۱۰۶٬۳۳۱
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
Hbaghizadeh (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''المسائل السفرية في النحو'''، اثر ابن هشام انصاری (متوفی 761ق)، رسالهای است کوتاه و مختصر پیرامون برخی از مسائل علم نحو که با تحقیق حاتم صالح ضامن منتشر شده است. | '''المسائل السفرية في النحو'''، اثر [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام انصاری]] (متوفی 761ق)، رسالهای است کوتاه و مختصر پیرامون برخی از مسائل علم نحو که با تحقیق [[ضامن، حاتم صالح|حاتم صالح ضامن]] منتشر شده است. | ||
یکی از ویژگیهای کتاب حاضر، آن است که در نسخ مختلف، اسامی متفاوتی برای آن ذکر شده است؛ بهگونهای که این کتاب در نسخه لیدن با عنوان «مسائل في النحو و أجوبتها»، در نسخه برلین و دارالکتب المصریه تحت عنوان «رسالة في انتصاب لغة و فضلا و خلافا و أيضا و هلم جرا»، در نسخه دارالکتب الوطنیه تونس با نام «رسالة في توجيه النصب» و در سایر نسخ، بدون عنوان آمده است. محقق نیز در این اثر حاضر، نام «المسائل السفرية فی النحو» را برای کتاب برگزیده و دلایل آن را چنین ذکر کرده است: | یکی از ویژگیهای کتاب حاضر، آن است که در نسخ مختلف، اسامی متفاوتی برای آن ذکر شده است؛ بهگونهای که این کتاب در نسخه لیدن با عنوان «مسائل في النحو و أجوبتها»، در نسخه برلین و دارالکتب المصریه تحت عنوان «رسالة في انتصاب لغة و فضلا و خلافا و أيضا و هلم جرا»، در نسخه دارالکتب الوطنیه تونس با نام «رسالة في توجيه النصب» و در سایر نسخ، بدون عنوان آمده است. محقق نیز در این اثر حاضر، نام «المسائل السفرية فی النحو» را برای کتاب برگزیده و دلایل آن را چنین ذکر کرده است: | ||
# این نام را سیوطی در «البغية»، ابن عماد | # این نام را [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر|سیوطی]] در «البغية»، [[ابن عماد، عبدالحی بن احمد|ابن عماد]] «[[شذرات الذهب في أخبار من ذهب|شذرات الذهب]]»، [[حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله|حاجی خلیفه]] در «[[كشف الظنون عن أسامي الكتب و الفنون|الكشف]]» و [[بغدادی، اسماعیل|اسماعیل پاشا]] در «[[هدية العارفين، أسماء المؤلفين و آثار المصنفين|هدية العارفین]]» برگزیدهاند. | ||
# اصحاب تراجم و کسانی که شرح حال نویسنده را ذکر کردهاند، اسامی دیگری برای این رساله ذکر نکردهاند. | # اصحاب تراجم و کسانی که شرح حال نویسنده را ذکر کردهاند، اسامی دیگری برای این رساله ذکر نکردهاند. | ||
# ابن هشام در ابتدای رساله آورده است که آن را در پاسخ به سؤالی که در ابتدای سفر از او پرسیده بودند، نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref>. | # [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] در ابتدای رساله آورده است که آن را در پاسخ به سؤالی که در ابتدای سفر از او پرسیده بودند، نوشته است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص9</ref>. | ||
ابن هشام در این کتاب، عباراتی را که در عرف مردم مشهور و معروف بوده، اما در آنها، اختلاف نظر وجود دارد، مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس، دیدگاهها و نظریات علما و نحویون بصره و کوفه را درباره آنها، بیان نموده است. از جمله ویژگیهای بارز کتاب، این است که وی تنها به ذکر نظریات و دیدگاهها بسنده نکرده، بلکه درباره هریک از آنها، به ذکر دلیل پرداخته و بهمنظور تثبیت ادله خود، به قرآن کریم، احادیث شریف و اشعار عرب، استشهاد نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] در این کتاب، عباراتی را که در عرف مردم مشهور و معروف بوده، اما در آنها، اختلاف نظر وجود دارد، مورد بحث و بررسی قرار داده و سپس، دیدگاهها و نظریات علما و نحویون بصره و کوفه را درباره آنها، بیان نموده است. از جمله ویژگیهای بارز کتاب، این است که وی تنها به ذکر نظریات و دیدگاهها بسنده نکرده، بلکه درباره هریک از آنها، به ذکر دلیل پرداخته و بهمنظور تثبیت ادله خود، به قرآن کریم، احادیث شریف و اشعار عرب، استشهاد نموده است<ref>ر.ک: همان</ref>. | ||
یکی از اموری که باعث اهمیت کتاب میشود، این است که ابن هشام در این رساله، علیرغم حجم کم و مطالب مختصر آن، از منابع و مصادر فراوانی استفاده نموده و به آنها، اشاره کرده است که از جمله آنها، عبارتند از: | یکی از اموری که باعث اهمیت کتاب میشود، این است که [[ابن هشام، عبدالله بن یوسف|ابن هشام]] در این رساله، علیرغم حجم کم و مطالب مختصر آن، از منابع و مصادر فراوانی استفاده نموده و به آنها، اشاره کرده است که از جمله آنها، عبارتند از: «[[الزاهر في معاني كلمات الناس|الزاهر]]» [[ابن انباری، محمد بن قاسم|ابن انباری]]، «[[مختصر الزاهر]]» [[زجاجی، عبدالرحمان بن اسحاق|زجاجی]]، «[[الصحاح، تاج اللغة و صحاح العربية|الصحاح]]» [[جوهری، اسماعیل بن حماد|جوهری]]، «[[المحكم و المحيط الأعظم|المحکم]]» [[ابن سیده، علی بن اسماعیل|ابن سیده]]، «[[شرح مشكل الوسيط|شرح مشكلات الوسيط]]» [[ابن صلاح، عثمان بن عبدالرحمن|ابن صلاح]] و «امالی» [[ابن حاجب، عثمان بن عمر|ابن حاجب]]. علاوه بر این، وی از [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سیبویه]]، [[خلیل بن احمد|خلیل]]، [[اخفش، سعید بن مسعده|اخفش]]، [[ابن سکیت، یعقوب بن اسحاق|ابن سکیت]]، [[زجاج، ابراهیم بن سری|زجاج]]، [[فارسی، حسن بن احمد|ابوعلی فارسی]]، [[ابن جنی، عثمان بن جنی|ابن جنی]]، [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشری]]، [[شاطبی، ابراهیم بن موسی|شاطبی]]، [[ابوشامه، عبدالرحمن بن اسماعیل|ابوشامه مقدسی]]، [[ابن عصفور، علی بن مؤمن|ابن عصفور]]، [[ابن مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالک]] و [[ابن حیان، حیان بن خلف|ابن حیان]] نیز مطالبی را نقل کرده، ولی به نام کتاب آنها، اشارهای نکرده است<ref>ر.ک: همان، ص10</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== |