حقائق التفسیر (دار الکتب العلمية): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات کتاب
{{جعبه اطلاعات کتاب
| تصویر =NUR40415J1.jpg
| تصویر =NUR40415J1.jpg
| عنوان = حقائق التفسير: تفسير القرآن العزيز
| عنوان = حقائق التفسیر: تفسیر القرآن العزیز
| عنوان‌های دیگر =
| عنوان‌های دیگر =
|پدیدآورندگان  
|پدیدآورندگان  
| پدیدآوران =  
| پدیدآوران =  
[[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده)
[[سلمی، محمد بن حسین]] (نویسنده)
[[ عمران، سيد]] (محقق)
[[عمران، سيد]] (محقق)
|زبان  
|زبان  
| زبان =   عربي 
| زبان = عربی
| کد کنگره = س8ح7 / 94 BP  
| کد کنگره = س8ح7 / 94 BP  
| موضوع =  
| موضوع =  


|ناشر  
|ناشر  
| ناشر =دار الکتب العلمية
| ناشر =دار الکتب العلمية
| مکان نشر =لبنان - بيروت
| مکان نشر =لبنان - بيروت
| سال نشر = 1421ق.   = 2001م.  
| سال نشر = 1421ق. = 2001م.  
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE
| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE40415AUTOMATIONCODE
| چاپ = چاپ يکم  
| چاپ = چاپ يکم  
| شابک =2-7451-3164-8
| شابک =2-7451-3164-8
| تعداد جلد =2
| تعداد جلد =2
| کتابخانۀ دیجیتال نور =
| کتابخانۀ دیجیتال نور =40415
| کتابخوان همراه نور =
| کتابخوان همراه نور =
| کد پدیدآور =
| کد پدیدآور =
خط ۲۷: خط ۲۷:
}}
}}


'''حقائق التفسیر''' تألیف [[سلمی، محمد بن حسین|ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى]] (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی
'''حقائق التفسير،''' تألیف [[سلمی، محمد بن حسین|ابوعبدالرحمن محمد بن حسین بن موسى ازدى سلمى]] (متوفای 412ق)، یکی از قدیمی‌ترین تفاسیر عرفانی قرآن به زبان عربی است.


سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.
سلمی مجموعه‌ای از روایات و اقوالی را که در تفسیر عرفانی آیات قرآن، از قول امامان و اولیاء و مشایخ، به‌صورت پراکنده در اینجا و آنجا آورده بودند، فراهم آورد و آرای خود را در این‌باره در اثنای آن ذکر کرد.


او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق علیه‌السلام]] و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق علیه‌السلام]] و ابن عطاء یافته است گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.<ref>ر.ک: مقدمه، ص19-20</ref>
او در مقدمه حقائق التفسیر نوشته است که چون صاحبان دانش‌های ظاهری در رشته‌های مرتبط با قرآن به نگارش پرداخته‌اند و جز آنچه در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء در توضیح پاره‌ای از آیات متفرقه آمده، کسی برای فهم خطابات قرآنی به زبان اهل حقیقت اقدامی نکرده، بر آن شده آنچه را در این باب در کلام [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] و ابن عطاء یافته است، گردآوری کند و سخنان مشایخ اهل حقیقت را در این باب به آن منضم نماید و آن را به‌ترتیب سوره‌های قرآن تنظیم کند.<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص19-20</ref>


مهمترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است عبارتند از: [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، ابن عطا آدمی، [[حلاج، حسین بن منصور|حسین بن منصور حلاج]]، ابوالحسین نوری.  
مهم‌ترین کسانی که اقوالشان را سلمی در این تفسیر آورده است، عبارتند از: [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]]، ابن عطاء آدمی، [[حلاج، حسین بن منصور|حسین بن منصور حلاج]]، [[ابوالحسین نوری]].  


