۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'شيخ انصارى ' به 'شيخ انصارى '
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ الـمواهب في تحریر أحکام المکاسب را به المواهب في تحرير أحكام المكاسب منتقل کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'شيخ انصارى ' به 'شيخ انصارى ') |
||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
تمهيد | تمهيد | ||
در اين قسمت ابتدا رواياتى كه قواعد كليه را در احكام مكاسب تبيين نمودهاند ذكر شده است. اولين روايت از تحف العقول است كه روايت مفصلى بوده و مرحوم شيخ انصارى نيز در ابتداى مكاسب بدان اشاره فرمودهاند. مؤلف براى روشن شدن تكليف اين روايت بحثى را راجع به حسن بن على بن حسين بن شعبه حرّانى مؤلف كتاب تحف العقول و بحث ديگرى را راجع به خود كتاب تحف العقول بيان نموده است. روايت بعدى از فقه رضوى است كه مىفرمايد: «... اعلم يرحمك اللّه أن كل مأمور به ممّا هو من على العباد و قوام لهم في أمورهم من وجوه الصلاح الذي لا يقيمهم غيره و ممّا يأكلون و يشربون و يلبسون و ينكحون و يملكون و يستعملون، فهذا كلّه حلال بيعه و شراؤه و هبته و عاريته و كل أمر يكون فيه الفساد ممّا قد نهي عنه من جهة أكله و شربه و لبسه و نكاحه و إمساكه لوجه الفساد و مثل الميتة و الدم و لحم الخنزير و الربا و جميع الفواحش و لحوم السباع و الخمر و ما أشبه ذلك و حرام ضار للجسم و فساد للنفس». مؤلف در ادامه بحث ديگرى را راجع به كتاب فقه رضوى بيان كرده و اقوال متعدد را در باره آن مطرح نموده است. | در اين قسمت ابتدا رواياتى كه قواعد كليه را در احكام مكاسب تبيين نمودهاند ذكر شده است. اولين روايت از تحف العقول است كه روايت مفصلى بوده و مرحوم [[شيخ انصارى]] نيز در ابتداى مكاسب بدان اشاره فرمودهاند. مؤلف براى روشن شدن تكليف اين روايت بحثى را راجع به حسن بن على بن حسين بن شعبه حرّانى مؤلف كتاب تحف العقول و بحث ديگرى را راجع به خود كتاب تحف العقول بيان نموده است. روايت بعدى از فقه رضوى است كه مىفرمايد: «... اعلم يرحمك اللّه أن كل مأمور به ممّا هو من على العباد و قوام لهم في أمورهم من وجوه الصلاح الذي لا يقيمهم غيره و ممّا يأكلون و يشربون و يلبسون و ينكحون و يملكون و يستعملون، فهذا كلّه حلال بيعه و شراؤه و هبته و عاريته و كل أمر يكون فيه الفساد ممّا قد نهي عنه من جهة أكله و شربه و لبسه و نكاحه و إمساكه لوجه الفساد و مثل الميتة و الدم و لحم الخنزير و الربا و جميع الفواحش و لحوم السباع و الخمر و ما أشبه ذلك و حرام ضار للجسم و فساد للنفس». مؤلف در ادامه بحث ديگرى را راجع به كتاب فقه رضوى بيان كرده و اقوال متعدد را در باره آن مطرح نموده است. | ||
روايت سوم، روايت دعائم الاسلام است كه قاضى نعمان از امام صادق(عليه السلام) آورده است؛ حضرت فرمود: «الحلال من البيوع كل ما هو حلال من المأكول و المشروب و غير ذلك ممّا هو قوام للناس و صلاح و مباح لهم الانتفاع به و ما كان محرّما أصله منهيا عنه لم يجز بيعه و لا شراؤه». در اينجا هم در باره كتاب و مؤلف آن مباحثى مطرح گرديده است. | روايت سوم، روايت دعائم الاسلام است كه قاضى نعمان از امام صادق(عليه السلام) آورده است؛ حضرت فرمود: «الحلال من البيوع كل ما هو حلال من المأكول و المشروب و غير ذلك ممّا هو قوام للناس و صلاح و مباح لهم الانتفاع به و ما كان محرّما أصله منهيا عنه لم يجز بيعه و لا شراؤه». در اينجا هم در باره كتاب و مؤلف آن مباحثى مطرح گرديده است. | ||
| خط ۶۷: | خط ۶۷: | ||
