربی از ناصحیح است. موضوع علم نحو کلمه و کلام است»<ref>همان، ص16</ref>. | ||
جمله بر دو قسم است: | جمله بر دو قسم است: | ||
# جمله اسمیه: | # جمله اسمیه: جملهای که رکن اول آن اسم است و با اسم شروع میشود مانند العجزُ آفة. | ||
# جمله فعلیه: | # جمله فعلیه: جملهای که رکن اول آن فعل است و با فعل آغاز میشود مانند جاء الحق»<ref>همان، ص16</ref>. | ||
درس دیگر که به بیان مقدمات و مطالب ابتدایی اعراب | درس دیگر که به بیان مقدمات و مطالب ابتدایی اعراب میپردازد پیرامون علائم اسم، فعل و حرف است<ref>همان، ص18</ref>. | ||
در این درس مؤلف، پس از ذکر سؤالات ابتدای درس شش علامت در مورد اسم و هفت علامت در مورد فعل بیان | در این درس مؤلف، پس از ذکر سؤالات ابتدای درس شش علامت در مورد اسم و هفت علامت در مورد فعل بیان میکند<ref>همان، ص18</ref>. | ||
علائم اسم: 1.صحت اخبار از آن؛ 2. جر؛ 3. تنوین؛ 4. نداء؛ 5. ال غیر موصوله؛ 6. تصغیر»<ref>همان، ص18</ref>. | علائم اسم: 1.صحت اخبار از آن؛ 2. جر؛ 3. تنوین؛ 4. نداء؛ 5. ال غیر موصوله؛ 6. تصغیر»<ref>همان، ص18</ref>. | ||
خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
علائم فعل:«1. جزم؛ 2. اتصال ضمائر بارزه مرفوعه؛ 3. اتصال تاء تأنیث ساکنه؛ 4. اتصال نون تاکید ثقیله یا خفیفه؛ 5. دخول قد بر آن؛ 6. دخول سین؛ 7. دخول سوف»<ref>همان، ص19</ref>. | علائم فعل:«1. جزم؛ 2. اتصال ضمائر بارزه مرفوعه؛ 3. اتصال تاء تأنیث ساکنه؛ 4. اتصال نون تاکید ثقیله یا خفیفه؛ 5. دخول قد بر آن؛ 6. دخول سین؛ 7. دخول سوف»<ref>همان، ص19</ref>. | ||
«علامت حرف: حرف شناخته | «علامت حرف: حرف شناخته میشود به نداشتن علائم اسم و فعل»<ref>همان، ص19</ref>. | ||
مؤلف، برای هر یک از علائم اسم و فعل مثال ذکر | مؤلف، برای هر یک از علائم اسم و فعل مثال ذکر میکند. | ||
دو تمرین این درس به این ترتیب است: | دو تمرین این درس به این ترتیب است: | ||
خط ۱۲۰: | خط ۱۲۰: | ||
بخش دوم مفردات: | بخش دوم مفردات: | ||
مقصود از مفردات در این جا عبارت از حروف و آن چه که معنای حرف را | مقصود از مفردات در این جا عبارت از حروف و آن چه که معنای حرف را میدهد از اسماء و ظروف، است<ref>همان، ص171</ref>. | ||
برخی از این موارد، در بخش اول بیان شده است مانند حروف مشبهه بالفعل، حروف جر، عطف، نداء و ادات شرط. | برخی از این موارد، در بخش اول بیان شده است مانند حروف مشبهه بالفعل، حروف جر، عطف، نداء و ادات شرط. | ||
مؤلف، در شروع این بخش تحت عنوان تمهید در مورد اهمیت و جایگاه مفردات در زبان عربی چند سطری توضیح | مؤلف، در شروع این بخش تحت عنوان تمهید در مورد اهمیت و جایگاه مفردات در زبان عربی چند سطری توضیح میدهد<ref>همان، ص171</ref>. | ||
درس اول بخش مفردات، در مورد حروف تنبیه و عرض و تحضیض است<ref>همان، ص172</ref>. | درس اول بخش مفردات، در مورد حروف تنبیه و عرض و تحضیض است<ref>همان، ص172</ref>. | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۳۲: | ||
حروف عرض و تحضیض: این حروف عبارتند از«هلّا»،«الّا»،«لولا»، «لوما» و «الا». | حروف عرض و تحضیض: این حروف عبارتند از«هلّا»،«الّا»،«لولا»، «لوما» و «الا». | ||
این حروف اختصاص به | این حروف اختصاص به جملههای فعلیه خبریه دارند و درصدر کلام میآیند و معنای آنها طلب شئ است<ref>همان، ص173</ref>. | ||
عناوین دروس دیگر این بخش عبارت است از: | عناوین دروس دیگر این بخش عبارت است از: |