۶۱٬۱۸۹
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
'''تفسير القاضي عبدالجبار المعتزلي'''، اثر [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار بن احمد اسدآبادی]] (متوفای 415ق) فقیه شافعی، متکلم معتزلی در تفسیر ترتیبی قرآن است، در ادامه این تفسیر، تفسیر دیگری به نام «فرائد القرآن و ادلته» از همین نویسنده آورده شده که توسط [[نبها، خضر محمد|خضر محمد نبها]]، گردآوری و تحقیق شده و ششمین جلد از موسوعه تفاسیر معتزله را تشکیل می‌دهد. این کتاب در کنار [[تفسير أبي‌بكر الأصم]]؛ [[تفسیر ابومسلم خراسانی|تفسیر ابومسلم محمد اصفهانی]]؛ [[تفسير أبي‌علی الجبائي]]؛ [[تفسیر أبي‌القاسم الکعبي البلخي]]؛ و [[تفسیر ابوالحسن علی بن عیسی رمانی]] مجموعه‌ای از مهمترین تفاسیر معتزلی قرن سوم و چهارم را در خود دارد. | '''تفسير القاضي عبدالجبار المعتزلي'''، اثر [[قاضی عبدالجبار بن احمد|قاضی عبدالجبار بن احمد اسدآبادی]] (متوفای 415ق) فقیه شافعی، متکلم معتزلی در تفسیر ترتیبی قرآن است، در ادامه این تفسیر، تفسیر دیگری به نام «فرائد القرآن و ادلته» از همین نویسنده آورده شده که توسط [[نبها، خضر محمد|خضر محمد نبها]]، گردآوری و تحقیق شده و ششمین جلد از موسوعه تفاسیر معتزله را تشکیل می‌دهد. این کتاب در کنار [[تفسير أبي‌بكر الأصم]]؛ [[تفسیر ابومسلم خراسانی|تفسیر ابومسلم محمد اصفهانی]]؛ [[تفسير أبي‌علی الجبائي]]؛ [[تفسیر أبي‌القاسم الکعبي البلخي]]؛ و [[تفسیر ابوالحسن علی بن عیسی رمانی]] مجموعه‌ای از مهمترین تفاسیر معتزلی قرن سوم و چهارم را در خود دارد. | ||
این جلد از موسوعه از دو بخش تشکیل شده است: | |||
==تفسیر القاضی عبدالجبار المسمی التفسیر الکبیر او المحیط== | |||
تفسیر قاضی عبدالجبار ظاهرا صد جلد داشته و با نام تفسیر «المحیط» و «کبیر» معروف بوده است، [[حاکم جشمی، محسن بن محمد|حاکم جشمی]] (متوفای 494ق)، و [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|قاضی ابوبکر بن عربی]] (متوفای 542ق)، به‌صراحت اعلام کرده‌اند که این کتاب در صد جلد و با نام المحیط بوده است و اینکه [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابن عربی]] آن را در خزانه مدرسه نظامیه شهر بغداد دیده و مطالعه کرده است. [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابن عربی]] ادعا کرده، قاضی عبدالجبار تفسیرش را از روی تفسیر کبیر [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] (320ق) - که مختزن نام داشت و در 500 جلد نگاشته شده بود - گرفته است و [[صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد|صاحب بن عباد]] به نیرنگ و حیله کتاب اشعری را در خزانه دارالخلیفه بغداد به آتش سوزانیده است<ref>ر.ک: زرزور، عدنان محمد، ص28</ref>. | تفسیر قاضی عبدالجبار ظاهرا صد جلد داشته و با نام تفسیر «المحیط» و «کبیر» معروف بوده است، [[حاکم جشمی، محسن بن محمد|حاکم جشمی]] (متوفای 494ق)، و [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|قاضی ابوبکر بن عربی]] (متوفای 542ق)، به‌صراحت اعلام کرده‌اند که این کتاب در صد جلد و با نام المحیط بوده است و اینکه [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابن عربی]] آن را در خزانه مدرسه نظامیه شهر بغداد دیده و مطالعه کرده است. [[ابن عربی، محمد بن عبدالله|ابن عربی]] ادعا کرده، قاضی عبدالجبار تفسیرش را از روی تفسیر کبیر [[اشعری، علی بن اسماعیل|ابوالحسن اشعری]] (320ق) - که مختزن نام داشت و در 500 جلد نگاشته شده بود - گرفته است و [[صاحب بن عباد، اسماعیل بن عباد|صاحب بن عباد]] به نیرنگ و حیله کتاب اشعری را در خزانه دارالخلیفه بغداد به آتش سوزانیده است<ref>ر.ک: زرزور، عدنان محمد، ص28</ref>. | ||
گرچه این کتاب به دنبال بیان درستی و یا نادرستی این کلام و ادعا نیست، آنچه مهم است آن است که قاضی عبدالجبار کتابی در تفسیر قرآن داشته که در صد جلد نگاشته بود.<ref>ر.ک: نبها، حضر محمد، ص7</ref> | گرچه این کتاب به دنبال بیان درستی و یا نادرستی این کلام و ادعا نیست، آنچه مهم است آن است که قاضی عبدالجبار کتابی در تفسیر قرآن داشته که در صد جلد نگاشته بود.<ref>ر.ک: نبها، حضر محمد، ص7</ref> | ||
==فرائد القرآن و ادلته== | |||
همچنین عبدالجبار معتزلی کتاب دیگری در تفسیر قرآن دارد، که نام آن «فرائد القرآن و ادلته» بوده است. گرچه هیچ کدام از شاگردانی که از محضر او استفاده کرده‌اند و یا کتابهای او را شمارش کرده‌اند به این کتاب اشاره نکرده‌اند، اما این تفسیر تا قرن هفتم هجری موجود بوده، زیرا [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] (متوفاى 664ق) در کتابش [[سعد السعود|سعدالسود للنفوس]] از آن با ذکر مشخصات کامل نویسنده و جلد و صفحه کتاب یاد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص8</ref> | همچنین عبدالجبار معتزلی کتاب دیگری در تفسیر قرآن دارد، که نام آن «فرائد القرآن و ادلته» بوده است. گرچه هیچ کدام از شاگردانی که از محضر او استفاده کرده‌اند و یا کتابهای او را شمارش کرده‌اند به این کتاب اشاره نکرده‌اند، اما این تفسیر تا قرن هفتم هجری موجود بوده، زیرا [[ابن طاووس، علی بن موسی|ابن طاووس]] (متوفاى 664ق) در کتابش [[سعد السعود|سعدالسود للنفوس]] از آن با ذکر مشخصات کامل نویسنده و جلد و صفحه کتاب یاد کرده است.<ref>ر.ک: همان، ص8</ref> | ||