شکوه فقاهت یادنامه مرحوم آیة‌الله حاج آقا حسین بروجردی (قدس‌سره): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ شکوه فقاهت: یادنامه مرحوم آیة الله حاج آقا حسین بروجردی قدس سره را بدون برجای‌گذاشتن تغییرمسیر به [[شکوه فقاهت؛ یادنام...)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۵۷: خط ۵۷:
1. مقالات به ترتيب وصول و انجام امور فنى تنظيم شده و در تقدم و تأخر مقالات جهات ديگر در نظر نبوده است؛
1. مقالات به ترتيب وصول و انجام امور فنى تنظيم شده و در تقدم و تأخر مقالات جهات ديگر در نظر نبوده است؛


2. به لحاظ پاره‌اى ملاحظات، القاب حوزوى و دانشگاهى نويسندگان محترم مقالات حذف گرديده است (مقدمه ناشر، ص8).
2. به لحاظ پاره‌اى ملاحظات، القاب حوزوى و دانشگاهى نويسندگان محترم مقالات حذف گرديده است <ref>مقدمه ناشر، ص8</ref>.


پيش از ارائه مقالات، پيام رهبر معظم انقلاب اسلامى به مناسبت سى‌امين سال رحلت حضرت آيت‌الله بروجردى ارائه شده است. در بخشى از اين پيام مى‌خوانيم: «علم و تقوا و اخلاص و روشن‌بينى و بزرگ‌منشى و كياست و نوآورى و جامع‌نگرى و خستگى‌ناپذيرى و بسى خصلت‌هاى كمياب و نفيس ديگر از اين مرد بزرگ و ذخيره الهى، چنان شخصيت ذوابعاد و عظيمى فراهم آورده بود كه نظير آن را در فقهاى صاحب‌نام و برخوردار از زعامت، به‌ندرت مى‌توان يافت» (پيام رهبرى، ص9).
پيش از ارائه مقالات، پيام رهبر معظم انقلاب اسلامى به مناسبت سى‌امين سال رحلت حضرت آيت‌الله بروجردى ارائه شده است. در بخشى از اين پيام مى‌خوانيم: «علم و تقوا و اخلاص و روشن‌بينى و بزرگ‌منشى و كياست و نوآورى و جامع‌نگرى و خستگى‌ناپذيرى و بسى خصلت‌هاى كمياب و نفيس ديگر از اين مرد بزرگ و ذخيره الهى، چنان شخصيت ذوابعاد و عظيمى فراهم آورده بود كه نظير آن را در فقهاى صاحب‌نام و برخوردار از زعامت، به‌ندرت مى‌توان يافت» <ref>پيام رهبرى، ص9</ref>.


در ادامه، متن مقالات فارسى و عربى درج گرديده كه گزارشى مختصر از هركدام ارائه مى‌شود:
در ادامه، متن مقالات فارسى و عربى درج گرديده كه گزارشى مختصر از هركدام ارائه مى‌شود:


1. «نگرشى بر زندگانى آيت‌الله‌العظمى بروجردى»، به قلم على كريمى جهرمى: بررسى زندگانى ايشان با نگاهى به سخنان علماى اهل سنت، جورج جورداق مسيحى و همچنين علماى شيعه درباره آن عالم وارسته آغاز شده است. پس از آن زواياى مختلف علمى، اخلاقى و اجتماعى زندگى ايشان مطرح شده است. يكى از برجسته‌ترين خدمات آن زعيم بزرگ، احياى آثار گذشتگان و علماى سلف بوده است (ر.ك: متن كتاب، ص39).
1. «نگرشى بر زندگانى آيت‌الله‌العظمى بروجردى»، به قلم على كريمى جهرمى: بررسى زندگانى ايشان با نگاهى به سخنان علماى اهل سنت، جورج جورداق مسيحى و همچنين علماى شيعه درباره آن عالم وارسته آغاز شده است. پس از آن زواياى مختلف علمى، اخلاقى و اجتماعى زندگى ايشان مطرح شده است. يكى از برجسته‌ترين خدمات آن زعيم بزرگ، احياى آثار گذشتگان و علماى سلف بوده است <ref>ر.ك: متن كتاب، ص39</ref>.


2. «القضاء»: بخشى از تقريرات درس خارج بحث قضاست كه توسط آيت‌الله بروجردى حدود يك سال پيش از رحلت بيان شده و توسط سيد عبدالرسول شريعتمدارى جهرمى به زبان عربى به رشته تحرير درآمده است (ر.ك: همان، ص59).
2. «القضاء»: بخشى از تقريرات درس خارج بحث قضاست كه توسط آيت‌الله بروجردى حدود يك سال پيش از رحلت بيان شده و توسط سيد عبدالرسول شريعتمدارى جهرمى به زبان عربى به رشته تحرير درآمده است <ref>ر.ك: همان، ص59</ref>.


