زهر الأكم في الأمثال و الحكم: تفاوت میان نسخه‌ها

| عنوان =زهر الأكم في الأمثال و الحكم

| زبان =عربي  

| کد کنگره =‏/ي9ز9 / 2522 PJA  

| ناشر = الشرکة الجديدة

| مکان نشر =مغرب - دار البيضاء

| چاپ =چاپ  يکم  

'''زهر الأکم في الأمثال والحکم''' اثر حسن یوسی، کتابی است پیرامون حکمت‌ها و ضرب‌المثل‌ها در زبان عرب، که با تحقیق محمد حجی و محمد اخضر، به چاپ رسیده است.

# به عنوان صفت؛ مانند آیه 15 سوره مبارکه محمد: «مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ» (وصف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده است) و آیه «لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ مَثَلُ السَّوْءِ ۖ وَلِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلَىٰ» (برای آنها که به سرای آخرت ایمان ندارند، صفات زشت است؛ و برای خدا، صفات عالی است).

# به عنوان ضرب‌المثل؛ مانند آیه 43 سوره مبارکه عنکبوت: «وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ» (اینها مثال‌هایی است که ما برای مردم می‌زنیم)<ref>متن کتاب، ص19- 20</ref>.

امر دوم، به بررسی معنای «الحکمة» اختصاص یافته است. «الحکمة» بر وزن «الفعلة» (به کسر فاء و فتح لام)، از «الحکم» (به فتح حاء) و «الاحکام» (فتح الف) گرفته شده است. «الحکم» در دو معنا استعمال شده است: به معنای قضاء مانند: «حکم القاضی أو الشارع بکذا حکما» و به معنای علم مانند: «حکم، حکما وحکمة». «الاحکام» نیز دارای دو معناست: معنای «الاتقان» مانند: «احکم فلان کذا إحکاما إذا أتقنه» و معنای «المنع» مانند: «أحکمت السفیه وحکمته أیضا أي منعته وأخدت علی یده». درباره معانی «الحکمة»، نظر جریر، ابن عطیه و نابغه نیز مورد بررسی قرار گرفته است<ref>همان، ص25- 30</ref>.

'''قد کنت لی جبلا الوذ بظله/ فترکتني أضحی بأجرد ضاح

قد کنت ذات حمیة ما عشت لي/ أمشی البراز و کنت أنت جناحی

فالیوم أخضع للذلیل وأتقي/ منه وأدفع ظالمي بالراح

وأغض من بصري وأعلم أنه/ قد بان حد فوارسی ورماحي'''

'''أمرتهم أمري بمنعرج اللوی/ فلم یستبینوا الرشد إلا ضحی الغد'''<ref>همان، ص50- 51</ref>.

در خاتمه این سمط، برخی از اصطلاحات امثال، به ترتیب حروف الفبا ذکر و مفردات و معانی آنها، مورد بحث و بررسی دقیق قرار گرفته است. از جمله این امثال، می‌توان به موارد زیر، اشاره نمود: «أبی الحقین العذرة»، «أتی الأبد، علی لبد»، «أتتک بحائن رجلاه»، «أتیته صکة عمي»، «أتتهم فألیة الأفاعي»، «یأتیک کل غد بما فیه»، «إحدی حظیات لقمان»، «الأخذ سلجان، والقضاء لیان»، «الأخذ سریط، والقضاء ضریط»، «اتخذ فلان حمارا للحاجات»، «اتخذ اللیل جملا»، «أخذهم ما قدم وما حدث»، «خد من جذع ما أعطاک»، «خذ من الرضفة ما علیها»، «خذه ولو بقرطي ماریة»، «آخر البز علی القلوص»، «آخرها أقلها شربا»، «أخوک أم الذئب؟»، «أخوک البکري ولا تأمنه» و...<ref>همان، ص58</ref>.