تفسیر ابوالحسن نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>ر.ک: قاسم پور، محسن؛ ص55</ref>
تفسیر ابوالحسین نوری، از میان این مجموعه، کوتاه‌ترین است که تنها 29 آیه از آیات قرآنی در آن، مورد تفسیر قرار گرفته است.<ref>ر.ک: قاسم‌پور، محسن؛ ص55</ref>


در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:
در این کتاب هیچ سخنی در تفسیر ظاهر قرآن دیده نمی‌شود و تفسیر باطنی محض است، ولی از مقدمه‌ی مؤلف آن به دست می‌آید که مکتب تفسیری وی باطنی محض نبوده و ظاهر قرآن را نیز معتبر و قابل استناد و احتجاج می‌دانسته است. وی در آن مقدمه گفته است:


«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آن چه] در آيات پراكنده‌اى به ابو العباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از جعفر بن محمد عليه السّلام نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقالۀ آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به قدر طاقتم آن را به ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...»<ref>ر.ک: مقدمه، ص10</ref>
«وقتى ديدم افراد معروف به علوم ظاهر در بيان انواع مطالب قرآن از قبيل قرائت‌ها، تفسيرها، مشكلات، احكام، اعراب، لغت، مجمل، مفسر، ناسخ و منسوخ پيش افتاده‌اند و در گردآورى فهم خطاب قرآن به زبان حقيقت جز [آنچه] در آيات پراكنده‌اى به ابوالعباس بن عطا نسبت داده‌اند و در آياتى بدون ترتيب از [[امام جعفر صادق علیه‌السلام|جعفر بن محمد(ع)]] نقل كرده‌اند، هيچ‌كس كارى نكرده است و در اين‌باره مطالبى را از آنان شنيده بودم كه نيكو مى‌دانستم، علاقه پيدا كردم كه آن [مطالب] را به مقاله آنان ضميمه كنم و سخنان مشايخ اهل حقيقت را به آن بيفزايم و به‌قدر طاقتم آن را به‌ترتيب سوره‌ها مرتب كنم...».<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، ص10</ref>


نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: - در مورد آيۀ كريمه «وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ» (نساء،آیه 60)، آورده است:
نمونه‌اى از مطالب اين تفسير: در مورد آیه كریمه «'''وَ لَوْ أَنّٰا كَتَبْنٰا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيٰارِكُمْ مٰا فَعَلُوهُ إِلاّٰ قَلِيلٌ'''» (نساء،: 60)، آورده است:


محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دلهايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستين‌اند».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154</ref>
محمد بن فضل گفته است: [اگر بر آنان مى‌نوشتيم كه] نفس خود را با مخالفت خواسته‌اش بكشيد «يا از خانه‌هايتان بيرون كنيد»؛ يعنى دوستى دنيا را از دل‌هايتان خارج كنيد، آن را جز اندكى كه در عدد كم و در معانى زياد هستند، انجام نمى‌دادند و آنان اهل توفيق و ولايت‌هاى راستينند».<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص154</ref>




 
پانویس<references />
==پانویس ==
<references />
==منابع مقاله==
==منابع مقاله==
 
#مقدمه و متن کتاب.
#[[:noormags:944031|قاسم‌پور، محسن، «جستاری در حقائق التفسیر و رویکرد تأویلی آن»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله پژوهش دینی بهار و تابستان 1388 - شماره 18 رتبه علمی - پژوهشی (وزارت علوم)/ISC (‎32 صفحه -از 51 تا 82)]]


==وابسته‌ها==
==وابسته‌ها==
{{وابسته‌ها}}
{{وابسته‌ها}}
[[زیادات حقائق التفسیر]]


[[حقایق التفسیر: تفسیر عرفانی قرآن]]


[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:کتاب‌شناسی]]
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
[[رده: تصوف و عرفان]]
[[رده:طرائق صوفیه]]
[[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]]
[[رده:مقالات خرداد 01 باقی زاده]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده1]]
[[رده:مقالات بازبینی شده تیر 01]]
[[رده:مقالات بازبینی نشده2]]
[[رده:مقالات بازبینی شده2 خرداد1401]]
[[رده:مقالات تکمیلی کوتاه (خرداد-باقی‌زاده)]]