3. «الصلاة في اللباس المشكوك»: يكى از محورهاى درس خارج فقه آيت‌الله بروجردى (حدود 1371ق) بوده كه توسط آيت‌الله سيد عبدالرسول شريعتمدارى جهرمى به زبان عربى به نگارش درآمده است (ر.ك: همان، ص107).
3. «الصلاة في اللباس المشكوك»: يكى از محورهاى درس خارج فقه آيت‌الله بروجردى (حدود 1371ق) بوده كه توسط آيت‌الله سيد عبدالرسول شريعتمدارى جهرمى به زبان عربى به نگارش درآمده است <ref>ر.ك: همان، ص107</ref>.


4. «شرح حال علامه سيد محمد بن عبدالكريم طباطبايى»: مقاله‌اى به قلم آيت‌الله بروجردى است كه شرح حال مفصلى راجع به زندگى‌نامه اين جدّ بزرگوار خود نوشته و تا حدود زيادى نسل ايشان را به‌طور اجمال و فهرست‌وار متذكر شده است. اين مقاله گوياى تسلط فراوان ايشان در علم انساب است (ر.ك: همان، ص128).
4. «شرح حال علامه سيد محمد بن عبدالكريم طباطبايى»: مقاله‌اى به قلم آيت‌الله بروجردى است كه شرح حال مفصلى راجع به زندگى‌نامه اين جدّ بزرگوار خود نوشته و تا حدود زيادى نسل ايشان را به‌طور اجمال و فهرست‌وار متذكر شده است. اين مقاله گوياى تسلط فراوان ايشان در علم انساب است <ref>ر.ك: همان، ص128</ref>.


5. «مزايا و خدمات مرحوم آيت‌الله بروجردى»: از جمله مقالات شهيد مطهرى است كه نخستين بار در كتاب «بحثى درباره مرجعيت و روحانيت» در سال 1341ش به چاپ رسيده است. مقايسه روش فقهى ايشان و روش فقهى متأخرين در قرون اخير، از جمله مباحث مطرح‌شده در اين مقاله است. نويسنده در انتهاى مقاله، هدف از نگارش آن را بيان درسى براى اجتماع و تذكرى براى كسانى دانسته كه ميل دارند بار گران زعامت روحانى را به دوش بكشند (ر.ك: همان، ص170).
5. «مزايا و خدمات مرحوم آيت‌الله بروجردى»: از جمله مقالات شهيد مطهرى است كه نخستين بار در كتاب «بحثى درباره مرجعيت و روحانيت» در سال 1341ش به چاپ رسيده است. مقايسه روش فقهى ايشان و روش فقهى متأخرين در قرون اخير، از جمله مباحث مطرح‌شده در اين مقاله است. نويسنده در انتهاى مقاله، هدف از نگارش آن را بيان درسى براى اجتماع و تذكرى براى كسانى دانسته كه ميل دارند بار گران زعامت روحانى را به دوش بكشند <ref>ر.ك: همان، ص170</ref>.


6. «آيت‌الله العظمى بروجردى قله رفيع فضيلت و تقوا»: مقاله‌اى است فارسى به قلم على محامد، كه ويژگى‌هاى شخصيتى آيت‌الله بروجردى، مكانت علمى و مكتب فقهى و رجالى و نيز ديدگاه آيت‌الله بروجردى درباره ولايت فقيه، از جمله موضوعات مطرح‌شده در اين مقاله است (ر.ك: همان، ص186-171).
6. «آيت‌الله العظمى بروجردى قله رفيع فضيلت و تقوا»: مقاله‌اى است فارسى به قلم على محامد، كه ويژگى‌هاى شخصيتى آيت‌الله بروجردى، مكانت علمى و مكتب فقهى و رجالى و نيز ديدگاه آيت‌الله بروجردى درباره ولايت فقيه، از جمله موضوعات مطرح‌شده در اين مقاله است <ref>ر.ك: همان، ص186-171</ref>.


7. «قاعده من أدرك از نگاه آيت‌الله بروجردى»، به قلم محمد رحمانى، به مناسبت بزرگداشت آيت‌الله بروجردى: اين مقاله نگاهى است بر نظريات ايشان درباره قاعده «من أدرك ركعة من الصلاة فقد أدرك الصلاة» (ر.ك: همان، ص187).
7. «قاعده من أدرك از نگاه آيت‌الله بروجردى»، به قلم محمد رحمانى، به مناسبت بزرگداشت آيت‌الله بروجردى: اين مقاله نگاهى است بر نظريات ايشان درباره قاعده «من أدرك ركعة من الصلاة فقد أدرك الصلاة» <ref>ر.ك: همان، ص187</ref>.


