۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب'
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - 'كتاب' به 'کتاب') |
||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
'''افضل التواريخ'''، تاليف [[ ميرزا غلامحسين افضل‌الملك شيرازى]] است. وی در سال 1314 هجرى قمرى از طرف مظفرالدين شاه مامور نوشتن تاريخ دوره‌ى مظفرى شد. ميرزا غلامحسين خان پس از اتمام رساندن | '''افضل التواريخ'''، تاليف [[ ميرزا غلامحسين افضل‌الملك شيرازى]] است. وی در سال 1314 هجرى قمرى از طرف مظفرالدين شاه مامور نوشتن تاريخ دوره‌ى مظفرى شد. ميرزا غلامحسين خان پس از اتمام رساندن کتاب آن را افضل التواريخ نام نهاد و از اين جهت خود افضل نيز به «افضل الملك» شهرت يافت. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۴: | ||
جلد اول از آن رو كه فقط وقايع 43 روز از 18 ذيقعده تا ذيحجه سال 1313 ه.ق، سلطنت مظفرالدين شاه؛ يعنى از زمان تاج‌گذارى تا پايان سال را در بردارد، مختصرتر است و ابواب جداگانه ندارد. | جلد اول از آن رو كه فقط وقايع 43 روز از 18 ذيقعده تا ذيحجه سال 1313 ه.ق، سلطنت مظفرالدين شاه؛ يعنى از زمان تاج‌گذارى تا پايان سال را در بردارد، مختصرتر است و ابواب جداگانه ندارد. | ||
مولف گويد كه شاه پس از تاج‌گذارى و پس از آنكه وى بخشى از | مولف گويد كه شاه پس از تاج‌گذارى و پس از آنكه وى بخشى از کتاب اعلام الناس در وقايع خلفاى عباسى را به او تقديم كرد، او را مامور نگارش تاريخ عصر خود كرد و موظف ساخت اخبار هر سال كشور را در کتابى گزارش كند. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
کتابى در تاريخ 5 سال 1313 - 1317ه.ق از دوران پادشاهى مظفرالدين شاه قاجار و از منابع دست اول براى اين دوره تاريخى است. | |||
اين | اين کتاب؛ شامل 5 مجلد به شرح زير است: | ||
جلد اول حاوى وقايع جلوس مظفرالدين شاه است كه در ابتداى آن اخبار مربوط به دربار و خاندان شاهى و سلام‌هاى اعياد و تلگراف‌هاى درج شده كه مظفرالدين شاه به پادشاهان ديگر كشورها فرستاده است. | جلد اول حاوى وقايع جلوس مظفرالدين شاه است كه در ابتداى آن اخبار مربوط به دربار و خاندان شاهى و سلام‌هاى اعياد و تلگراف‌هاى درج شده كه مظفرالدين شاه به پادشاهان ديگر كشورها فرستاده است. | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
جلد اخير هر چند؛ همانند ساير مجلدات اين اثر مشتمل بر چهار باب است، در اواخر باب چهارم ناتمام مانده است. شايد دورى از ديوان و بروز حوادثى در داخل كشور مولف را از ادامه كار بازداشته است. | جلد اخير هر چند؛ همانند ساير مجلدات اين اثر مشتمل بر چهار باب است، در اواخر باب چهارم ناتمام مانده است. شايد دورى از ديوان و بروز حوادثى در داخل كشور مولف را از ادامه كار بازداشته است. | ||
در بخش آخر هر مجلد وفيات آن سال و مختصرى از احوال درگذشتگان ذكر شده است. مولف در مواضع متعددى از | در بخش آخر هر مجلد وفيات آن سال و مختصرى از احوال درگذشتگان ذكر شده است. مولف در مواضع متعددى از کتابش استطرادهاى مفصلى دارد. چنانكه در باب دوم جلد چهارم، سرگذشت عباس ميرزا ملك آرا و، در باب چهارم جلد دوم، شرح مبسوطى در جغرافياى ممالك ربع مسكون ذكر شده است. | ||