دوّمين قسمت تمهيد راجع به تقسيمات مكاسب است مؤلف با توجه به ادله، مكاسب را به چند بخش تقسيم كرده كه عبارتند از: واجب كه معيشت انسان با آن انجام مىشود، مستّحب، مكاسبى هستند كه براى توسعه در امور عيال انجام مىپذيرد، مكروه، مكاسبى هستند كه يا با احتكار يا تحمّل مشقّت و... حاصل مىشوند، مباح، مكاسبى هستند كه با تركشان هيچ اتفاقى نمىافتد؛ به عبارت ديگر نياز خاصّى به آن كسب وجود ندارد. محظور، مكاسبى هستند كه پول به دست آمده از آنها در امور حرام هزينه مىشود. | دوّمين قسمت تمهيد راجع به تقسيمات مكاسب است مؤلف با توجه به ادله، مكاسب را به چند بخش تقسيم كرده كه عبارتند از: واجب كه معيشت انسان با آن انجام مىشود، مستّحب، مكاسبى هستند كه براى توسعه در امور عيال انجام مىپذيرد، مكروه، مكاسبى هستند كه يا با احتكار يا تحمّل مشقّت و... حاصل مىشوند، مباح، مكاسبى هستند كه با تركشان هيچ اتفاقى نمىافتد؛ به عبارت ديگر نياز خاصّى به آن كسب وجود ندارد. محظور، مكاسبى هستند كه پول به دست آمده از آنها در امور حرام هزينه مىشود. | ||
آخرين قسمت تمهيد مربوط مىشود به مفهوم حرمت تكسّب كه به دو صورت حرمت تكليفى و حرمت وضعى مىباشد. شيخ انصارى حرمت تكليفى كسب را به حرمت نقل و انتقالى كه به قصد ترتيب اثر حرام انجام مىشود معنا كردهاند. مؤلف به اين كلام اشكال كرده كه توضيح بيشترش با مراجعه به كتاب حاصل مىشود. | آخرين قسمت تمهيد مربوط مىشود به مفهوم حرمت تكسّب كه به دو صورت حرمت تكليفى و حرمت وضعى مىباشد. [[شيخ انصارى]] حرمت تكليفى كسب را به حرمت نقل و انتقالى كه به قصد ترتيب اثر حرام انجام مىشود معنا كردهاند. مؤلف به اين كلام اشكال كرده كه توضيح بيشترش با مراجعه به كتاب حاصل مىشود. | ||
حرمت وضعى كسب هم عبارت از فساد معامله است به طورى كه هيچ اثر شرعى يا قانونى بر آن مترتّب نگردد. | حرمت وضعى كسب هم عبارت از فساد معامله است به طورى كه هيچ اثر شرعى يا قانونى بر آن مترتّب نگردد. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
اكتساب با چيزى كه هيچ منفعت حلالى در آن وجود ندارد | اكتساب با چيزى كه هيچ منفعت حلالى در آن وجود ندارد | ||
شيخ انصارى در اين مورد فرموده حرمت كسب در اينجا از قبيل فساد معامله و عدم تملّك ثمن مىباشد. | [[شيخ انصارى]] در اين مورد فرموده حرمت كسب در اينجا از قبيل فساد معامله و عدم تملّك ثمن مىباشد. | ||
از جمله مباحثى كه مؤلف در ذيل اين بخش عنوان نموده اين است كه آيا منفعتهاى معتدبه فقط در اينجا ملاك هستند يا اعم از آنها؟ مثلا معاملهاى كه منفعت حلال قابل توجهى ندارد مانند معاملات سفهى بسيارى كه در خارج انجام مىشود آيا آنها هم حرام هستند و ثمنشان قابل تملك نيست؟ مؤلف مىفرمايد: خير منظور معاملاتى هستند كه هيچ منفعت حلالى در آنها وجود ندارد. | از جمله مباحثى كه مؤلف در ذيل اين بخش عنوان نموده اين است كه آيا منفعتهاى معتدبه فقط در اينجا ملاك هستند يا اعم از آنها؟ مثلا معاملهاى كه منفعت حلال قابل توجهى ندارد مانند معاملات سفهى بسيارى كه در خارج انجام مىشود آيا آنها هم حرام هستند و ثمنشان قابل تملك نيست؟ مؤلف مىفرمايد: خير منظور معاملاتى هستند كه هيچ منفعت حلالى در آنها وجود ندارد. | ||
| خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
اكتساب با عملى كه فى نفسه حرام است | اكتساب با عملى كه فى نفسه حرام است | ||
چهارمين نوع مكاسب محرمه كاسبى با كارهاى حرام است مانند رشوه گرفتن، سحر، غش در معامله، غناء، و...مؤلف در اين قسمت به تبع شيخ انصارى در مكاسب بيست و هشت مورد از مكاسب محرّمه را كه فعلشان فى نفسه حرام است مورد بررسى قرار داده است. | چهارمين نوع مكاسب محرمه كاسبى با كارهاى حرام است مانند رشوه گرفتن، سحر، غش در معامله، غناء، و...مؤلف در اين قسمت به تبع [[شيخ انصارى]] در مكاسب بيست و هشت مورد از مكاسب محرّمه را كه فعلشان فى نفسه حرام است مورد بررسى قرار داده است. | ||
ايشان بحث را در دو مقام دنبال كردهاند: | ايشان بحث را در دو مقام دنبال كردهاند: | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
[[رده:مباحث خاص فقه]] | [[رده:مباحث خاص فقه]] | ||
[[رده:معاملات]] | [[رده:معاملات]] | ||