8. «جامع كافى در نگاه آيت‌الله بروجردى»: تأليف محمدتقى دانش، بررسى اسانيد كتاب كافى است. در ابتداى اين مقاله خلاصه‌اى از نظريه‌هاى دانشمندان در زمينه اعتبار كافى و مقدار آن ذكر شده و سپس ديدگاه آيت‌الله بروجردى در زمينه هريك از اين نظريه‌ها بيان شده است. بررسى شخصيت محمد بن الحسن كه در روايات كافى آمده از ديگر مطالب مطرح‌شده در اين مقاله است (ر.ك: همان، 221-209).
8. «جامع كافى در نگاه آيت‌الله بروجردى»: تأليف محمدتقى دانش، بررسى اسانيد كتاب كافى است. در ابتداى اين مقاله خلاصه‌اى از نظريه‌هاى دانشمندان در زمينه اعتبار كافى و مقدار آن ذكر شده و سپس ديدگاه آيت‌الله بروجردى در زمينه هريك از اين نظريه‌ها بيان شده است. بررسى شخصيت محمد بن الحسن كه در روايات كافى آمده از ديگر مطالب مطرح‌شده در اين مقاله است <ref>ر.ك: همان، 221-209</ref>.


9. «نگاهى به كتاب جامع أحاديث الشيعة»: نوشته محمدعلى سلطانى، به بررسى اهداف و شيوه نگارش كتاب مذكور پرداخته است. آيت‌الله بروجردى خود هدف از نگارش اين كتاب را نگارش كتابى جامع دانسته كه همه آيات و روايت‌هاى مرتبط با فروع فقهى و اصولى را كه در استنباط فقهى بدان‌ها نياز است در آن بياورد. از تكرار، تقطيع و افزودنى‌هاى غير لازم پرهيز كند تا راه دستيابى به احاديث آسان گردد و فقيه با داشتن آن نيازمند كتاب ديگرى نباشد. كتاب با روش و شيوه ويژه‌اى تنظيم گشته است؛ روشى كه از بهترين بهره‌دهى و كم‌ترين نقص و كمبود برخوردار است (ر.ك: همان، ص227-226).
9. «نگاهى به كتاب جامع أحاديث الشيعة»: نوشته محمدعلى سلطانى، به بررسى اهداف و شيوه نگارش كتاب مذكور پرداخته است. آيت‌الله بروجردى خود هدف از نگارش اين كتاب را نگارش كتابى جامع دانسته كه همه آيات و روايت‌هاى مرتبط با فروع فقهى و اصولى را كه در استنباط فقهى بدان‌ها نياز است در آن بياورد. از تكرار، تقطيع و افزودنى‌هاى غير لازم پرهيز كند تا راه دستيابى به احاديث آسان گردد و فقيه با داشتن آن نيازمند كتاب ديگرى نباشد. كتاب با روش و شيوه ويژه‌اى تنظيم گشته است؛ روشى كه از بهترين بهره‌دهى و كم‌ترين نقص و كمبود برخوردار است <ref>ر.ك: همان، ص227-226</ref>.


10. «چشم‌اندازى بر ديدگاه سياسى آيت‌الله بروجردى»: به قلم محمد محمدى اشتهاردى به رشته تحرير درآمده است. نويسنده در بخشى از اين مقاله چنين مى‌نويسد: «آيت‌الله بروجردى در بحث ولايت فقيه، داراى تجزيه و تحليل قاطع بود كه با توجه به آن مى‌توان به‌روشنى انديشه پيوند و آميختگى سياست و دين را از ديدگاه ايشان شناخت». سپس با ذكر نمونه‌هايى از دخالت فكرى و عملى آيت‌الله بروجردى در امور سياسى و شئون اجتماعى چنين نتيجه مى‌گيرد كه آن مرجع كل نيز سياست صحيح را از اسلام ناب، هرگز جدا نمى‌دانست و مسائل سياسى را با فكر باز و پويا دنبال مى‌نمود و با توجه به شرايط زمان و مكان و مقايسه دو قانون اهم و مهم، در فكر و عمل، خط بطلان بر تز جدايى دين از سياست كشيد (ر.ك: همان، ص237 و 246).
10. «چشم‌اندازى بر ديدگاه سياسى آيت‌الله بروجردى»: به قلم محمد محمدى اشتهاردى به رشته تحرير درآمده است. نويسنده در بخشى از اين مقاله چنين مى‌نويسد: «آيت‌الله بروجردى در بحث ولايت فقيه، داراى تجزيه و تحليل قاطع بود كه با توجه به آن مى‌توان به‌روشنى انديشه پيوند و آميختگى سياست و دين را از ديدگاه ايشان شناخت». سپس با ذكر نمونه‌هايى از دخالت فكرى و عملى آيت‌الله بروجردى در امور سياسى و شئون اجتماعى چنين نتيجه مى‌گيرد كه آن مرجع كل نيز سياست صحيح را از اسلام ناب، هرگز جدا نمى‌دانست و مسائل سياسى را با فكر باز و پويا دنبال مى‌نمود و با توجه به شرايط زمان و مكان و مقايسه دو قانون اهم و مهم، در فكر و عمل، خط بطلان بر تز جدايى دين از سياست كشيد <ref>ر.ك: همان، ص237 و 246</ref>.