از فصول ديگر در مجلدات افضل‌التواريخ، جغرافياى ايالات شش گانه ايران، ترجمه سفرنامه ميسو بابن و هوسه فرانسوى، شرح حال صفى عليشاه و ترجمه بخش‌هايى از اعلام‌الناس بما وقع للبرامكه من بنى عباس ياد كردنى است. افضل‌الملك در مطاوى اثر خود، گاه اصطلاحات ديوانى را معنى و شرح مى‌كند، تا پس از منسوخ شدن، براى آيندگان ناآشنا نباشد. نيز در هر مجلد افرادى را نام مى‌برد كه سمت‌هاى وزارت يا پيشكارى يا حكومت ايالات را داشته‌اند يا به دريافت لقب يا عنوان جديد نايل گشته‌اند. | از فصول ديگر در مجلدات افضل‌التواريخ، جغرافياى ايالات شش گانه ايران، ترجمه سفرنامه ميسو بابن و هوسه فرانسوى، شرح حال صفى عليشاه و ترجمه بخش‌هايى از اعلام‌الناس بما وقع للبرامكه من بنى عباس ياد كردنى است. افضل‌الملك در مطاوى اثر خود، گاه اصطلاحات ديوانى را معنى و شرح مى‌كند، تا پس از منسوخ شدن، براى آيندگان ناآشنا نباشد. نيز در هر مجلد افرادى را نام مى‌برد كه سمت‌هاى وزارت يا پيشكارى يا حكومت ايالات را داشته‌اند يا به دريافت لقب يا عنوان جديد نايل گشته‌اند. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
افضل‌الملك در زبان فارسى تعصب داشت و در مواردى براى پرهيز از لغات خارجى، كلمات جديد پيشنهاد مى‌كرد. در اثر خود ضروت تشكيل فرهنگستان را براى جلوگيرى از ورود بى رويه كلمات خارجى توصيه و وزير علوم را به دليل كوتاهى در تاسيس آن نكوهش كرده است. | افضل‌الملك در زبان فارسى تعصب داشت و در مواردى براى پرهيز از لغات خارجى، كلمات جديد پيشنهاد مى‌كرد. در اثر خود ضروت تشكيل فرهنگستان را براى جلوگيرى از ورود بى رويه كلمات خارجى توصيه و وزير علوم را به دليل كوتاهى در تاسيس آن نكوهش كرده است. | ||
اين شخص برحسب دستخط مظفرالدين شاه مأمور بوده است كه هر سال وقايع سلطنت وى و اخبار مملكت را در | اين شخص برحسب دستخط مظفرالدين شاه مأمور بوده است كه هر سال وقايع سلطنت وى و اخبار مملكت را در کتابى فراهم آورد. جلد اول اين کتاب در شرح وقايع نخستين مظفرالدين شاه؛ يعنى سال 1313ه.ق، است، كه آن را جلوس مظفرى نام نهاده، و جلد دوم را، كه مربوط است به سال 1314ه.ق، افضل التواريخ ناميده و جلد سوم مخصوص وقايع سال 1315هق، است. | ||
همين جلد سوم كه با شرح عزادارى محرم (1315) آغاز مى‌شود، در | همين جلد سوم كه با شرح عزادارى محرم (1315) آغاز مى‌شود، در کتابخانه اعزاز ثقفى، فرزند دكتر خليل‌خان اعلم‌الدوله، موجود است و به اظهار جهانگير قائم مقامى دوره چهار ساله اين کتاب در کتابخانه مجلس شوراى ملى وجود دارد. | ||
سبك نگارش | سبك نگارش کتاب افضل‌التواريخ پخته و روان و دلكش است. | ||
==وضعيت | ==وضعيت کتاب == | ||
اين اثر به اهتمام «سيروس سعدونديان» و «منصوره‌ى اتحاديه» تصحيح گشته است. | اين اثر به اهتمام «سيروس سعدونديان» و «منصوره‌ى اتحاديه» تصحيح گشته است. | ||
در پايان | در پايان کتاب فهرستى از اعلام مذكور در کتاب ذكر شده است. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||