از صفحه 247 يادنامه، مقالاتى ارائه شده كه اگرچه در ابتداى برخى مى‌خوانيم: «نگارنده به پاس خدمات بى‌شائبه معظم‌له به جهان بشريت و اسلام، رساله «هلال» را به ساحت آن «بدر كامل» تقديم مى‌دارد» (ر.ك: همان، ص313)، اما ارتباط كاملى با يادنامه آيت‌الله بروجردى ندارند؛ اين مقالات عبارتند از:
از صفحه 247 يادنامه، مقالاتى ارائه شده كه اگرچه در ابتداى برخى مى‌خوانيم: «نگارنده به پاس خدمات بى‌شائبه معظم‌له به جهان بشريت و اسلام، رساله «هلال» را به ساحت آن «بدر كامل» تقديم مى‌دارد» <ref>ر.ك: همان، ص313</ref>، اما ارتباط كاملى با يادنامه آيت‌الله بروجردى ندارند؛ اين مقالات عبارتند از:


11. محورهاى ضرورت اجراى عدالت: محمدرضا حكيمى؛
11. محورهاى ضرورت اجراى عدالت: محمدرضا حكيمى؛
خط ۱۰۷: خط ۱۰۷:
21. فاطمه‌هاى ده‌گانه: مرتضى حسينى نجومى.
21. فاطمه‌هاى ده‌گانه: مرتضى حسينى نجومى.


پايان بخش كتاب، خاطرات علما درباره آن مرحوم است. در ابتداى اين بخش مى‌خوانيم: «از آنجا كه خاطرات علما درباره فقيه بزرگوار آيت‌الله بروجردى بسيار است و بخش اعظم آن خاطرات در ويژه‌نامه مجله حوزه (شماره 43-44) آمده است، در اينجا به نمونه‌هايى اندك از خاطرات اشاره مى‌شود؛ تا يادنامه خالى از بخش خاطرات نباشد. گفتنى است كه بخش كوچكى از اين خاطرات (حدود 8 صفحه) برگرفته از آن ويژه‌نامه است» (ر.ك: همان، ص506).
پايان بخش كتاب، خاطرات علما درباره آن مرحوم است. در ابتداى اين بخش مى‌خوانيم: «از آنجا كه خاطرات علما درباره فقيه بزرگوار آيت‌الله بروجردى بسيار است و بخش اعظم آن خاطرات در ويژه‌نامه مجله حوزه (شماره 43-44) آمده است، در اينجا به نمونه‌هايى اندك از خاطرات اشاره مى‌شود؛ تا يادنامه خالى از بخش خاطرات نباشد. گفتنى است كه بخش كوچكى از اين خاطرات (حدود 8 صفحه) برگرفته از آن ويژه‌نامه است» <ref>ر.ك: همان، ص506</ref>.


== وضعيت كتاب ==
== وضعيت كتاب ==
خط ۱۱۴: خط ۱۱۴:
فهرست مطالب در ابتداى كتاب و آدرس آيات، روايات و منابع در پاورقى‌هاى آن ذكر شده است.
فهرست مطالب در ابتداى كتاب و آدرس آيات، روايات و منابع در پاورقى‌هاى آن ذكر شده است.


==پانويس ==
<references />
== منابع مقاله ==
== منابع مقاله ==


مقدمه و متن كتاب.
مقدمه و متن كتاب.
خط ۱۲۶: خط ۱۲۷:
[[رده:فقه و اصول]]
[[رده:فقه و اصول]]
[[رده:طبقات و تراجم فقها]]
[[رده:طبقات و تراجم فقها]]
۵۳٬۳۲۷

ویرایش